Sposoby na katar – inhalacje, zioła, olejki eteryczne

Katar utrudnia oddychanie, powoduje dyskomfort i osłabia organizm. Na szczęście istnieje wiele skutecznych domowych sposobów na jego zwalczanie. Tradycyjnych metody i  nowoczesne rozwiązania pomogą efektywnie radzić sobie z różnymi rodzajami kataru – alergicznym, bakteryjnym, wirusowym. Naturalne metody mogą przynieść szybką ulgę i wspomóc proces powrotu do zdrowia, bez konieczności sięgania po leki. 

 Jakie są przyczyny i rodzaje kataru? 

Katar w powszechnym, potocznym rozumieniu, to wirusowy nieżyt nosa – choroba, lub też zespół objawów zapalenia błony śluzowej. Zakażenie przenoszone jest w tym przypadku drogą kropelkową, a pierwsze objawy występują po około 2 dobach. Najczęściej rzeczywiście mamy do czynienia z katarem wirusowym, który towarzyszy przeziębieniu lub grypie. Charakteryzuje się on wodnistym wyciekiem z nosa. Innym rodzajem jest bakteryjny nieżyt nosa, który często jest powikłaniem i następstwem wirusowego (dzieje się tak w wyniku wtórnego nadkażenia). W tym przypadku wydzielina staje się gęstsza i może przybrać żółtawy lub zielonkawy kolor. 

Problem z nadmierną wydzieliną może być również wynikiem alergii – mówimy wtedy o katarze siennym. Jest on spowodowany reakcją układu odpornościowego na alergeny, takie jak pyłki roślin czy kurz. Z kolei nieżyt nosa zatokowy jest związany z zapaleniem zatok przynosowych i często towarzyszy mu ból w okolicy czoła i policzków. 

Katar może mieć różne przyczyny: 

• infekcje wirusowe lub bakteryjne, 

• alergie, 

• podrażnienie błony śluzowej nosa przez czynniki zewnętrzne (np. dym, zimne powietrze), 

• zmiany hormonalne (np. w przebiegu ciąży), 

• niektóre leki (np. beta blokery, leki przeciwzapalne). 

Istotne jest, aby pamiętać, że rodzaj i przyczyna nadmiernej wydzieliny z nosa mają wpływ na dobór odpowiednich metod leczenia, w tym również domowych sposobów. 

Domowe sposoby na cieknący katar alergiczny 

Alergiczny nieżyt nosa może być szczególnie uciążliwy, zwłaszcza w okresie pylenia roślin. Z tego względu warto poznać kilka skutecznych domowych sposobów, które mogą przynieść ulgę. 

Jednym z najprostszych, a zarazem najskuteczniejszych metod jest płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej. Pomaga to oczyścić nos z alergenów i nadmiaru wydzieliny. Można użyć gotowego sprayu do nosa z solą fizjologiczną lub przygotować roztwór samodzielnie, rozpuszczając pół łyżeczki soli w szklance przegotowanej, letniej wody. 

Innym dobrym sposobem na alergiczny nieżyt nosa są inhalacje. Można je wykonać nad miską z gorącą wodą, dodając do niej kilka kropel olejku eukaliptusowego lub miętowego. Olejki eteryczne mają właściwości przeciwzapalne i mogą pomóc odetkać zatkany nos. 

Co istotne, w przypadku alergicznego nieżytu nosa ważne jest również unikanie kontaktu z alergenami. Regularne wietrzenie pomieszczeń, pranie pościeli w wysokich temperaturach i unikanie przebywania na zewnątrz w godzinach największego stężenia pyłków w powietrzu może przynieść znaczną ulgę. 

Katar zatokowy – jak się go pozbyć? 

Wydzielina z nosa o charakterze zatokowym (często gęsta, ropna) może być wyjątkowo uciążliwa i trudna do wyleczenia. Jednakże istnieje kilka domowych sposobów, które mogą przynieść ulgę i przyspieszyć proces zdrowienia. 

Przede wszystkim warto stosować ciepłe okłady na okolice zatok. Można użyć do tego celu ciepłego ręcznika lub specjalnej poduszeczki rozgrzewającej. Ciepło pomoże rozszerzyć naczynia krwionośne i zmniejszyć obrzęk, co ułatwi odpływ wydzieliny z zatok. 

Innym skutecznym sposobem są inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych. Szczególnie polecane są olejki eteryczne o działaniu przeciwzapalnym i antybakteryjnym, takie jak olejek z drzewa herbacianego, eukaliptusowy czy tymiankowy. Inhalacje nie tylko nawilżają błonę śluzową, ale również ułatwiają oczyszczanie zatok. 

Należy uwzględnić również odpowiednie nawodnienie organizmu. Picie dużej ilości ciepłych płynów, takich jak herbaty ziołowe czy buliony, pomoże rozrzedzić wydzielinę i ułatwi jej usuwanie z organizmu. 

Inhalacje i nebulizacje na katar 

Inhalacje i nebulizacje to jedne z najpopularniejszych i najskuteczniejszych domowych sposobów na nadmierną wydzielinę z nosa. Mogą być stosowane zarówno w przypadku wirusowego, jak i alergicznego czy zatokowego nieżytu nosa. 

Inhalacje można wykonywać na kilka sposobów. Najprostszą metodą jest tzw. parówka, czyli wdychanie pary nad miską z gorącą wodą. Do wody można dodać sól morską lub olejki eteryczne, takie jak olejek eukaliptusowy czy miętowy. Ważne jest, aby podczas inhalacji nakryć głowę ręcznikiem, co pomoże skoncentrować parę wokół twarzy. 

Z kolei nebulizacje wymagają użycia specjalnego urządzenia – nebulizatora. Do wykonania tego prostego zabiegu często używa się soli fizjologicznej, która nawilża błonę śluzową i ułatwia oczyszczanie nosa. Nebulizacje są szczególnie polecane dla dzieci, ponieważ są bezpieczne i łatwe w wykonaniu. Oczywiście fraz z solą można podać opisywaną drogą leki przepisane przez lekarza. 

Co więcej, zarówno inhalacje, jak i nebulizacje można wykonywać kilka razy dziennie, co znacząco przyspiesza proces leczenia nieżytu nosa. 

Babcine sposoby na katar 

Tradycyjne, przekazywane z pokolenia na pokolenie metody leczenia nadmiernej wydzieliny z nosa często okazują się niezwykle skuteczne. Warto wspomnieć o kilku sprawdzonych babcinych sposobach na tę dolegliwość. 

Jednym z najbardziej znanych jest stosowanie czosnku na katar. Czosnek ma silne właściwości przeciwwirusowe i antybakteryjne. Można go spożywać w postaci surowej (2-3 ząbki dziennie) lub przygotować napar z czosnku i miodu. 

Innym popularnym sposobem jest wykorzystanie cebuli na katar. Pokrojoną cebulę można umieścić w pomieszczeniu, w którym śpimy - jej olejki eteryczne pomagają oczyścić drogi oddechowe. Można również przygotować syrop z cebuli i miodu, który łagodzi objawy nieżytu nosa. 

Warto nadmienić, że ciepłe mleko z miodem i masłem to kolejny tradycyjny sposób na walkę z nadmierną wydzieliną z nosa. Miód ma właściwości antybakteryjne, a ciepły napój pomaga rozrzedzić wydzielinę. 

Zioła na katar 

Zioła od wieków stosowane są w leczeniu różnych dolegliwości, w tym również nadmiernej produkcji wydzieliny w górnych drogach oddechowych. Kilka ziół szczególnie skutecznie pomaga w walce z tą przypadłością. 

Jednym z najbardziej cenionych w leczeniu nieżytu nosa, szczególnie pochodzenia wirusowego, jest czarny bez. Zawiera on substancje o działaniu przeciwwirusowym i przeciwzapalnym. Można przygotować z niego napar lub syrop, który nie tylko łagodzi objawy, ale również wzmacnia odporność. 

Innym skutecznym ziołem jest tymianek, który ma właściwości wykrztuśne i antyseptyczne. Napar z tymianku pomoże oczyścić drogi oddechowe i złagodzić objawy nieżytu nosa. 

Szałwia to kolejne zioło o silnym działaniu przeciwzapalnym i antybakteryjnym. Płukanie gardła naparem z szałwii może pomóc w przypadku wydzieliny spływającej po tylnej ścianie gardła. 

Sól fizjologiczna na katar 

Sól fizjologiczna to jeden z najprostszych i najbezpieczniejszych domowych sposobów na nadmierną produkcję wydzieliny w nosie. Może być stosowana u osób w każdym wieku, w tym u niemowląt i kobiet w ciąży. 

Stosowanie soli fizjologicznej pomaga nawilżyć błonę śluzową nosa, co ułatwia usuwanie zalegającej wydzieliny. Co więcej, regularne płukanie nosa solą fizjologiczną wspomaga naturalny mechanizm oczyszczania dróg oddechowych. 

Sól fizjologiczną można stosować w formie gotowych sprayów do nosa lub przygotować roztwór samodzielnie. W tym celu należy rozpuścić pół łyżeczki soli w szklance przegotowanej, letniej wody. Roztwór można aplikować do nosa za pomocą zakraplacza. Jest skuteczny zarówno w przypadku wirusowego, jak i alergicznego czy zatokowego nieżytu nosa. 

Aromaterapia i olejki na katar 

Aromaterapia to metoda, która wykorzystuje naturalne olejki eteryczne do poprawy zdrowia i samopoczucia. W kontekście leczenia nadmiernej wydzieliny z nosa, aromaterapia może okazać się niezwykle skuteczna. 

Olejki eteryczne mają silne właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne i przeciwwirusowe. Do najbardziej skutecznych olejków na nieżyt nosa należą olejki: 

• eukaliptusowy – ma silne działanie przeciwzapalne i ułatwia oddychanie, 

• miętowy – działa chłodząco i odświeżająco, pomaga udrożnić nos, 

• z drzewa herbacianego – ma właściwości antyseptyczne i przeciwwirusowe, 

• tymiankowy – działa wykrztuśnie i antybakteryjnie. 

Olejki można stosować na różne sposoby. Najpopularniejszą metodą są inhalacje, podczas których dodaje się kilka kropli olejku do miski z gorącą wodą. Innym sposobem jest użycie dyfuzora, który rozpyla olejki w powietrzu, poprawiając jakość powietrza w pomieszczeniu. 

Przy stosowaniu olejków eterycznych należy zachować ostrożność i przestrzegać zalecanych dawek. Niektóre mogą powodować podrażnienia. 

Domowe sposoby na katar w ciąży 

Szczególnie w ciąży domowe sposoby na katar stają się przydatne, bowiem w tym wyjątkowym okresie nie wolno stosować wielu leków gwarantujących szybkie efekty. Co na katar w ciąży sprawdza się najlepiej? Wspomniany czosnek na katar będzie tak samo skuteczny w ciąży jak w każdym innym okresie życia, jednak ten rodzaj „terapii” powinno się skonsultować z lekarzem, zwłaszcza w świetle doniesień naukowych o tym, że czosnek powoduje rozrzedzanie krwi. 

Na katar w ciąży bardzo dobre będą wspomniane inhalacje. Bardzo istotne jest też nawadnianie organizmu. Pozytywne skutki przyniesie również kuracja napotna, czyli gorąca herbata plus ciepła kołdra. Pamiętajmy też o podstawowych zasadach higieny, takich jak częste mycie rąk mydłem i gorącą wodą, czy regularne sprzątanie zużytych chusteczek higienicznych. 

Bibliografia 

Nieżyt nosa – najważniejsze fenotypy i endotypy oraz zasady leczenia. Fornal R, Kurzawa R, Błażowski Ł, Sak I. Alergia Astma Immunologia 2015, 20 (4): 242-252 

Katar – etiologia i skuteczne leczenie. Szamborski R. Farmacja Polska Tom 65 · nr 10 · 2009 

Inhalacje – prawidłowe wykonanie, instrukcje dla lekarzy i rodziców, https://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/188291,inhalacje-prawidlowe-wykonanie-instrukcje-dla-lekarzy-i-rodzicow, [dostęp 20.07.2024]