Łysienie telogenowe: przyczyny, objawy i leczenie

Piękne, zadbane włosy to dla wielu osób – zarówno kobiet, jak i mężczyzn – jeden z głównych elementów tożsamości i dobrego samopoczucia. Nic więc dziwnego, że wypadanie kosmyków stanowi powód do zmartwienia. Jednym z zaburzeń tego rodzaju jest łysienie telogenowe. Skąd się bierze i jak je leczyć?

Łysienie telogenowe: co to za dolegliwość?

Łysienie telogenowe to schorzenie polegające na zaburzeniu naturalnego cyklu wzrostu włosa, w którym zbyt duża liczba mieszków włosowych przedwcześnie przechodzi w fazę spoczynku, zwaną telogenem, powodując rozproszone wypadanie włosów.

• U zdrowych osób większość włosów na głowie znajduje się w fazie wzrostu (anagenie), a tylko ok. 9% w telogenie.
• Przy normalnym tempie wypadania (100-150 włosów dziennie) proces wymiany ich wszystkich trwa od 3 do 8 lat.
• Jednak pod wpływem szkodliwego czynnika proporcje te mogą ulec gwałtownemu zachwianiu, co skutkuje prawie 50% utratą włosów po ok. 3 miesiącach od wystąpienia bodźca wyzwalającego (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4606321/).

Łysienie telogenowe a androgenowe

W łysieniu androgenowym mamy do czynienia z procesem przewlekłym o podłożu genetycznym, który prowadzi do stopniowej miniaturyzacji mieszków włosowych, (ścieńczenia łodygi włosa). Zazwyczaj dzieje się to w charakterystycznych strefach, takich jak skronie czy czubek głowy. Natomiast łysienie telogenowe nie prowadzi do całkowitego zaniku mieszków i jest stanem przejściowym, w którym włosy wypadają na całej głowie.

Ile trwa łysienie telogenowe? Rodzaje

Zarówno czas trwania łysienia telogenowego, jak i intensywność objawów zależą od jego rodzaju. Można wyróżnić 2 główne postacie choroby:

• łysienie telogenowe ostre – stan, w którym wzmożone wypadanie włosów pojawia się nagle i trwa krócej niż pół roku;
• przewlekłe łysienie telogenowe – diagnozuje się, gdy problem utrzymuje się powyżej 6 miesięcy, a przyczyna często pozostaje nieuchwytna lub ma charakter powtarzalny.

Łysienie telogenowe: przyczyny

Łysienie telogenowe zazwyczaj jest reakcją organizmu, który w sytuacjach kryzysowych oszczędza energię, rezygnując z procesów mniej istotnych dla przetrwania, takich jak produkcja włosa.​ 

• Przykładowo podczas choroby z wysoką gorączką cytokiny prozapalne natychmiast inicjują rozkład keratynocytów mieszków włosowych, co skutkuje skróconym przejściem włosa do fazy telogenu. 
• Podobnie działa długotrwały stres i wydarzenia, które je wywołują, np. wypadek, operacja, czy krwotok, a nawet bardzo restrykcyjna dieta.

Inne czynniki zaburzające równowagę fizjologiczną przestawiono w tabeli poniżej.

Jak rozpoznać łysienie telogenowe? Objawy i diagnostyka

Po czym poznać łysienie telogenowe? Głównie po zauważalnym zwiększeniu liczby włosów (nieraz z cebulkami) pozostających na szczotce, w odpływie prysznica czy na poduszce po przebudzeniu

• Co prawda nikt raczej nie będzie liczył wszystkich zgubionych włosów, ale można wykonać test wyrywania włosów (trichogram). Wykonuje się go poprzez uchwycenie 40-60 blisko zgrupowanych włosów kciukiem i palcem wskazującym, a następnie delikatne pociągnięcie. Przy zdrowych włosach uda się wyrwać co najwyżej 2-3 z nich, natomiast przy stanie chorobowym może być ich dużo więcej.
• Ponadto pacjenci bez trudu zauważają ogólne zmniejszenie objętości kucyka oraz prześwitywanie skóry głowy, w czasie gdy linia czoła pozostaje nienaruszona. Może też pojawić się bolesność lub tkliwość skóry głowy.

Warto zwrócić uwagę na takie symptomy, ponieważ na pewno zapyta o nie specjalista. Ponadto lekarz najprawdopodobniej zleci szeroki panel badań laboratoryjnych, obejmujący m.in.:

• morfologię;
• poziom żelaza i ferrytyny;
• stężenie hormonów tarczycy (TSH, fT3, fT4);
• poziom witaminy D3, w celu znalezienia prawdziwej przyczyny łysienia telogenowego.

Trichoskopia, czyli nieinwazyjne badanie skóry głowy przy użyciu dermatoskopu, również pozwala wykryć łysienie telogenowe, jednak niektóre analizy wskazują na niewielką czułość i ograniczoną zdolność do zróżnicowania rodzaju łysienia. Dlatego tak bardzo ważna jest właściwa ocena wywiadu klinicznego i badanie fizykalne.

Co na łysienie telogenowe?

Czy włosy odrosną przy zaburzeniu telogenowym, jeśli usunie się przyczynę ich wypadania? Tak, ale trzeba im pomóc. Dobrze jest poznać różne skuteczne sposoby na wypadanie włosów, do których należą

• leczenie farmakologiczne, które stymuluje krążenie w mieszkach włosowych;
• mezoterapia polegająca na wprowadzaniu substancji odżywczych bezpośrednio w skórę głowy, co hamuje wypadanie i pobudza odrost;
• infuzja tlenowa.

Warto pamiętać też, że istnieje bardzo dużo środków farmaceutycznych i zielarskich, które poprawiają zdrowie włosów i pobudzają ich odrost.

Łysienie telogenowe: domowe metody

A jak zatrzymać łysienie telogenowe w domu? Najważniejsza jest codzienna rutyna pielęgnacyjna oparta na delikatnych produktach, które nie podrażniają skóry głowy i włosów.

• Warto wybierać łagodne szampony do włosów o właściwościach wzmacniających.
• Pielęgnację należy uzupełnić o odpowiednio dobrane odżywki i balsamy do włosów, które ułatwiają rozczesywanie i zapobiegają mechanicznym uszkodzeniom łodygi.
• Z kolei w okresach nasilonego wypadania pomocne mogą okazać się skoncentrowane ampułki do włosów wcierane w skórę głowy, zawierające wyciągi witaminy czy peptydy.

Łysienie telogenowe: zioła i metody naturalne

Zwolennicy naturalnych metod często sięgają po czarnuszkę na łysienie telogenowe, która dzięki działaniu przeciwzapalnemu i bogactwu antyoksydantów może wspierać kondycję skóry głowy. Nie jest to jednak jedyne zioło o potwierdzonym efekcie odrostu włosów. Inne rośliny, które dzięki zawartym w nich substancjom albo poprawiają ich jakość, albo pobudzają je do wzrostu, to:

• różowy i niebieski imbir;
• dynia;
• czerwona koniczyna;
• chiński czerwony żeń-szeń;
• morwa biała;
• pstrolistka sercowata (tułacz pstry);
• olejek rozmarynowy.

Coraz popularniejszą metodą w walce z łysieniem jest masaż skóry głowy. W jednym z badań spośród 327 uczestników, którzy próbowali wykonać go samodzielnie po obejrzeniu filmu demonstracyjnego, 68,9% zgłosiło stabilizację wypadania włosów lub ich odrost. To znamienne, ponieważ inne analizy ujawniły korelacje między szacowanym dziennym czasem trwania masażu, całkowitym wysiłkiem włożonym w jego przeprowadzenie oraz umiejętnościami pacjentów, a poprawą kondycji włosów (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9917549/).

Łysienie telogenowe: podsumowanie

Czy łysienie telogenowe jest odwracalne? Tak. To wspaniała wiadomość dla mężczyzn i kobiet, którzy zmagają się z tym problemem. Choć jest to trudne doświadczenie dla obu płci, stanowi sygnał o zachwianiu równowagi w organizmie, co powinno skłonić do szukania przyczyny tego zjawiska. Dotarcie do prawdziwej przyczyny łysienia telogenowego nie tylko pomoże skutecznie opanować wypadanie włosów, ale też pozwoli na wprowadzenie terapii poprawiającej komfort psychiczny i fizyczny.