Grypa typu B: objawy choroby, ile trwa i jak się ją leczy?

Dr nauk med. Olga Sadowska

Styczeń 07, 2025

Grypa typu B jest ostrą, wirusową chorobą zakaźną układu oddechowego. Objawy tej dolegliwości nie są charakterystyczne, to znaczy, że istnieje wiele innych chorób, które mają podobny przebieg i zbliżone symptomy. W związku z tym, lekarzowi jest dosyć trudno zdiagnozować grypę typu B jedynie po interpretacji zgłaszanych dolegliwości przez pacjenta. Dowiedz się, jakie istnieją testy laboratoryjne potwierdzające opisywaną chorobę. Sprawdź, jakie są sposoby leczenia grypy typu B oraz jak można jej zapobiec.

Szczegółowa wizualizacja wirusa grypy typu B, ukazująca jego strukturę i wpływ na tkankę dróg oddechowych. Powiększenie mikroskopowe.

Co to jest grypa typu B?

Grypa to ostra choroba zakaźna układu oddechowego. Czynnikiem, który wywołuje tę dolegliwość jest wybrany wirus grypy typu A, B lub C. W niniejszym artykule szczegółowo opiszemy istotę grypy typu B.

Na grypę można chorować wiele razy w ciągu swojego życia. Po przebyciu infekcji organizm nabywa odporność, która chroni jedynie przez krótki czas, ponieważ skład wirusa grypy może się zmieniać. Organizm, po wniknięciu nowej formy drobnoustroju, musi za każdym razem „aktualizować” swój układ odpornościowy.

Nasuwa się pytanie: który typ grypy jest najgorszy: A, B czy C? Okazuje się, że wśród typów wirusów grypy najgroźniejszy dla człowieka jest wirus typu A, który odpowiada za poważne i częste epidemie na świecie. Zmienność wirusa grypy typu B jest znacznie mniejsza niż typu A. Wirusa typu B nie dzieli się też na podtypy, jakie występują w typie A.

Grypa epidemiczna, nazywana inaczej sezonową, to coroczne zachorowania na grypę występujące w okresie epidemicznym. Sezon grypowy w naszym kraju trwa zwykle 3 miesiące i przypada na okres od października do kwietnia, przy czym szczyt zachorowań przypada między styczniem a marcem. Typ B, w przeciwieństwie do typu A, nie wywołuje grypy pandemicznej.

Jeśli chodzi o wirus typu C, to odpowiada on za sporadyczne, łagodne zachorowania i nie powoduje epidemii.

Objawy grypy typu B

Objawy grypy typu B nie są charakterystyczne i są dość podobne do grypy typu A. Grypę można różnicować z szeregiem różnych chorób, które mają podobne symptomy, przykładowo:

z innymi infekcjami wirusowymi (przeziębieniem, COVID-19, ostrym zakażeniem HIV, mononukleozą zakaźną),

z bakteryjnymi zakażeniami dróg oddechowych,

z zaostrzeniami przewlekłej obturacyjnej choroby płuc lub astmy,

z ostrą białaczką,

z malarią.

Objawy u dorosłych

U osób dorosłych początkowo występują objawy ogólne, które pojawiają się nagle, zwykle po około 3 dniach choroby i zaliczamy do nich:

bóle głowy,

bóle mięśni i stawów,

bóle gałek ocznych,

uczucie rozbicia, złe ogólne samopoczucie,

katar o niedużym nasileniu,

suchy, męczący kaszel,

osłabienie,

gorączkę (38,5-39ºC) z dreszczami,

uczucie zimna.

Zaawansowane objawy grypy typu B występują najczęściej po 4 dniach. Są to:

spadek gorączki u większości chorych,

rozwijające się objawy ze strony dróg oddechowych: nasilenie bólu gardła, suchego kaszlu,

zatkanie nosa i katar o niedużym nasileniu,

ekstremalne zmęczenie.

U osób w podeszłym wieku głównymi objawami mogą być: znaczne osłabienie lub zaburzenia świadomości, infekcja bez gorączki. Nawet 50% zakażeń w tej grupie wiekowej może przebiegać bezobjawowo.

W 6-7 dniu choroby objawy powinny stopniowo ustępować. Należy podkreślić, że nie oznacza to, że od razu miną. U części osób kaszel, dyskomfort w klatce piersiowej i uczucie rozbicia mogą utrzymywać się nawet ponad 2 tygodnie.

Mimo zdecydowanie niższej agresywności wirusa grypy typu B, u niektórych pacjentów obserwuje się ciężki przebieg choroby, przypominający ten w przypadku grypy typu A. Wtedy czas trwania choroby znacząco się wydłuża. Powikłana grypa może trwać nawet 3-4 tygodnie i wymaga hospitalizacji. Jednak w przypadku grypy typu B jest mała szansa na powikłania. O ewentualnych powikłaniach grypy, przeczytasz w dalszej części artykułu.

Objawy u dzieci

Objawy grypy typu B u dzieci mogą odbiegać od tych najczęściej występujących, przedstawionych powyżej. Wśród najmłodszych pacjentów do 4 r.ż. grypa może objawiać się:

zmienionym zachowaniem dziecka - apatią,

sennością, szczególnie u noworodków i niemowląt (do 50%),

czasem rozdrażnieniem,

brakiem apetytu,

bólami brzucha, nudnościami, biegunką, wymiotami,

zaburzeniami oddychania,

rozwinięciem się zapalenia krtani lub ucha środkowego.

Ile trwa i jak przebiega grypa typu B?

Okres wylęgania grypy typu B trwa od 1 do 4 dni (zwykle 1-2 dni), następnie pojawiają się objawy, które zostały opisane powyżej. Choroba zwykle ustępuje samoistnie po 3-7 dniach, ale kaszel, zmęczenie i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać do około 2 tygodni.

Zazwyczaj grypa typu B ma łagodny przebieg. Jednak czasem u niektórych chorych grypa ma ciężki, a nawet bardzo ciężki przebieg i może zakończyć się poważnymi powikłaniami. Oto grupy ryzyka osób narażonych:

dzieci < 5. r.ż. (szczególnie < 2. r.ż.),

osoby starsze (≥ 65. r.ż.),

chorzy przewlekle (choroby płuc, serca, nerek, wątroby, krwi, choroby metaboliczne i neurologiczne).

osoby z obniżoną odpornością,

osoby z otyłością trzeciego stopnia (BMI ≥ 40),

pensjonariusze instytucji opiekuńczo-leczniczych,

kobiety w ciąży i do 2 tygodnia po porodzie,

dzieci przewlekle leczone salicylanami.

Ile zaraża grypa typu B?

Grypa typu B jest zaraźliwa, a jej okres zakaźności trwa od 1 dnia przed do 5 dni po wystąpieniu objawów. Czas zakaźności ulega wydłużeniu w niektórych sytuacjach:

u dzieci – kilka dni przed do ≥ 10 dni po ustąpieniu objawów,

u osób z ciężkim upośledzeniem odporności – tygodnie do miesięcy po ustąpieniu objawów.

Grypą typu B można się zakazić:

najczęściej drogą kropelkową, gdy osoba chora mówi, kicha lub kaszle;

poprzez kontakt bezpośredni ze skażonymi przedmiotami lub rękami.

Test na grypę typu B

Jak wspomniano wyżej, objawy zakażenia wirusem grypy typu B są dość podobne do typu A. W związku z tym, na podstawie tylko zgłaszanych przez pacjenta dolegliwości lekarz nie może stwierdzić, z którym typem grypy mamy do czynienia. Może natomiast powiedzieć, że pacjent ma chorobę grypopodobną.

W takim przypadku niezbędne jest wykonanie badań laboratoryjnych, do których można zaliczyć:

metodę RT-PCR, która wykrywa materiał genetyczny (RNA) wirusa - jest to najczulsza metoda,

hodowlę wirusa,

testy serologiczne (nie mają większego znaczenia w praktyce klinicznej).

W tym miejscu warto podkreślić, że od 2023 roku, poradnie POZ mogą nieodpłatnie wykonywać szybkie testy Combo antygen, które pozwalają na jednoczesną diagnostykę w kierunku wirusów grypy A i B, koronawirusa i RSV. W przypadku wyniku negatywnego czy też wątpliwego, powinno się go potwierdzić wykonując dodatkowe badania diagnostyczne, które zostały przedstawione powyżej.

Materiał do badań mogą stanowić: aspirat, popłuczyny lub wymaz z nosa i gardła. W przypadku zajęcia dolnych dróg oddechowych pobierane są aspiraty z tchawicy i oskrzeli.

Leczenie grypy typu B

W przypadku grypy typu B o łagodnym przebiegu, u osób spoza grupy zwiększonego ryzyka, wystarczające jest postępowanie objawowe. Na czym ono polega?

na odpoczynku w łóżku,

piciu dużej ilości ciepłych płynów,

przykładaniu kompresów cieplnych lub termoforów w celu złagodzenia bólów mięśni,

stosowaniu leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych (paracetamol, niesterydowe leki przeciwzapalne – NLPZ),

w razie potrzeby - stosowaniu leków przeciwkaszlowych i obkurczających błonę śluzową nosa.

Leki stosowane w grypie typu B

Do celów leczenia przyczynowego należą przede wszystkim: zmniejszenie nasilenia objawów grypy, skrócenie czasu jej trwania, znaczne zmniejszenie wydalania wirusa, a także zmniejszenie ryzyka niektórych powikłań i śmiertelności.

Do leczenia przeciwwirusowego grypy w Polsce należą:

leki antygrypowe nowej generacji tzw. inhibitory neuraminidazy (oseltamiwir, zanamiwir),

inhibitory białka M2 (amantadyna, rymantadyna). Jednakże nie są one zalecane ze względu na powszechną oporność wirusów grypy.

Leczenie należy rozpocząć w ciągu 48 godzin od pojawienia się objawów. Im więcej czasu mija, tym leczenie jest coraz mniej skuteczne.

Jak wiadomo, antybiotyki mają działanie przeciwbakteryjne. Nie działają na wirusy grypy, dlatego też nie stosuje się ich w tego rodzaju infekcji.

Leczenie grypy typu B u dzieci

U dzieci, w przypadku grypy typu B o łagodnym przebiegu stosuje się również leczenie objawowe, takie jak w przypadku dorosłych (opisane powyżej). Co istotne - nie należy stosować kwasu acetylosalicylowego w leczeniu grypy u dzieci i młodzieży do ukończenia 16. r.ż. ze względu na ryzyko wystąpienia niebezpiecznego zespołu Reye'a, który prowadzi do ciężkiej niewydolności wątroby i uszkodzenia mózgu.

Lekiem na grypę typu B jest oseltamiwir (dla każdego wieku) oraz zanamiwir (stosowany od 5 roku życia), których dawkowanie zależy od wieku i masy ciała małego pacjenta.

Powikłania i profilaktyka grypy typu B

Nie należy lekceważyć grypy, w tym grypy typu B, ponieważ może ona stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Choroba ta może być szczególnie groźna dla dzieci i osób z grup podwyższonego ryzyka.

Do przykładowych powikłań grypy możemy zaliczyć:

zapalenie płuc: pierwotne grypowe, wtórne bakteryjne;

zapalenie dróg oddechowych: gardła, ostre zapalenie krtani i tchawicy, podgłośniowe zapalenie krtani, ostre zapalenie nagłośni;

zapalenie ucha środkowego;

zapalenie zatok;

ostre zapalenie oskrzeli;

zaostrzenie współistniejącej choroby przewlekłej (astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, cukrzycy);

rzadkie powikłania to: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenie mięśnia sercowego, sepsa, drgawki czy niewydolność wielonarządowa;

bardzo rzadkie – zespół Reye’a, zwykle u dzieci z powodu przyjmowania preparatów kwasu acetylosalicylowego.

Jakie są metody zapobiegania grypie typu B? To przede wszystkim szczepienia ochronne. Warto podkreślić, że to najskuteczniejsza metoda zapobiegania grypie i jej ewentualnym ciężkim powikłaniom. Dodatkowo, po kontakcie z osobą chorą na grypę stosuje się tzw. chemioprofilaktykę poekspozycyjną, czyli podaje się jak najszybciej oseltamiwir.

Do podstawowych zasad profilaktyki należą:

izolacja chorych – chory na grypę powinien pozostać w domu przez tydzień od wystąpienia objawów (lub jeśli trwają dłużej – 24 h po ustąpieniu gorączki i ostrych objawów ze strony układu oddechowego),

higiena rąk – ręce należy myć jak najczęściej, wodą z mydłem, a po dokładnym ich osuszeniu zastosować środek na bazie alkoholu, wcierając go aż do wyschnięcia,

stosowanie maseczek ochronnych podczas bliskiego kontaktu z osobą chorą,

zasłanianie ust podczas kaszlu i kichania chusteczką jednorazową. Następnie należy ją wyrzucić i umyć ręce. W razie braku chusteczki zaleca się zasłanianie ust przedramieniem, a nie ręką,