Zioła na stres: jakie są skuteczne?

Stres, zmęczenie i przebodźcowanie to problemy, z którymi mierzy się niemal każdy z nas. Współczesne życie niestety nie sprzyja zachowaniu równowagi fizycznej i emocjonalnej, dlatego każdego dnia powinniśmy wspierać nasz organizm i wzmacniać odporność na stres. Jednym z naturalnych sposobów są skuteczne zioła na nerwy, które poprawiają funkcjonowanie układu nerwowego i wspomagają głębszą regeneracją. Sprawdź, jakie gatunki warto stosować.

Czy zioła na stres działają?

Zioła to naturalne surowce roślinne, które stanowią bogactwo substancji bioaktywnych. Mają szeroki wpływ na organizm człowieka, usprawniając przebieg procesów metabolicznych i biochemicznych oraz funkcjonowanie wielu narządów. 

• Jednym z podstawowych zastosowań ziół i powodem, dla którego wiele osób po nie sięga, jest zwiększenie odporności na stres, lepszy odpoczynek i regeneracja.
• Niektóre gatunki zawierają substancje, które wpływają na nasz układ nerwowy, produkcję hormonów, neuroprzekaźników, a tym samym na nasze samopoczucie.
• Po zioła można sięgnąć, kiedy masz trudniejszy okres w życiu lub pracy, doskwiera Ci zmęczenie, uczucie przytłoczenia i obniżonego nastroju. 

Pamiętaj jednak, że zioła są wsparciem, a nie remedium. Stanowią wartościowe uzupełnienie zdrowego stylu życia, diety, aktywności fizycznej, jakościowego snu, a także dodatek do innych technik relaksacyjnych np. medytacji, czy ćwiczeń oddechowych. Żaden ziołowy napar nie rozwiąże jednak problemu, jakim jest nadmiar stresu. Korzystaj z nich doraźnie, a jeśli czujesz, że nadmiar stresu towarzyszy Ci zbyt często, sięgnij po pomoc i umów się do specjalisty.

Poznaj skuteczne sposoby radzenia sobie ze stresem.

Jakie zioła na stres?

Istnieje wiele gatunków ziół, które mogą być pomocne w walce ze stresem. Każde z nich ma jednak nieco inne działanie. Poniżej znajdziesz charakterystykę najpopularniejszych ziół na stres. Pamiętaj, że wybór jest bardzo indywidualny, zależny od wielu czynników i Twoich preferencji. Ziołoterapię najlepiej poprzedzić konsultacją z lekarzem, zwłaszcza jeśli chorujesz przewlekle lub przyjmujesz na stałe jakiekolwiek leki.

Sprawdź leki na sen.

Melisa lekarska

Melisa lekarska (Melissa officinalis) to najpopularniejsze zioło na stres. Naturalnie występuje w regionie śródziemnomorskim Europy, a także w Azji i Ameryce Północnej. Na mniejszą skalę uprawiana jest też w naszym kraju. 

• W ziołolecznictwie wykorzystuje się głównie liście melisy – zarówno w formie naturalnej, świeżej, jak i suszonej.
• To właśnie liście są najbogatszym źródłem składników aktywnych i zawierają olejki eteryczne, flawonoidy oraz triterpeny.
• Ważnym składnikiem jest też kwas rozmarynowy i chlorogenowy, a także proantocyjanidyny. Dzięki nim melisa wykazuje działanie łagodzące, uspokajające, ułatwia zasypianie i pozytywnie wpływa na jakość snu.
•  Melisę stosuje się wspomagająco w leczeniu niektórych chorób psychicznych (zwłaszcza tych objawiających się wzmożonym uczuciem lęku), migrenowych bólów głowy oraz problemów z zasypianiem.

Dowiedz się, czym jest stres.

Rumianek pospolity

Rumianek lekarski (Chamomilla recutita) rośnie na terenach Europy, Azji, Ameryki i Australii. 

• Głównym surowcem wykorzystywanym w medycynie naturalnej są świeże lub suszone kwiaty.
• Najważniejszym składnikiem koszyczka rumianku jest olejek eteryczny, w skład którego wchodzą (-)-α-bisabolol oraz tlenki bisabololu A, B i C, farnezen, myrcen, kadinen oraz matrycyna.
• W kwiatach znajdują się też pochodne flawonowe, kumaryny, apigenina i polisacharydy.
• Niektóre badania sugerują, że apigenina może wiązać receptory kwasu gamma aminomasłowego (GABA), czyli neuroprzekaźnika o działaniu uspokajającym, wyciszającym i rozluźniającym [Grys A., Rumianek – pospolita roślina zielarska o różnorodnych właściwościach biologicznych i leczniczych; Losi G. Apigenin modulates GABAergic and glutamatergic transmission in cultured cortical neurons].

Kozłek lekarski

Kozłek lekarski (Valeriana officinalis) występuje w Azji, Europie i Ameryce Północnej. 

• W ziołolecznictwie najbardziej wartościowym surowcem jest korzeń i kłącze. Są one źródłem olejków eterycznych, walepotriaty i kwasu walerenowego.
• Substancje te mają działanie uspokajające, a mechanizm działania polega m.in. na stymulacji uwalniania GABA z zakończeń nerwowych oraz zapobieganiu degradacji tego neuroprzekaźnika. Wzrost stężenia GABA powoduje zmniejszenie pobudliwości neuronów i odpowiedzi na bodźce. 
• Kozłek lekarski jest dostępny w formie domowych naparów, a także wyciągów i suplementów diety.
• Zioło ma zastosowanie w stanach napięcia nerwowego oraz przy trudnościach z zasypianiem.

Chmiel zwyczajny

Chmiel zwyczajny (Humulus lupulus) rośnie w strefie umiarkowanej Europy, Azji i Ameryki Północnej. 

• Surowcem leczniczym są szyszki chmielowe. Zawierają olejki eteryczne, żywice, flawonoidy, kwasy fenolowe i garbniki.
• Głównymi składnikami bioaktywnymi olejku są monoterpeny (mircen) i seskwiterpeny (humulen, β-kariofilen, farnezen).
• Mechanizm działania chmielu polega m.in. na hamowaniu czynność kory mózgowej, zmniejszeniu wrażliwości niektórych ośrodków w rdzeniu przedłużonym i kręgowym, a także utrudnieniu przenoszenia bodźców do mózgu.
• Szyszki chmielu od lat stosowane są w stanach napięcia emocjonalnego, problemach z zasypianiem, a także u osób odczuwających niepokój i lęk.

Lawenda lekarska

Lawenda lekarska (Lavandula officinalis Chaix.) uprawiana jest w wielu krajach Europy, także w Polsce. 

• Surowcem leczniczym są kwiaty lawendy, a ich głównym składnikiem prozdrowotnym jest olejek eteryczny bogaty w substancje, takie jak limonen, β-ocymen, 1,8-cyneol, kamfora, α-terpineol, geraniol oraz α-pinen.
• Kwiaty lawendy zawierają też kwasy fenolowe (rozmarynowy, ferulowy, kumarowy, kawowy), triterpen, kumaryny, fitosterole oraz glikozydy apigeniny.
• Lawenda od setek lat lawenda wykorzystywana jest w stanach napięcia nerwowego i bezsenności. Wynika to najprawdopodobniej z wpływu na receptory GABA i hamowanie aktywności neuronów.

Poznaj leki na układ nerwowy

Dziurawiec zwyczajny

Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) występuje w Europie Środkowo-Wschodniej, Północnej Afryce, Azji i Ameryce Północnej. 

• Ziele dziurawca jest popularnym surowcem leczniczym, wykorzystywanym w medycynie naturalnej od tysięcy lat.
• Główne związki biologicznie czynne dziurawca to: naftodiantrony, flawonoidy, ksantony, kwasy fenolowe, garbniki katechinowe i olejek eteryczny.
• Mechanizm działania dziurawca związany jest z hamowaniem enzymów: monoaminooksydazy (MAO) i katecholo-O- -metylotransferazy (COMT), odpowiedzialnych za rozkład amin biogennych, takich jak serotonina, nazywana hormonem szczęścia.
• Substancje aktywne zawarte w wyciągach z ziela dziurawca są też inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny, dopaminy i GABA.
• Badania potwierdzają korzystny wpływ dziurawca w łagodnych i umiarkowanych stanach depresyjnych i lękowych [Dobros N. Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym; Linde K.St John's wort for major depression].

Zioła na stres: jak wybrać?

Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, jakie zioła najbardziej uspokajają lub co pić na obniżenie stresu. Najlepsze zioła na stres to takie, które odpowiadają na indywidualne potrzeby – styl życia, stan zdrowia, stosowane leki i suplementy diety.

• Wybierając zioła, warto rozważyć formę ich przyjmowania. 
• Wiele z nich występuje w formie suszu, z którego przygotujesz domowy napar, ale dostępne są też w formie suplementów diety lub olejków eterycznych do aromaterapii.
• Pamiętaj, że do zaobserwowania pozytywnych efektów konieczna jest regularność.
•  Jeśli sięgasz po napary, wybierz takie zioła, które Ci smakują, by łatwiej utrzymać systematyczność.

Zioła na stres: przeciwwskazania

Mimo że zioła są w pełni naturalne, nie każdy może korzystać z ich prozdrowotnych właściwości. Szczególną ostrożność należy zachować w następujących przypadkach:

• ciąża,
• karmienie piersią,
• dzieci i młodzież poniżej 18. roku życia,
• stosowanie leków, zwłaszcza przeciwkrzepliwych, przeciwpadaczkowych, przeciwlękowych i nasennych,
• przyjmowanie immunosupresji,
• choroby onkologiczne.

Sprawdź preparaty na uspokojenie.

Zioła na stres: podsumowanie

Zioła na stres to naturalny sposób na redukcję napięcia nerwowego, poprawę nastroju i jakości snu. Najczęściej stosuje się melisę, rumianek, chmiel, lawendę i ziele dziurawca. Przed ich wprowadzeniem (zarówno w formie naparów, jak i suplementów) warto skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć ewentualne przeciwwskazania i zapobiec interakcjom z lekami.