Grypa u dziecka: objawy, leczenie, powikłania

Grypa to choroba wirusowa, która bardzo łatwo przenosi się między ludźmi i może dotyczyć zarówno dorosłych, jak i dzieci. W większości przypadków ma łagodny przebieg. Niekiedy prowadzi jednak do poważnych powikłań, a w skrajnych sytuacjach wymaga hospitalizacji. Z tego artykułu dowiesz się, jakie objawy powinny Cię zaniepokoić oraz jak leczyć grypę u dziecka.

Grypa u dziecka: na czym polega choroba?

Grypa to choroba wirusowa atakująca drogi oddechowe. Charakteryzuje się wysoką zakaźnością i z łatwością się rozprzestrzenia. W sezonie infekcyjnym, czyli jesienią i zimą, zapadalność na grypę wśród dzieci wynosi ok. 20-30%. Najczęściej rozpoznaje się ją u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Grypa wymaga odpowiedniego rozpoznania i leczenia, aby zminimalizować ryzyko powikłań. Warto rozważyć też z pediatrą szczepienie przeciw wirusom grypy, które zabezpiecza przed rozwojem choroby.

Grypa u dziecka: przyczyny

Bezpośrednią przyczyną grypy u dziecka jest zakażenie wirusem grypy typu A lub B, do którego dochodzi drogą kropelkową. Grypą można zarazić się w wyniku bliskich kontaktów z osobą chorą, ponieważ wirusy uwalniają się z organizmu podczas kaszlu lub kichania. Grypa typu A u dziecka ma często cięższy przebieg. Natomiast grypa typu B u dziecka występuje częściej i jest łagodniejsza.

Przeczytaj nasze artykułu „Grypa typu A” i „Grypa typu B”, aby dowiedzieć się więcej o rodzajach grypy.

Grypa u dziecka: objawy

Przebieg grypy u dziecka bywa różny. 

• W niektórych przypadkach choroba przebiega całkowicie bezobjawowo.
• Zdarzają się jednak sytuacje, w których grypa u dziecka prowadzi do bardzo silnych objawów,  w tym do niewydolności oddechowej. 
• Najczęściej choroba powoduje łagodne lub umiarkowane objawy.
• W grupie ryzyka ciężkiego przebiegu grypy i jej powikłań są niemowlęta oraz dzieci chorujące przewlekle. 
• Grypa u rocznego dziecka może mieć cięższy przebieg niż u dziecka uczęszczającego już do szkoły.

Początki grypy u dziecka są zazwyczaj nagłe. Zakażenie wirusem grypy powoduje objawy, takie jak:

• gorączka, często powyżej 38,5–39°C,
• suchy kaszel,
• ból gardła,
• uogólnione bóle mięśni i stawów,
• ból głowy,
• dreszcze,
• ogólne osłabienie,
• ból brzucha u dziecka przy grypie,
• nudności i wymioty,
• osłabienie apetytu.

U niemowląt, zwłaszcza poniżej 6. miesiąca życia, przebieg grypy może być inny. Objawy są często mniej charakterystyczne i obejmują:

• brak apetytu,
• senność,
• wymioty,
• biegunkę,
• obniżoną temperaturę ciała. 

Niestety ta grupa wiekowa jest bardziej narażona na ciężki przebieg i powikłania, a nawet łagodne objawy mogą szybko się nasilać. Dlatego w przypadku pojawienia się nawet łagodnych objawów u niemowląt nie należy zwlekać i jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Sprawdź, jak przebiega grypa bez gorączki.

Jak rozpoznać grypę u dziecka?

Rozpoznanie grypy u dziecka opiera się głównie na występowaniu charakterystycznych objawów i ich nagłym początku.

• Można wykonać też testy antygenowe, które są szybką i łatwo dostępną metodą diagnostyczną.
• Testy polegają na pobraniu wymazu z nosa lub gardła za pomocą specjalnego patyczka. Następnie patyczek należy umieścić w dołączonym do zestawu roztworze, wymieszać, a na koniec nanieść kilka kropel na płytkę testową. 
• Coraz częściej szybkie testy antygenowe są dostępne w aptekach, dzięki czemu można wykonać je samodzielnie w domu.
• Mimo to interpretacji wyniku powinien dokonać lekarz, który podejmie też decyzje odnośnie dalszego leczenia.

Grypa u dziecka: kiedy do lekarza?

Jeśli podejrzewasz grypę u swojego dziecka, w każdym przypadku powinno skonsultować się z lekarzem. Dotyczy to przede wszystkim niemowląt i małych dzieci, a także dzieci, u których występują choroby współistniejące. Konsultacja lekarska jest szczególnie ważna w pierwszych 48 godzinach od pojawienia się objawów, ponieważ w tym czasie można wprowadzić leki przeciwwirusowe o wysokiej skuteczności.

Grypa u dziecka: jak leczyć?

Leczenie grypy u dziecka ma przede wszystkim charakter objawowy. To podstawowy element postępowania terapeutycznego, który ma na celu przywrócenie dziecku komfortu i zmniejszenie ryzyka rozwoju potencjalnych powikłań (w szczególności odwodnienia spowodowanego gorączką).

Sprawdź leki na gorączkę i ból.

Grypa u dziecka: domowe sposoby

Leczenie domowe grypy u dziecka obejmuje przede wszystkim odpoczynek, sen i ograniczenie aktywności. Choroba nie jest czasem na intensywne i wymagające zabawy lub naukę, ponieważ organizm potrzebuje regeneracji. 

• Bardzo ważne jest też odpowiednie nawodnienie organizmu, zwłaszcza gdy maluch gorączkuje. Najlepiej sprawdzi się ciepła woda lub delikatne herbaty i napary ziołowe.
• Warto zadbać też o optymalny poziom wilgotności powietrza, aby zapobiec wysuszaniu się śluzówek. 

Poznaj najlepsze domowe sposoby na grypę.

Grypa u dziecka: co podawać? Leczenie farmakologiczne

W leczeniu grypy można zastosować leki przeciwwirusowe. Najczęściej wykorzystuje się oseltamiwir. 

• Jest to inhibitor neuraminidazy, czyli enzymu, który umożliwia wirusowi grypy rozprzestrzenianie się w organizmie.
• Lek blokuje jego działanie, dzięki czemu ogranicza namnażanie się wirusa.
• Ważne jest jednak to, że największą skuteczność przynosi wtedy, gdy podamy go w ciągu pierwszych 48 godzin od wystąpienia pierwszych objawów. 
• Wtedy możliwe jest złagodzenie objawów, skrócenie czasu trwania choroby o 1-2 dni oraz zmniejszenie ryzyka powikłań.

Leków przeciwwirusowych nie stosuje się rutynowo u dzieci z objawami grypy. Lekarz może podjąć decyzję o ich wprowadzeniu w szczególnych sytuacjach, np.:

• u dzieci poniżej 2 roku życia chorujących przewlekle (np. na astmę, ciężkie niedobory odporności, choroby serca);
• konieczność hospitalizacji
• pogarszający się stan zdrowia dziecka.

Dodatkowo, aby złagodzić objawy, można zastosować:

• leki przeciwgorączkowe,
• tabletki do ssania na ból gardła,
• syropy na kaszel,
• krople do nosa.

Sprawdź preparaty na kaszel.

Grypa u dziecka: jak długo trwa?

Ile trwa choroba i jak długo utrzymuje się gorączka przy grypie u dziecka?

• Ostre objawy grypy u małego dziecka utrzymują się zazwyczaj 3-4 dni. 
• Jeśli gorączka trwa dłużej niż 5 dni, wymaga to pilnej interwencji lekarskiej.
• Mimo że czas trwania choroby może wynosić ok. tygodnia, kaszel i osłabienie po grypie u dziecka można obserwować nawet do 14 dni.

Sprawdź, ile trwa infekcja wirusowa u dziecka i jak złagodzić objawy.

Grypa u dziecka: jak długo w domu?

Wielu opiekunów zastanawia się też, jak długo chore dziecko powinno zostać w domu oraz czy można wychodzić na spacery.

• Dziecko z grypą powinno zostać w domu około tygodnia od wystąpienia pierwszych objawów. To ważne, aby dać organizmowi czas na odpoczynek i regenerację, ale też zmniejszyć rozprzestrzenianie się wirusów.
• Jeśli dziecko gorączkuje, nie należy wychodzić na spacer. Jednak po ustąpieniu gorączki i złagodzeniu objawów można rozważyć krótki, spokojny spacer po konsultacji z lekarzem. 

Grypa u dziecka: powikłania

Powikłania po grypie u dziecka obejmują:

• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie zatok przynosowych,
• bakteryjne zapalenie płuc,
• zaostrzenie chorób przewlekłych np. astmy.

Poważniejsze, ale rzadziej występujące powikłania to:

• zapalenie mięśnia sercowego,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenie nerwów obwodowych,
• zespół Guillaina i Barrégo. 

Najbardziej narażone na powikłania są niemowlęta ze względu na niedojrzałość układu immunologicznego i oddechowego.

Grypa u dziecka: profilaktyka

Grypa jest chorobą zakaźną, dlatego kluczowe w jej zapobieganiu jest dbanie o higienę osobistą i unikanie kontaktu z osobami wykazującymi objawy infekcji. Najważniejsze nawyki to:

• regularne i dokładne mycie rąk (zwłaszcza po powrocie z przedszkola, szkoły lub placu zabaw);
• wietrzenie pomieszczeń;
• zasłanianie ust i nosa podczas kaszlu i kichania;
• obserwacja dziecka i odpoczynek w domu w przypadku pojawienia się jakichkolwiek objawów choroby.

Dodatkowo u dzieci powyżej 6. miesiąca życia warto rozważyć szczepienie przeciw grypie, ponieważ jest to najskuteczniejsza metoda profilaktyczna. Szczepienie należy powtarzać co roku, ponieważ skład szczepionki jest na bieżąco aktualizowany ze względu na częste mutacje wirusów grypy.

Grypa u dziecka: podsumowanie

Grypa u dziecka to choroba zakaźna wywołana przez wirusy. Objawia się gorączką, osłabieniem, bólami mięśniowymi, kaszlem i bólem gardła. Ze względu na ryzyko wystąpienia poważnych powikłań objawy grypy u dziecka nigdy nie powinny być bagatelizowane i zawsze wymagają konsultacji z lekarzem. Leczenie polega głównie na łagodzeniu dolegliwości i odpoczynku, a w niektórych przypadkach na podaniu leków przeciwwirusowych. Najlepszym sposobem profilaktyki zachorowania na grypę są coroczne szczepienie ochronne, które warto omówić z lekarzem pediatrą. Można wprowadzić je od 6. miesiąca życia.