Wysoki puls w ciąży: co oznacza i jakie są normy? Jak obniżyć tętno w ciąży?

W ciąży występują czasami pewne stany, które mogą przypominać choroby kardiologiczne, co niekiedy utrudnia odróżnienie objawów fizjologicznych od patologii. Niepokój u przyszłych mam często wywołuje, chociażby podwyższone tętno. Czy wysoki puls w ciąży jest normalny? Wyjaśniamy.

Wysoki puls w ciąży: co oznacza?

Wiele ciężarnych kobiet zauważa, że ich serce „bije inaczej” niż przed zajściem w ciążę, np. nieregularnie czy za szybko. Jeśli dojdą do tego obrzęki, uczucie duszności albo łatwe męczenie się (nawet przy codziennych, prostych czynnościach typu wchodzenie po schodach), pojawia się słuszne pytanie: czy to normalne?

W układzie krążenia kobiet w ciąży dochodzi do pewnych zmian, m.in. wzrostu objętości krwi o 30-50% i rozszerzenia naczyń krwionośnych. Dla organizmu oznacza to w praktyce większą ilość wolniej płynącej krwi, a serce próbuje sobie z tym poradzić, zwiększając częstotliwość skurczy. To z kolei sprawia, że dość niskie ciśnienie i wysoki puls w ciąży to typowe połączenie.

Ciśnienie i puls w ciąży: normy

Jakie jest prawidłowe ciśnienie w ciąży? W I i II trymestrze wartości ciśnienia u zdrowej kobiety (zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego) bywają o 10-15 mmHg niższe niż normy, jednak w drugiej połowie ciąży powinny już wrócić do książkowego 120/80 mmHg. Natomiast jeśli chodzi o puls, w spoczynku może wynosić 80-90/min, a nawet 90-100/min u pań z naturalnie szybszą akcją serca.

Sprawdź też, co oznacza wysokie ciśnienie w ciąży.

A jakie tętno w ciąży uważa się za wysokie albo bardzo wysokie? Generalnie tętno powyżej 100/min w spoczynku to tachykardia, czyli coś odbiegającego od normy. Jednak zdarza się, że przyszła mama ma puls 105-110/min i dalej czuje się dobrze – wtedy nie jest to traktowane jako patologia, choć wymaga obserwacji i kontroli. Ale bardzo wysoki puls w ciąży (już od 120/min., a tym bardziej powyżej 140-150/min.) albo puls skaczący gwałtownie przy minimalnym wysiłku może wskazywać na chorobę. Poza tym warto podkreślić, że fizjologiczna tachykardia raczej nie występuje na początku ciąży.

Wysoki puls w ciąży: przyczyny

Oprócz fizjologicznych przyczyn wysokiego pulsu w ciąży za przyspieszenie czynności serca mogą odpowiadać:

• Infekcje i stany podgorączkowe,
• Arytmie i inne choroby serca (zarówno te zdiagnozowane przed ciążą, jak i te, które ujawniły się w jej trakcie),
• Anemia (bardzo częsta przyczyna),
• Nadczynność tarczycy,
• Odwodnienie,
• Stres i lęk,
• Kardiomiopatia okołoporodowa (rzadka, ale groźna),
• Stan przedrzucawkowy (występujący z tachykardią ma cięższy przebieg).

Jakie objawy mogą towarzyszyć wysokiemu pulsowi u kobiety w ciąży?

Oprócz wysokiego pulsu wiele kobiet zauważa:

• Kołatanie serca w ciąży (np. uczucie „trzepotania”, przeskakiwania, nieregularnego czy mocnego),
• Zmęczenie i osłabienie,
• Skrócenie oddechu,
• Lekkie zawroty głowy,
• Uczucie oszołomienia.

Powyższe symptomy najczęściej nie wskazują na nic groźnego, jednak jeśli budzą niepokój u przyszłej mamy, lepiej je skonsultować z lekarzem. Nie wolno natomiast zwlekać z szukaniem pomocy medycznej w przypadku:

• Nagłych zaburzeń widzenia (np. rozmazanego obrazu, błysków, świetlnych zygzaków lub linii, plamek, nadwrażliwości na światło), bólu oczu czy utraty wzroku,
• Bólu w klatce piersiowej, zwłaszcza silnego i nagłego oraz promieniującego do ramion,
• Gorączki,
• Uporczywego albo kaszlu,
• Duszności i trudności z oddychaniem,
• Omdleń,
• Dużych obrzęków,
• Kołatania serca, które trwa dłużej niż 30 sekund.

Diagnostyka wysokiego pulsu w ciąży

Wysoki puls w ciąży należy zgłosić lekarzowi prowadzącemu (ginekologowi położnikowi), który w razie potrzeby skieruje do specjalisty – najczęściej internisty, kardiologa lub endokrynologa, w zależności od podejrzewanej przyczyny. Diagnostyka obejmuje m.in.:

• Morfologię (zwłaszcza poziom hemoglobiny),
• Markery stanu zapalnego,
• Badania poziomu hormonów tarczycy,
• Badanie moczu (pod kątem obecności białka – w podejrzeniu stanu przedrzucawkowego),
• EKG,
• Echo serca.

Wysoki puls w ciąży: leczenie

Leczenie wysokiego pulsu w ciąży zależy od przyczyny patologii.

• Leczenie infekcji z gorączką polega najczęściej na łagodzeniu objawów, ewentualnie antybiotykoterapii przy zakażeniach bakteryjnych.
• Kobieta z anemią powinna przyjmować odpowiednie preparaty żelaza.
• Na nadczynność tarczycy lekarz przepisze bezpieczne w ciąży leki przeciwtarczycowe.
• W przypadku łagodnych arytmii często wystarcza odpoczynek, unikanie kofeiny i obserwacja stanu zdrowia, ciężkie mogą wymagać leków antyarytmicznych, a nawet kardiowersji elektrycznej (to zabieg, w którym lekarze używają impulsu elektrycznego, żeby przywrócić sercu prawidłowy rytm; wykonuje się go w szpitalu, w krótkotrwałym znieczuleniu).

Z jakim pulsem do szpitala w ciąży?

Jaki puls jest niebezpieczny w ciąży? Taki, który:

• Utrzymuje się powyżej 120-130 uderzeń/min przez dłużej niż kilka minut,
• Rośnie gwałtownie bez wysiłku fizycznego ani stresu,
• Występuje z wcześniej wymienionymi objawami alarmowymi (duszności, omdlenia, ból w klatce piersiowej itd.).

W takiej sytuacji należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, a nawet jechać na SOR. W przypadku wątpliwości można zmierzyć puls kilka razy w odstępach kilku minut (w spoczynku) i obserwować objawy – lepiej jednak nie ryzykować i nie zwlekać za długo z podjęciem działań.

Jak uspokoić wysoki puls w ciąży? Domowe i naturalne sposoby

Kobiety w ciąży z fizjologicznie wysokim pulsem mogą wypróbować kilka naturalnych sposobów na „uspokojenie serca”. Przede wszystkim chodzi o:

• Dużą ilość odpoczynku,
• Odpowiednie nawadnianie (co najmniej 2-2,5 l wody dziennie),
• Regularne, małe posiłki (zapobieganie gwałtownym spadkom cukru),
• Dbanie o relaks i minimalizowanie poziomu stresu (techniki relaksacyjne, spacery, sen),
• Ograniczenie kofeiny (według Światowej Organizacji Zdrowia, WHO – do 300 mg/dziennie, a Amerykańskiego Kolegium Położników i Ginekologów, ACOG – do 200 mg/dziennie, czyli 1-2 filiżanki kawy),
• Unikanie gwałtownego wstawania (nagła zmiana pozycji może wywołać tachykardię).

Czy wysoki puls jest niebezpieczny w ciąży?

U większości zdrowych kobiet ciąża naturalnie przyspiesza tętno o 10-20 uderzeń/minutę (zwykle do 80-100/min). To fizjologiczne i nie szkodzi ani mamie, ani dziecku.

Wysoki puls w ciąży: czy szkodzi dziecku?

Organizm kobiety ciężarnej jest przystosowany do pracy z wyższym tętnem, więc samo przyspieszenie akcji serca nie szkodzi dziecku – wręcz przeciwnie, w taki sposób ciało kobiety dba o rozwijający się płód. Problem pojawia się, gdy puls matki jest bardzo wysoki przez dłuższy czas i/lub występują choroby współistniejące (anemia, infekcja, kardiomiopatia). W takich przypadkach może dojść do:

• Przejściowego pogorszenia przepływu krwi przez łożysko,
• Gorszego dotlenienia płodu.

Wysoki puls w ciąży a poród

Fizjologicznie podwyższony puls nie ma wpływu na przebieg porodu. Natomiast kobiety ze współistniejącymi chorobami serca przed porodem i w czasie porodu mogą wymagać opieki zespołu medycznego, który specjalizuje się w ciążach wysokiego ryzyka. Jeśli choroba jest dobrze kontrolowana, poród naturalny jak najbardziej wchodzi w grę. W niektórych przypadkach jednak lekarze mogą zalecić poród indukowany lub cesarskie cięcie.

Wysoki puls w ciąży: profilaktyka

Wszystkie opisane wcześniej domowe sposoby na wysoki puls w ciąży doskonale sprawdzą się również w ramach profilaktyki. Oprócz tego przyszła mama może zaopatrzyć się w odpowiednie urządzenia medyczne, które ułatwiają monitorowanie stanu zdrowia, np. ciśnieniomierz (do pomiaru ciśnienia) czy pulsoksymetr (do pomiaru saturacji i pulsu).

Dowiedz się też, jaki wybrać pulsometr.

Wysoki puls w ciąży: podsumowanie

Podwyższony puls w ciąży to najczęściej niegroźny i zupełnie naturalny stan – w taki sposób serce kobiety radzi sobie z koniecznością przepompowania większej ilości krwi. Jednak wartości tętna spoczynkowego powyżej 120/min, a także inne niepokojące sygnały (np. duszności, ból w klatce piersiowej) wymagają konsultacji z lekarzem. Złego samopoczucia w ciąży nie wolno ignorować – lepiej dmuchać na zimne i pojechać do szpitala na kontrolę niż przeoczyć problem.