Wypalenie zawodowe przychodzi nagle i dosłownie obezwładnia pracownika. Może oznaczać kres jego dotychczasowej kariery zawodowej, albo przynajmniej poważne problemy w pracy. Dlatego objawów wypalenia zawodowego nie można lekceważyć. W polskich realiach szczególnie często mamy do czynienia z wypaleniem zawodowym nauczycieli, wypaleniem zawodowym pielęgniarek, ale też dopada ono przedstawicieli innych grup zawodowych – menedżerów, dziennikarzy czy kierowców.
Wypalenie zawodowe definicja
O wypaleniu zawodowym mówimy, gdy praca przestaje dawać pracownikowi satysfakcję, staje się uciążliwa, jest źródłem napięcia, stresu, frustracji. Powodem tego często jest przepracowanie, może też być obciążenie związane ze stałym kontaktem z ludźmi, z odpowiedzialnością lub trudnymi warunkami, może też być to zwykłe znudzenie po wielu latach monotonnego wykonywania tych samych obowiązków.
Wypalenie zawodowe dotyka często menedżerów na wysokich stanowiskach, ale też osoby pracujące w dużym stresie: nauczycieli, dziennikarzy, lekarzy, pielęgniarki. Psychologowie zauważyli, że elementem wspólnym dla wielu profesji dotykanych problemem wypalenia zawodowego, jest konieczność pracy z ludźmi, wymagającej ciągłej interakcji z klientami, pacjentami, uczniami, pasażerami...
Syndrom wypalenia zawodowego
Wypalenie zawodowe, które wiele osób uznaje za zwykłe zmęczenie albo fanaberię, jest przedmiotem usilnych, naukowych dociekań psychologów na całym świecie. Syndrom wypalenia zawodowego został po raz pierwszy zdiagnozowany w 1974 roku w Stanach Zjednoczonych. Wskutek wieloletnich badań nad przyczynami wypalenia zawodowego, opracowane zostały specjalne testy
Wypalenie zawodowe diagnozuje się za pomocą:
- MBI – Maslach Burnout Inventory, kwestionariusz autorstwa Christiny Maslach
- LBQ – Kwestionariusz Wypalenia Zawodowego, autorstwa Massimo Santiniego.
Kwestionariusz MBI określa trzy wskaźniki wypalenia zawodowego: wyczerpanie emocjonalne, depersonalizację oraz satysfakcję zawodową.
Test LBQ, w 24 pytaniach, z wykorzystaniem 6-stopniowej skali, bada 4 aspekty wypalenia zawodowego: wyczerpanie psychofizyczne, brak zaangażowania w relacje z klientami, poczucie braku skuteczności oraz stopień rozczarowania wykonywaną pracą.
Objawy wypalenia zawodowego
Sygnałem ostrzegawczym w przypadku wypalenia zawodowego są:
- chroniczne poczucie zmęczenia wykonywanymi obowiązkami,
- brak motywacji do pracy, niechęć wobec własnej pracy,
- negatywne podejście do klientów, pacjentów, uczniów, współpracowników,
- brak pewności siebie, obniżona efektywność, kreatywność i samodzielność,
- drażliwość, nerwowość, frustracja, agresja.
Wypalenie zawodowe leczenie
Leczenie zaawansowanych stadiów wypalenia zawodowego polega po prostu na psychoterapii - jej metodę i zakres określić może tylko psycholog. Na szczęście, odpowiednio wcześniej dostrzegając objawy wypalenia zawodowego, można się ratować na własną rękę – w niektórych przypadkach wystarczy pójść na dłuższy urlop lub zwyczajnie „wyluzować” w pracy.