Objawy chorób autoimmunologicznych

Kogo mogą dotykać choroby autoimmunologiczne i jakie grupy objawów mogą o nich świadczyć?

Trudno jest przewidzieć, kogo może dotknąć choroba autoimmunologiczna, nie ma specyficznych badań, które mogłyby to potwierdzić z pewnością. Statystyczną osobą dotkniętą schorzeniem autoimmunologicznym jest młoda kobieta (przed 30. rokiem życia), która wcześniej nigdy nie chorowała. Kobiety chorują na choroby autoimmunologiczne trzy-cztery razy częściej. W niektórych wypadkach można mówić o predyspozycji rodzinnej występowania chorób autoimmunologicznych, jak np. w przypadku autoimmunologicznych chorób tarczycy.

Na co zwrócić uwagę

Objawy zależą od tego, które tkanki są atakowane przez specyficzne autoprzeciwciała. W zależności od dotkniętych tkanek, narządów czy układów choroby autoimmunologiczne możemy podzielić na swoiste narządowo (te, które dotyczą określonego narządu) oraz układowe (dotykające wielu narządów, niejednokrotnie całego ustroju).

Wśród chorób swoistych narządowo wymieniamy m.in. chorobę Hashimoto, anemię hemolityczną, zespół Goodpasture’a, chorobę Graves-Basedowa, miastenię gravis, cukrzycę typu I i wiele innych. Mówiąc o chorobach autoimmunologicznych swoistych narządowo, nie zapominajmy, że mimo iż zajęty jest w nich jeden narząd (np. trzustka w cukrzycy typu I), to objawy bardzo często są wręcz ogólnoustrojowe (jak np. we wspomnianej cukrzycy typu I: zaburzenia gospodarki węglowodanowej, tłuszczowej, hormonalnej itd.).

Do chorób układowych zaliczymy: tocznia rumieniowatego, twardzinę układową, reumatoidalne zapalenie stawów, zespół Sjogrena, łuszczycowe zapalenie stawów itd. Objawy występujące w danych jednostkach chorobowych bardzo często są podstawą do rozpoznania choroby, istnieją wręcz specjalne kryteria rozpoznania niektórych chorób autoimmunologicznych, które w dużej mierze oparte są na występowaniu lub braku określonego objawu klinicznego (przykładowo w rozpoznaniu tocznia rumieniowatego układowego).

Jak rozpoznać chorobę autoimmunologiczną

Bardzo trudne bywa właściwe rozpoznanie choroby z autoagresji, gdyż to samo schorzenie może występować z bardzo różnymi objawami, o różnym nasileniu i umiejscowieniu. Dodatkowo fakt niejednokrotnego nakładania się prób laboratoryjnych przedłuża w czasie prawidłową diagnostykę.

Szczególną uwagę powinny wzbudzić objawy przewlekłego zmęczenia, osłabienia, które przebiegają fazowo, pojawiają się i znikają. Chorzy często skarżą się na utratę masy ciała mimo prawidłowego apetytu i braku zmian w codziennym życiu. Wszystkie objawy, które trwają przewlekle, z okresami remisji i zaostrzeń, powinny budzić niepokój i zapalać czerwoną lampkę w głowie.

Również początek występowania objawów ma znaczenie, na pewno zwracają uwagę zmiany pojawiające się u młodej kobiety, czyli w wieku, w którym najczęściej pojawiają się właśnie choroby autoimmunologiczne. Początek choroby może być różny, w większości przypadków jednak następuje przewlekłe zaostrzanie się objawów z okresami bezobjawowymi. Niepokój budzą pojawiające się i znikające zmiany skórne w postaci wysypek, rumieni, zwłaszcza jeżeli zauważamy związek ich występowania np. z promieniowaniem słonecznym.

Kolejny objaw, dość klasyczny, to bóle stawowe, zapalenia stawów. Stawy mogą być zajęte w bardzo wielu chorobach autoimmunologicznych, dlatego niepoddające się leczeniu, przewlekłe zapalenie stawów powinno budzić niepokój i kierować diagnostykę w kierunku schorzeń autoimmunologicznych.

Oprócz wymienionych objawów ogólnych pojawiają się objawy specyficzne dla poszczególnych chorób. Objawy dysfunkcji tarczycy kierują nas w kierunku diagnozowania choroby Hashimoto czy choroby Gravesa-Basedowa, cukrzyca, która wystąpiła w młodym wieku wskazuje na potrzebę poszukiwania przeciwciał specyficznych właśnie dla cukrzycy młodzieńczej, suchość w jamie ustnej, zespół suchego oka wskazuje na występowanie zespołu Sjogrena, żółtaczka, zapalenie wątroby, niewydolność tego narządu w końcu na kolejnych etapach diagnostyki będzie interpretowana przez możliwość występowania autoimmunologicznych schorzeń wątroby itd.