Grypa bez gorączki: jak przebiega grypa bezobjawowa?

W sezonie infekcyjnym, czyli wtedy, gdy łatwo „złapać” jakąś chorobę górnych dróg oddechowych, pacjenci i lekarze często określają powagę infekcji na podstawie pojawienia się gorączki. Jednak nawet przy groźnych wirusach organizm nie zawsze reaguje dużym podwyższeniem temperatury. Czy można mieć grypę bez gorączki? Wyjaśniamy.

O czym świadczy brak gorączki podczas grypy?

Wirus grypy dostaje się do organizmu przez nos i usta, a następnie przenika do komórek nabłonka – tam jego materiał genetyczny zostaje skopiowany przez zainfekowaną komórkę, co prowadzi do powstania nowych wirusów i zniszczenia lub osłabienia „gospodarza”. Organizm podejmuje walkę z infekcją, m.in. podwyższając temperaturę ciała, dzięki czemu:

• Spada aktywność enzymów wirusa – polimeraza RNA i inne białka wirusowe najlepiej działają w warunkach fizjologicznych (ok. 33-37°C), więc przy gorączce wirus wolniej się namnaża,
• Odpowiedź komórek układu immunologicznego jest silniejsza – zwiększa się liczba interferonów, które blokują replikację wirusów. Neutrofile i makrofagi stają się bardziej aktywne, a limfocyty szybciej migrują,
• Komórki nabłonkowe wchodzą w tryb „antywirusowy” – zaczynają produkować białka przeciwwirusowe (np. PKR, MxA, OAS), które blokują RNA wirusa, hamują syntezę białek wirusowych i degradują jego materiał genetyczny. Często to pierwsza linia walki z infekcją.

Brak gorączki przy grypie oznacza, że organizm nie uruchamia w pełni jednego z ważniejszych mechanizmów obronnych. Ma to różne konsekwencje zarówno u osób w ogólnie dobrej kondycji zdrowotnej, jak i u tych, które z jakichś powodów są słabsze.

Grypa bezobjawowa: dlaczego organizm reaguje inaczej?

Wiadomo już, że odpowiedź na pytanie: „Czy grypa może być bez gorączki?” brzmi: tak. Ale skąd się bierze brak typowej reakcji? U młodych, zdrowych osób zdarza się, że organizm skutecznie kontroluje wirusa innymi mechanizmami. Zwykle oznacza to po prostu łagodniejszy przebieg choroby – czyli „bezobjawową” grypę (a tak naprawdę o mniej nasilonych objawach).

Jednak osłabiona reakcja u osób z obniżoną odpornością brak gorączki to sygnał ostrzegawczy – oznacza brak pełnej odpowiedzi zapalnej, co może prowadzić do poważnych konsekwencji:

• Opóźnionej diagnozy,
• Późniejszego podania leków przeciwwirusowych,
• Wyższego ryzyka powikłań.

Słabsza reakcja jest typowa u osób starszych, pacjentów immunosupresyjnych (np. po przeszczepach, w trakcie chemioterapii) czy przy niektórych przewlekłych chorobach, zwłaszcza leczonych substancjami o działaniu przeciwzapalnym (np. steroidami przy astmie). Zauważono też, że brak gorączki częściej dotyczy infekcji wywoływanych wirusem grypy typu B. Oprócz tego szczepienie przeciw grypie sprawia nieraz, że nawet jeśli dojdzie do zakażenia, choroba ma łagodniejszy przebieg.

Objawy grypy bez gorączki

Mimo braku gorączki, osoby zakażone wirusem grypy mogą mieć następujące objawy:

• Silne zmęczenie i osłabienie,
• Bóle mięśni i stawów,
• Ból głowy,
• Kaszel, często suchy i męczący,
• Ból gardła,
• Katar lub uczucie zatkanego nosa,
• Czasem ból w klatce piersiowej przy kaszlu,
• Nudności, wymioty lub biegunka (to nie są typowe dolegliwości i częściej występują u dzieci oraz przy grypie B – nie jest to klasyczne „zapalenie żołądka i jelit”, czyli tzw. grypa żołądkowa, wywołująca biegunkę, która najczęściej nie ma nic wspólnego z wirusem grypy).

To, czy któryś z powyższych symptomów wystąpi i w jakim nasileniu, to kwestia bardzo indywidualna. Dlatego zdarza się nie tylko grypa bez gorączki, ale też grypa bez kataru, kaszlu itp.

Jak rozpoznać objawy grypy bez temperatury?

Jak rozpoznać grypę bez gorączki? Czym taka infekcja różni się od zwykłego przeziębienia?

•  Początek grypy (nawet bez gorączki) jest nagły i gwałtowny,
• Objawy ogólne (zmęczenie, osłabienie, bóle mięśni) mają większe nasilenie niż przy przeziębieniu,
• Dochodzi do wyraźnego pogorszenia samopoczucia.

Lekarz stawia rozpoznanie na podstawie pozostałych objawów, a w razie potrzeby zleca wykonanie testu antygenowego (RIDT). Warto jednak wiedzieć, że mimo prostoty i szybkości (wymaz z nosa lub gardła, wynik w kilkanaście minut) testy te czasami dają fałszywie ujemne wyniki – zwłaszcza przy nietypowym przebiegu. W szpitalach i specjalistycznych placówkach laboratoryjnych wykonuje się też testy molekularne (RT-PCR), które wykrywają materiał genetyczny wirusa.

Grypa bez gorączki: leczenie

U osób z łagodnym przebiegiem zazwyczaj stosuje się preparaty i metody łagodzące objawy, czyli np. złożone leki na przeziębienie i grypę (m.in. przeciwkaszlowe) albo leki przeciwbólowe. Czasami stosuje się też oseltamiwir oraz zanamiwir (dostępny w szpitalach do leczenia pacjentów ciężko chorych z powikłaniami grypy). Leki przeciwwirusowe podaje się w poważniejszych przypadkach i osobom z grup ryzyka (bez względu na nasilenie objawów):

• Kobietom w ciąży,
• Dzieciom poniżej 2. roku życia,
• Osobom przewlekle chorym (zwłaszcza na choroby płuc, serca, wątroby, nerek, cukrzycę),
• Pacjentom bardzo otyłym,
• Seniorom po 65. roku życia.

Efekt jest najlepszy, gdy leki poda się do 48 godzin od wystąpienia objawów. Oprócz farmakoterapii stosuje się też metody, które można określić jako „domowe sposoby na grypę”:

• Odpoczynek w domu (również w celu zapobiegania rozprzestrzeniania się wirusa),
• Nawadnianie organizmu,
• Dużo snu.

Czy grypa bez gorączki jest zaraźliwa?

Brak gorączki w przebiegu grypy nie oznacza, że chory nie zaraża – wręcz przeciwnie. Wirus przenosi się drogą kropelkową, np. poprzez kontakt z wydzielinami z ust i nosa, dotknięcie zanieczyszczonych powierzchni. Przebywanie w jednym pomieszczeniu z zainfekowaną osobą oraz brak dostatecznej higieny rąk zwiększa ryzyko zarażenia się.

Bezobjawowa grypa: odpowiedzi na częste pytania

Poniżej publikujemy wyjaśnienia kilku dodatkowych kwestii.

• Czy grypa A może być bezobjawowa? Tak, grypa A może przebiegać bezobjawowo, choć dzieje się to rzadziej niż w przypadku grypy B. Z badań wynika, że nawet do 50% zakażeń wirusem grypy może być subklinicznych, czyli bez widocznych objawów. Takie osoby nie czują się chore, ale mogą zarażać innych. Brak gorączki lub innych klasycznych objawów nie oznacza braku wirusa w drogach oddechowych.
• Czy grypa bez gorączki w ciąży jest niebezpieczna? Tak, grypa – nawet bez gorączki – w ciąży jest uznawana za stan zwiększonego ryzyka powikłań. Układ odpornościowy kobiety ciężarnej reaguje inaczej, a infekcja może prowadzić do zapalenia płuc, zaostrzenia chorób współistniejących, a nawet powikłań u płodu. Dlatego w ciąży zawsze warto skonsultować się z lekarzem przy podejrzeniu grypy, nawet jeśli objawy są łagodne i nie występuje gorączka.
• Czy brak gorączki oznacza łagodniejszy przebieg grypy? Niekoniecznie. U osób zdrowych często tak, ale u pacjentów z obniżoną odpornością brak gorączki może sygnalizować słabą reakcję organizmu i wiązać się z większym ryzykiem powikłań.
• Czy szczepienie przeciw grypie chroni także przed bezobjawowym zakażeniem? Szczepionka zmniejsza ryzyko zachorowania, a jeśli infekcja wystąpi, zwykle ma łagodniejszy przebieg, często bez gorączki. Jednak nie eliminuje całkowicie możliwości bezobjawowego nosicielstwa wirusa.
• Dlaczego osoby z astmą częściej przechodzą grypę bez gorączki? U osób z astmą odpowiedź zapalna w drogach oddechowych bywa zmieniona, a stosowane glikokortykosteroidy dodatkowo tłumią stan zapalny. Hamują one wydzielanie cytokin, które normalnie pobudzają ośrodek termoregulacji w mózgu, przez co gorączka może się nie pojawić. Brak temperatury nie oznacza jednak łagodnego przebiegu – infekcja może być podstępna i prowadzić do powikłań.

Grypa bez gorączki: podsumowanie

Czy grypa może przebiegać bez gorączki? Tak. Objawy grypy nie są specyficzne i obejmują szereg różnych dolegliwości – u niektórych osób wystąpią wszystkie, a innych tylko część. Zdrowi, młodzi ludzie zazwyczaj nie wymagają specjalistycznego leczenia grypy bez gorączki, jednak pacjenci z grup ryzyka czy z obniżoną odpornością powinni skonsultować się z lekarzem.