Łojotokowe zapalenie skóry objawia się występowaniem zmian pokrytych żółtą łuską. Za ich powstawanie odpowiedzialna jest nadmierna aktywność gruczołów łojowych. Objawy najczęściej widoczne są na owłosionej skórze głowy, twarzy, klatce piersiowej oraz w zgięciu kolan i łokci. Sprawdź, jak wygląda leczenie. 

Spis treści

Co to jest łojotokowe zapalenie skóry? 

Łojotokowe zapalenie skóry (łac. dermatitis seborrhoica) to przewlekła i nawracająca choroba dermatologiczna, która charakteryzuje się występowaniem rumieniowo-złuszczających zmian. Ich przyczyną jest nadreaktywność gruczołów łojowych, które produkują nadmierne ilości sebum z nieprawidłowym składem biochemicznym. Powoduje to pojawianie się uporczywego i nawracającego wyprysku łojotokowego, który najczęściej nie sprawia trudności w zdiagnozowaniu przez doświadczonego lekarza dermatologa. 

ŁZS to jedno z najczęściej występujących schorzeń skóry i dotyczy ok. 3 proc. populacji. U osób z zaburzeniami odporności szacuje się, że na chorobę łojotokową skóry cierpi 34–83 proc.

Obserwuje się dwa szczyty zachorowań. Pierwszy występuje w okresie niemowlęcym, najczęściej między 2 a 12 miesiącem życia, oraz drugi przypadający na okres dojrzewania i u młodych dorosłych.  

Łojotokowe zapalenie skóry może dotknąć zarówno kobiety jak i mężczyzn, jednak z nieco większą częstością diagnozowana jest u mężczyzn. 

Jakie są przyczyny ŁZS? 

Etiopatogeneza łojotokowego zapalenia skóry jest złożona i nie do końca poznana. Wśród najczęściej wymienianych czynników, które predysponują do nadmiernego wydzielania łoju i tym samym rozwoju ŁZS wymienia się płeć męską, zaburzoną gospodarkę hormonalną, współtowarzyszenie choroby autoimmunologicznej, np. łuszczycy oraz nadmierną kolonizację skóry drożdżakami z rodzaju Malassezia furfur. Dodatkowym czynnikiem nasilającym występowanie zaostrzeń łojotokowego zapalenia skóry są wysokie temperatury latem bądź intensywne ogrzewanie pomieszczeń w sezonie grzewczym. 

Objawy łojotokowego zapalenia skóry 

Zmiany występujące z przypadku łojotokowego zapalenia skóry obejmują obszary skóry bogate w gruczoły łojowe, takie jak owłosiona skóra głowy, twarz i klatka piersiowa. Może wystąpić łojotok, choć najnowsze doniesienia sugerują, że nawet aż 50 proc. pacjentów borykających się ze zmianami związanymi z nadreaktywnością groczołów łojowych nie ma widocznego łojotoku. 

Zmiany występujące w czasie ŁZS są efektem miejscowego stanu zapalnego. Dochodzi do pojawiania się łuszczących się, czerwonych wykwitów, często pokrytych strupami lub żółtymi łuskami. Zmiany te najczęściej lokalizują się na głowie oraz twarzy, a także na klatce piersiowej, pod pachami, w zgięciach łokci i kolan. Może pojawić się świąd o różnej intensywności, choć nie jest tak nasilony jak w przypadku atopowego zapalenia skóry (AZS), z którym łojotokowe zapalenie skóry często bywa mylone u niemowląt. 

Przy bardzo nasilonych, rozległych zmianach może wystąpić wysięk surowiczy, co może doprowadzić do nadkażenia bakteryjnego, które będzie wymagało dodatkowego leczenia. 

Rozpoznanie nie powinno nastręczać większych trudności sprawnemu oku lekarza dermatologa. Diagnozuje on łojotokowe zapalenie skóry na podstawie wywiadu z pacjentem i obserwacji charakterystycznych zmian oraz ich lokalizacji. 

Łojotokowe zapalenie skóry na twarzy – jak wygląda? 

Zmiany związane z łojotokowym zapaleniem skóry bardzo często występują na skórze twarzy, szczególnie w okolicy powiek, brwi, nosa i czoła. W bardziej zaawansowanych stanach wyprysk łojotokowy może zająć właściwie cały obszar twarzy. Występują żółte łuski, zaczerwienienie, rumień oraz łuszczenie się skóry i rogowacenie naskórka. Zmiany te mogą swędzieć, co powoduje rozdrapywanie zmian i nadkażenie bakteryjne, które dodatkowo utrudnia proces leczenia i gojenia. 

Łojotokowe zapalenie skóry głowy 

Owłosiona skóra głowy to bardzo charakterystyczna lokalizacja zmian w przebiegu łojotokowego zapalenia skóry. Skóra jest bogata w gruczoły łojowe, co sprzyja nadmiernej kolonizacji drożdżakami z rodzaju Malassezia i w efekcie do wydzielania dużej ilości zmienionego biochemicznie łoju. Może pojawić się łupież o różnym nasileniu, często występujący w postaci dużych płatów. Pacjenci często skarżą się na szybkie przetłuszczanie się włosów oraz na ich nasilone wypadanie. Pojawiają się także typowe dla tej jednostki chorobowej zmiany, żółte łuski, zaczerwienienie, wykwity. Widoczne są one szczególnie na linii włosów i czoła, a także za uszami. Pojawia się także świąd. 

Łojotokowe zapalenie skóry głowy bardzo często obserwuje się u niemowląt w postaci ciemieniuchy. Przybiera ona formę bardzo rozległych zmian w postaci żółtej, trudnej do usunięcia łuski. Zmartwieni rodzice potrafią miesiącami walczyć z nawrotami stosując różne preparaty i intensywnie wyczesując płatki skóry pokrywające głowy ich maluszków. 

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry? 

Łojotokowe zapalenie skóry jest chorobą nawracającą, oznacza to, że pomimo skutecznego leczenia objawy okresowo mogą znów się nasilać. Nie istnieje skuteczny lek, który raz na zawsze zniwelowałby problem, natomiast odpowiednie leczenie może znacząco poprawić wygląd skóry i komfort pacjenta, prowadząc do wyciszenia zmian i stanów zapalnych skóry. 

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry odbywa się dwutorowo. Po pierwsze, należy wyciszyć stany zapalne, najczęściej przy użyciu sterydów w postaci kremu bądź maści. Do leków miejscowych stosowanych na ŁZS działających przeciwzapalnie oprócz sterydów zalicza się także inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus), pirytonian cynku, ichtiol, leki zawierające siarkę oraz dziegcie. Na owłosioną skórę głowy dotkniętą ŁZS bardzo dobrze sprawdzają się szampony z wymienionymi wyżej substancjami. W przypadku bardzo nasilonych, uciążliwych i nawracających zmian stosuje się terapię doustną antybiotykami, retinoidami, sterydami lub pochodnymi imidazolu.  

Dodatkowo stosuje się preparaty przeciwgrzybicze, które mają za zadanie ograniczyć rozwój drożdżaków z rodzaju Malassezia. Można stosować preparaty ketokonazolu i cyklopiroksu, które występują w postaci maści, kremów, szamponów i wcierek, często w połączeniu z innymi substancjami aktywnymi, co znacząco podnosi efektywność terapii. 

W leczeniu objawów łojotokowego zapalenia skóry warto także zwrócić uwagę na preparaty keratolityczne, których działanie oparte jest na złuszczaniu i usuwaniu martwego, zrogowaciałego naskórka. Wśród polecanych substancji znajduje się kwas salicylowy, mocznik oraz mleczan amonu. 

Jak dbać o skórę? 

Poprawna i regularna pielęgnacja skóry głowy i ciała pozwala dłużej cieszyć się chwilami bez nawrotów choroby oraz zminimalizować występowanie uporczywych objawów. O czym powinni pamiętać pacjenci cierpiący na łojotokowe zapalenie skóry? 

Profilaktyka przeciwgrzybicza 

Osoby, u których zmiany często nawracają na owłosionej skórze głowy powinny pamiętać o stosowaniu szamponów leczniczych o działaniu przeciwgrzybiczym zawierającymi np. ketokonazol. Specjaliści zalecają stosowanie profilaktyczne przynajmniej 1 raz w tygodniu. 

Nawilżenie 

Należy zadbać także o odpowiednie nawilżenie skóry, by nie dopuścić, by wysuszona skóra stymulowała gruczoły łojowe do nadmiernej produkcji łoju. Dobre efekty przynoszą kremy i balsamy zawierające kwas hialuronowy, polimetakrylan metylu i monoetanoloamid kwasu octowego. 

Ochrona przeciwsłoneczna 

Ważnym czynnikiem zapobiegającym nawrotom ŁZS jest stosowanie ochrony przeciwsłonecznej, zarówno przeciwko UVA jak i UVB. Najlepiej, by preparat SPF był lekkiej konsystencji i był reaplikowany minimum co 3h w przypadku ekspozycji na promienie słoneczne. 

Mycie skóry twarzy 

Pielęgnacja skóry twarzy powinna obejmować mycie dwa razy dziennie delikatnymi preparatami, które nie będą podrażniać skóry. 

Dieta 

Dieta to bardzo istotny czynnik mający wpływ na częstość i intensywność nawrotów łojotokowego zapalenia skóry. Lekarze zgodnie twierdzą, że niezdrowy jadłospis, w którym często występuje jedzenie typu fast food, predysponuje do nawrotów choroby i gorszych efektów leczniczych. W diecie powinny znaleźć się w dużej ilości owoce, warzywa oraz błonnik. Warto szczególnie zwrócić uwagę na produkty zawierające cynk, kwasy omega 3 oraz naturalne antyoksydanty. 

Ograniczenie stresu 

Udowodniono, że stres bardzo silnie wpływa na nasilenie objawów chorobowych.  

Odpowiednie nawyki pielęgnacyjne i żywieniowe oraz stosowanie preparatów profilaktycznych z powodzeniem pozwalają pacjentom cierpiącym na łojotokowe zapalenie skóry cieszyć się zdrową i piękną skórą. 

 

 

Bibliografia: 

share-icon Podziel się artykułem ze znajomymi
Komentarze
chevron-down