Zapalenie oskrzeli – objawy, przyczyny, leczenie i powikłania po chorobie

Aleksandra Dziura

Zapalenie oskrzeli to poważna choroba wywoływana m.in. przez wirusy. Początkowo może przypominać zwykłe przeziębienie, jednak nieleczona z czasem prowadzi do poważnych powikłań. Jakie są objawy zapalenia oskrzeli i jak sobie z nim poradzić? O tym przeczytasz w naszym artykule.

Co to jest zapalenie oskrzeli?

Zapalenie oskrzeli to choroba dróg oddechowych spowodowana najczęściej infekcją wirusową. Może mieć charakter ostry lub przewlekły, a jej głównym objawem jest silny kaszel. Jest to częsta dolegliwość zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci. Mimo że w większości przypadków zapalenie oskrzeli przechodzi samoistnie, nie wymaga podawania silnych leków ani przebywania w szpitalu, nie należy bagatelizować schorzenia. Nieleczone może doprowadzić do niebezpiecznych powikłań wymagających specjalistycznego postępowania.

Rodzaje zapalenia oskrzeli

Zapalenie oskrzeli można podzielić na ostre, podostre i przewlekłe w zależności od czasu trwania.

Ostre zapalenie oskrzeli trwa do 3 tygodni, a jego przyczyną są głównie wirusy.

Podostre zapalenie oskrzeli utrzymuje się od 3 do 8 tygodni. Może być konsekwencją poinfekcyjnej nadaktywności oskrzeli lub zakażenia krztuścem.

Przewlekłe zapalenie oskrzeli to stan, który trwa ponad 8 tygodni. Pojawia się pod wpływem szkodliwych czynników środowiskowych, np. palenia tytoniu.

Zapalenie oskrzeli – przyczyny

Najczęstszą przyczyną zapalenia oskrzeli jest infekcja wirusowa wywołana przez wirusy grypy A, grypy B, adenowirusy i rynowirusy. Drobnoustroje mogą kolonizować drogi oddechowe i powodować stany zapalne. Zdarza się, że zapalenie oskrzeli rozwija się w wyniku zakażenia bakteryjnego, jednak szacuje się, że dotyczy to mniej niż 10% przypadków. Chorobę najczęściej wywołują bakterie takie jak Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae, które stanowią też przyczynę zapalenia płuc.

Zapalenie oskrzeli – objawy

Objawy zapalenia oskrzeli mogą przypominać przeziębienie lub grypę.

Głównym symptomem jest kaszel. Najczęściej ma charakter mokry i towarzyszy mu odkrztuszanie śluzowatej lub ropnej wydzieliny.

W przebiegu choroby mogą pojawić się również ból mięśni, złe samopoczucie, osłabienie i świszczący oddech.

A czy przy zapaleniu oskrzeli jest gorączka? Jak najbardziej, podwyższona temperatura ciała często jest jednym z objawów schorzenia.

Wiele osób zastanawia się też, czy zapalenie oskrzeli samo przejdzie i ile trwa kaszel. W większości przypadków najsilniejsze dolegliwości utrzymują się ok. tygodnia, a następnie stopniowo ustępują. Kaszel w zapaleniu oskrzeli może jednak występować nawet do 2-3 tygodni. Powyższe objawy w większości przypadków można skutecznie leczyć objawowo w warunkach domowych. Jeśli jednak pojawią się duszności, ból w klatce piersiowej nasilający się podczas wdechu oraz gdy objawy nie ulegną zmniejszeniu po 7 dniach, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w celu pogłębienia diagnostyki i modyfikacji leczenia.

Jak rozpoznać zapalenie oskrzeli?

Lekarz diagnozuje zapalenie oskrzeli głównie na podstawie wywiadu medycznego z pacjentem, zgłaszanych objawów oraz badań fizykalnych. Wskazane może być wykonanie RTG klatki piersiowej w celu wykluczenia zapalenia płuc, które może dawać podobne objawy. Na ogół nie ma konieczności wykonywania dodatkowych badań laboratoryjnych (np. morfologii) ani serologicznych. W procesie diagnostycznym należy też wziąć pod uwagę, że zapalenie oskrzeli może wywoływać podobne dolegliwości do zaostrzenia astmy lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, dlatego bardzo ważny jest szczegółowy wywiad i wykonanie specjalistycznych badań, jeśli objawy samoistnie nie ustępują.

Zapalenie oskrzeli – leczenie

Jak leczyć zapalenie oskrzeli? Tak jak w przypadku innych infekcji podstawą jest odpoczynek, unikanie czynników drażniących drogi oddechowe oraz stosowanie leków lub naturalnych sposobów łagodzących dolegliwości. Wszystkie preparaty, zarówno leki na receptę, jak i dostępne bez recepty należy jednak skonsultować z lekarzem, aby mieć pewność, że ich przyjmowanie jest bezpieczne i zasadne. Ile trwa leczenie zapalenia oskrzeli? W wielu przypadkach czas ten wynosi 1-2 tygodnie, a leczenie może odbywać się w domu i nie wymaga hospitalizacji.

Zapalenie oskrzeli – leczenie farmakologiczne

Po rozpoznaniu zapalenia oskrzeli lekarz może zdecydować o zastosowaniu następujących leków:

Leki i syrop na kaszel dopasowane do tego, jakie rodzaje kaszlu występują u danego pacjenta. W przypadku mokrego kaszlu sprawdzają się leki zmniejszające lepkość wydzieliny i ułatwiające jej usuwanie z dróg oddechowych;

Leki przeciwgorączkowe, np. paracetamol lub ibuprofen,

Leki rozkurczające oskrzela. Stosuje się je w przypadku bardzo silnego kaszlu lub duszności,

Leki na ból gardła, który może być konsekwencją stanu zapalnego i podrażnień wywołanych silnym kaszlem.

Czy na zapalenie oskrzeli potrzebny jest antybiotyk? Choroba nie jest wskazaniem do antybiotykoterapii, ponieważ w większości przypadków u jej podłoża leżą zakażenia wirusowe, a nie bakteryjne. Antybiotyki nie przyniosą więc poprawy, a mogą doprowadzić do dodatkowego osłabienia organizmu.

Zapalenie oskrzeli – domowe sposoby

Poznaj najskuteczniejsze naturalne sposoby na zapalenie oskrzeli:

Podstawowym zaleceniem jest odpoczynek i powstrzymanie się od zbędnych aktywności. Organizm podczas infekcji potrzebuje czasu na regenerację i powrót do prawidłowego funkcjonowania. Nie jest to dobry czas na intensywne treningi, ciężkie prace domowe, ani wymagającą pracę umysłową. Zatroszcz się natomiast o odpowiednią długość i jakość snu, ponieważ to wtedy ciało regeneruje się najlepiej.

Zadbaj o odpowiednią wilgotność powietrza. Dzięki temu zmniejszysz podrażnienia dróg oddechowych. Możesz w tym celu skorzystać z profesjonalnych nawilżaczy lub rozłożyć mokre ręczniki na ciepłych kaloryferach.

Pij dużą ilość płynów, zwłaszcza w przypadku gorączki. Najlepiej sprawdzi się letnia woda niegazowana, herbaty i napary ziołowe. Unikaj natomiast zimnych napojów z dodatkiem lodu.

Jedz niskoprzetworzone, zróżnicowane posiłki. Owoce i warzywa, pełnowartościowe białko oraz roślinne tłuszcze wspomogą Twój organizm w walce z infekcją. Jeśli odczuwasz obniżenie apetytu, wybieraj lekkie i niewielkie objętościowo posiłki. Dobrze sprawdzą się też koktajle oraz ciepłe zupy typu krem.

Warto wypróbować też oklepywanie przy zapaleniu oskrzeli, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu uporczywy mokry kaszel. Oklepywanie pleców pomaga w usunięciu zalegającej wydzieliny i jej odkrztuszeniu.

Czy można wychodzić na dwór, mając zapalenie oskrzeli? Niestety nie jest to zalecane. Podczas choroby najlepiej zostać w domu, aby ograniczyć rozprzestrzenianie wirusów, a także kontakt z czynnikami środowiskowymi drażniącymi drogi oddechowe, jak np. smog, zanieczyszczenia, drobnoustroje, dym tytoniowy.

Zioła na zapalenie oskrzeli

W leczeniu zapalenia oskrzeli pomocne są też zioła na kaszel. Mogą zmniejszać odruch kaszlu, ułatwiać odkrztuszanie wydzieliny, łagodzić podrażnienia gardła i minimalizować stan zapalny. Mimo że są to produkty naturalne, należy stosować je ostrożnie, najlepiej po konsultacji ze specjalistą. Dzięki temu ograniczysz ryzyko interakcji między ziołami a lekami lub suplementami. Ochronisz się też przed niepożądanymi skutkami ubocznymi wynikającymi z nieprawidłowej ziołoterapii. Jakie zioła na zapalenie oskrzeli warto rozważyć?

Bluszcz pospolity,

Pelargonia afrykańska,

Jeżówka purpurowa,

Tymianek pospolity,

Porost islandzki.

Nieleczone zapalenie oskrzeli – powikłania

Nieleczone zapalenie płuc może doprowadzić do wystąpienia powikłań i innych problemów w obrębie układu oddechowego. Na powikłania narażone są w szczególności osoby starsze, palacze oraz pacjenci z innymi chorobami przewlekłymi. Zapalenie oskrzeli może się rozprzestrzenić i zaatakować płuca oraz spowodować obniżenie wydolności organizmu. Dlatego wszelkie długo utrzymujące się objawy należy konsultować z lekarzem i przestrzegać zaleceń, aby umożliwić organizmowi szybki proces zdrowienia.

Zapalenie oskrzeli – profilaktyka

Jak zapobiec zapaleniu oskrzeli? Najważniejsza jest dbałość o odporność codziennie przez cały rok, a nie tylko w okresie choroby lub sezonie jesienno-zimowym. Warto zadbać o podstawy, takie jak zdrowa, odżywcza dieta, nawodnienie, unikanie używek, regularna aktywność fizyczna oraz sen. Dodatkowym wsparciem dla organizmu jest indywidualnie dobrana suplementacja. W celu poprawy odporności warto rozważyć ze swoim lekarzem, np. witaminę D, kwasy omega-3, witaminy z grupy B, witaminę C, cynk, selen, magnez oraz probiotyki.

Podsumowanie

Zapalenie oskrzeli to dość częsta przypadłość wywołana głównie infekcjami wirusowymi. Objawy choroby przypominają dolegliwości towarzyszące przeziębieniu, jednak nie należy ich bagatelizować, ponieważ nieleczone zapalenie oskrzeli może doprowadzić do powikłań. Podstawą leczenia jest działanie objawowe, dbałość o odpoczynek i regenerację. Jeśli objawy nie ustępują samoistnie po 7 dniach, niezbędna jest konsultacja lekarska.

Źródła: