Organizm człowieka ma mechanizmy, które potrafią sobie poradzić z rozładowaniem silnego stresu i niepokoju. Bywają jednak takie sytuacje, kiedy konieczne jest sięgnięcie po leki uspokajające. Z uwagi na skutki uboczne, które mogą wywoływać leki na receptę, decyzja ta musi być przemyślana i podjęta wspólnie z lekarzem. Na początku warto więc sięgnąć po ziołowe preparaty i leki uspokajające bez recepty.
Leki uspokajające
Stres związany z codziennymi zajęciami w domu, pracą, nieporozumienia w relacjach z bliskimi, trudności z odprężeniem się, poirytowanie, obniżony nastrój, napady lęku, problemy z zasypianiem, gonitwa natrętnych myśli – napięcie nerwowe, z którym trudno sobie poradzić, stają się coraz większą częścią naszego życia.
Choć naturalną potrzebą człowieka jest harmonijne życie i odczuwanie dobrego samopoczucia, to w dzisiejszych czasach jest to niezwykle trudne do osiągnięcia. Zwłaszcza, że z badania przeprowadzone na zlecenie Koalicji Bezpieczni w Pracy wynika, iż Polacy są najbardziej zestresowanym narodem w Europie. Prawie trzy czwarte pracowników ocenia, że w pracy są narażeni na stres. A w związku z tym, że w pracy Polacy spędzają więcej czasu niż Czesi, Słowacy, Holendrzy czy Francuzi, trudno się dziwić, że coraz częściej sięgamy po leki uspokajające.
Sprawdź: Czy dieta może wpłynąć na poprawę nastroju
Tabletki na uspokojenie - komu są potrzebne
Stresu nie powinniśmy lekceważyć, długotrwały może doprowadzić do różnych ogólnoustrojowych chorób. Powtarzające się stany niepokoju i rozdrażnienia mogą doprowadzić do zaburzeń układu krążenia, układu pokarmowego, rozwoju depresji, długotrwały stres może powodować także choroby autoimmunologiczne, takie, jak choroba Hashimoto, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty, stwardnienie rozsiane czy łuszczyca. Z tego właśnie powodu powinno się reagować zanim stres zrobi spustoszenie w naszym organizmie. Pomocy lekarza warto szukać już przy pierwszych, ale powtarzających się objawach stresu, czyli:
- zaburzeniach snu,
- obniżonej odporności,
- huśtawkach nastroju,
- częstym odczuciu kołatania serca,
- płytkim oddechu,
- często odczuwanej suchości w ustach,
- częstym drżeniu rąk,
- bólach żołądka, nudnościach, biegunkach,
- kłopotach z koncentracją i pamięcią.
Jest wiele skutecznych metod na pozbycie się tych problemów, w aptekach dostępne są leki uspokajające bez recepty, w tym ziołowe tabletki uspokajające, a także silniej działające i niestety często uzależniające leki uspokajające na receptę.
Leki uspokajające bez recepty
Tabletki uspokajające bez recepty polecane są pacjentom, którzy dopiero zaczynają mieć kłopoty z bezsennością, potrzebują wyciszenia i odprężenia. Bez recepty najczęściej są sprzedawane preparaty ziołowe o działaniu uspokajającym, które mają łagodne działanie i prawie żadnych skutków ubocznych. Trzeba jednak pamiętać, że ziołowe tabletki na uspokojeni działają wolniej od preparatów chemicznych, więc trudno oczekiwać szybkich i spektakularnych efektów. Leki na uspokojenie bez recepty to nie zawsze tabletki, często to zioła, zawarte w herbatkach, nalewkach, kroplach, syropach.
Popularne zioła na uspokojenie to:
- melisa lekarska,
- chmiel zwyczajny,
- korzeń kozłka lekarskiego,
- szyszki chmielu,
- goryczka żółta,
- lipa drobnolistna,
- lawenda,
- mięta pieprzowa,
- rumianek pospolity.
Często w składzie środków uspokajających bez recepty znajduje się również: ziele dziurawca, owoce głogu, ziele serdecznika i ziele męczennicy, tlenek magnezu, witaminę B6.
Zioła, choć z natury są bezpieczniejsze niż chemiczne preparaty, mogą jednak wchodzić w interakcje z różnymi lekami, dlatego sięganie po zioła uspokajające powinno być zawsze konsultowane z lekarzem.
Poznaj: Siedem sposobów radzenia sobie ze stresem
Leki uspokajające na receptę
Kiedy pacjentowi nie pomagają ziołowe preparaty, techniki relaksacyjne, pojawiają się nerwice i stany lekowe, czas na silne leki na uspokojenie, ordynowane przez lekarza i sprzedawane wyłącznie na receptę. Historia leków uspokajających sięga początku XX wieku, kiedy to lekarze przepisywali pacjentom bardzo uzależniające i toksyczne barbiturany. W 1955 roku na rynek trafił powszechnie wykorzystywane w psychiatrii meprobamat, który miał silne działania nasenne, przeciwlękowe i uspokajające. Jednocześnie prowadził jednak do częstych zatruć. W latach 60. XX wieku wprowadzono na rynek pochodne benzodiazepiny, które są relatywnie znacznie bardziej bezpieczne niż barbiturany i meprobamat. Leki te stosuje się powszechnie m.in. do:
- objawowego leczenia zaburzeń lękowych,
- leczenia bezsenności,
- leczenia objawów abstynencyjnych,
- leczenia wzmożonego napięcia mięśniowego,
- zapobieganiu drgawkom,
- leczenia anestezji.
Benzodiazepiny to cała grupa substancji, które podaje się zazwyczaj doustnie (bardzo rzadko dożylnie), maksymalne stężenie w surowicy mogą osiągnąć już po 30 minutach. Leki o najkrótszym działaniu to: alprazolam, oksazepam i lorazepam. Nieco dłużej działają: bromazepam, chlordiazepoksyd i klobazam. Najdłuższy czas działania wykazują: medazepam, diazepam, klonazepam.
Leki na uspokojenie - skutki uboczne
W ograniczonym stopniu stosuje się także leki uspokajające, które są alifatycznymi pochodnymi fenotiazyny. Neuroleptyki daję jednak wiele objawów niepożądanych, takich jak:
- senność,
- majaczenie,
- polekowy zespół parkinsonowski,
- wzmożone napięcie mięśni,
- drżenie rąk,
- trachykardia,
- zaburzenia endokrynne i metaboliczne,
- przyrost masy ciała,
- zaburzenia widzenia i w oddawaniu moczu.
Czytaj też: Antydepresanty bez recepty - jakie leki na depresję?
Tabletki uspokajające - uzależnienie
Leki uspokajające na receptę trzeba stosować z bardzo dużą ostrożnością, ponieważ silnie ingerują w funkcjonowanie organizmu i niosą za sobą ryzyko skutków ubocznych i uzależnienia. Na przykład po dwóch pierwszych tygodniach stosowania benzodiazepin u pacjenta pojawia się:
- nadmierna senność,
- osłabienie koncentracji,
- zaburzenia koordynacji,
- splątanie.
Po dwóch tygodniach objawy się te uspokajają, bo organizm przyzwyczaja się do zaordynowanej dawki i zaczyna ona nie wystarczać. Dlatego lekarze zalecają przyjmowanie tych leków uspokajających jedynie przez 4 tygodnie. Ich odstawienie musi być stopniowe i także konsultowane z lekarzem, ponieważ samodzielna nagła rezygnacja z leczenia nasila niepożądane objawy, takie jak sztywność nóg i rąk, zaburzenie funkcjonowania układu pokarmowego, bóle i zawroty głowy, wzmożona potliwość.
Uzależnienie od tej grupy leków jest związane z ryzykiem wielu groźnych powikłań:
- z możliwością przedawkowania, także śmiertelnego,
- z ryzykiem urazów,
- z problemami z pamięcią,
- ze zwiększonym ryzykiem depresji i zaburzeń psychicznych (leki te powodują chwiejność emocjonalną).
Leki uspokajające w ciąży
U kobiet ciężarnych i matek karmiących piersią istnieje zakaz stosowania większości leków uspokajających, ponieważ zawarte w nich substancje przenikają przez łożysko oraz do mleka matki. Konsekwencje ich stosowania mogą być bardzo groźne, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. Mogą spowodować wady rozwojowe, a w szczególności:
- rozszczep podniebienia,
- rozszczep wargi,
- zespół odstawienia u noworodka,
- osłabienie napięcia mięśni,
- hipotermia,
- przemijające zaburzenia oddychania,
- trudności w ssaniu,
- zaburzenia koncentracji i pamięci.
Dlatego przyszłe mamy w stanach silnego stresu powinny korzystać z bezpiecznych technik relaksacyjnych (joga, muzykoterapia) lub herbatek uspokajających, które najczęściej mają w swoim składzie bezpieczną dla ciężarnych melisę i walerianę.
Zobacz: Tabletki nasenne - leki i ziołowe tabletki na sen bez recepty