Występują dwa podstawowe typy przyczyn nadciśnienia tętniczego krwi: pierwotne oraz wtórne. Ważne jest poznanie powodów pojawienia się zbyt wysokiego ciśnienia ponieważ od tego powinno być uzależnione odpowiednie leczenie i postępowanie.
Czym jest nadciśnienie tętnicze krwi?
O nadciśnieniu tętniczym krwi można mówić, gdy u pacjenta stwierdzi się podczas dwóch oddzielnych wizyt u lekarza pomiar ciśnienia skurczowego (górnego) o wartości równej lub przekraczającej 140 mm Hg oraz/ lub dotarcie albo przeskoczenie wartości 90 mm Hg w przypadku ciśnienia rozkurczowego (dolnego).
Jednak pacjent mierząc sobie samodzielnie w domu ciśnienie również może stwierdzić jego podwyższony stan. Należy podkreślić, że muszą być to pomiary wykonywane codzienne, przez co najmniej tydzień, rano i wieczorem.
W takiej sytuacji należy zgłosić się do lekarza, który wykona własny pomiar ciśnienia tętniczego i ustali jaka jest przyczyna ewentualnego nadciśnienia. Wówczas zaleci odpowiednie postępowanie.
Dopuszczalna, indywidualna wysokość ciśnienia tętniczego krwi jest zależna od wieku chorego, jego stanu zdrowia (u niektórych osób mogą występować choroby takie jak cukrzyca, schorzenia nerek, serca, czy mózgu lub osoba ta jest po przebytym zawale serca czy po udarze mózgu), trybu życia, wagi, płci i innych czynników.
Przyczyny nadciśnienia tętniczego
Bardzo ważne dla przebiegu leczenia jest określenie podłoża tego zjawiska.
Przyczyny nadciśnienia tętniczego krwi można podzielić na:
- pierwotne,
- wtórne.
Około 90 procent wszystkich przypadków dolegliwości dotyczy powodów pierwotnych, zatem trudnych do określenia. Mogą się na nie składać rożne czynniki działające wspólnie na organizm (rzadko przyczynę stanowi jeden faktor).
Należy tu wymienić czynniki:
- dziedziczne (jeśli w bliskiej rodzinie występuje problem z nadciśnieniem, nie możemy go wykluczyć u siebie),
- środowiskowe (tłusta, słona, wysokoprzetworzona dieta, brak ruchu, nadwaga, otyłość, palenie papierosów, nadużywanie spożywania alkoholu, niska odporność na stres).
- menopauzę.
Pozostały odsetek przypadków nadciśnienia, czyli około 10 procent, stanowi tzw. wtórne nadciśnienie tętnicze. Podstawą tego rodzaju są inne schorzenia lub stany występujące w organizmie, które powodują wysokie ciśnienie tętnicze krwi.
Wśród nich należy wyliczyć m.in.
- schorzenia związane z nerkami, sercem, układem nerwowym,
- zaburzenia hormonalne,
- obturacyjny bezdech senny,
- ciążę,
- leki (np. doustne środki antykoncepcyjne).
W tym przypadku leczy się głównie chorobę, czy stan powodujące nadciśnienie tętnicze.
Jak objawia się nadciśnienie tętnicze krwi?
Nadciśnienie tętnicze krwi często nie daje żadnych objawów. Latami rozwija się w organizmie nie zauważone, nie rzadko pacjent wykrywa je niejako przypadkiem, podczas rutynowej kontroli u lekarza, czy przy okazji wykonywania zabiegu medycznego, itp.
Jeśli już wystąpią symptomy, są one tak ogólne, że trudno je powiązać z nadciśnieniem tętniczym. Mogą to być m.in. takie oznaki jak:
- bóle głowy,
- krwawienia z nosa,
- zaburzenia erekcji u mężczyzn,
- zaburzenia snu,
- nerwowość,
- zawroty głowy,
- duszność,
- problemy sercowe polegające np. na uczuciu ucisku, czy łomotania w klatce piersiowej.
Dlatego tak istotną kwestią jest wykonywanie systematycznych pomiarów ciśnienia tętniczego krwi, także w młodym wieku, a nawet u dzieci. Niestety, coraz młodsze osoby cierpią na problemy związane z wysokim ciśnieniem tętniczym. Szacuje się, że obecnie na wysokie ciśnienie tętnicze choruje około 10 milionów Polaków.
Jakie są czynniki ryzyka nadciśnienia tętniczego?
Czynnikami ryzyka nadciśnienia tętniczego krwi są wyżej wymienione przyczyny pierwotne, a zatem:
- palenie papierosów (w tym tych elektronicznych),
- picie zbyt dużej ilości alkoholu,
- nadwaga,
- otyłość,
- błędy żywieniowe,
- zbyt mała dzienna porcja ruchu,
- obciążenie stresem,
- dziedziczenie zarówno predyspozycji do występowania pewnych chorób, jak i sodowrażliwości (niskiej oporności na ilość dostarczanej organizmowi soli),
- przechodzenia z pokolenia na pokolenie nawyków żywieniowych i sposobów spędzania wolnego czasu.
Profilaktyka nadciśnienia tętniczego krwi
Działanie profilaktyczne zmierzające do utrzymywania ciśnienia tętniczego krwi na prawidłowym poziomie (około 120/80 mm Hg) polega na prowadzeniu zdrowego, higienicznego trybu życia. Ustrojowi należy zapewnić:
- regularną dostawę zdrowych produktów, m.in. lekkich, gotowanych, zawierających jak najwięcej warzyw, owoców, ziaren, czy nienasyconych kwasów tłuszczowych),
- systematyczną porcję ruchu (w tym na świeżym powietrzu, na basenie, itp.),
- odprężenie,
- wolność od nałogów (takich jak nikotyna czy alkohol).
Czytaj również:
- Jakie są przyczyny nadciśnienia? Jakie są czynniki ryzyka?
- Jakie są najlepsze leki na nadciśnienie? Jak je dobrać?
- Jaka jest najlepsza dieta przy nadciśnieniu? Przepisy
- Jak wykonać pomiar ciśnienia? Jak go odczytać?
Autor: Olga Tomaszewska