Kaszel w ciąży: rodzaje, przyczyny, leczenie

Zajście w ciążę sprawia, że radzenie sobie nawet z „błahymi” dolegliwościami (jak kaszel, katar czy zwykłe przeziębienie) staje się trudniejsze. Wszystko, co wpływa na zdrowie mamy, może również wpłynąć na jej dziecko, dlatego trzeba uważać na wszystkie leki, także te dostępne bez recepty. Co na kaszel w ciąży jest bezpieczne? Sprawdź, co radzą specjaliści.

Skąd się bierze kaszel w ciąży?

Najczęstszą przyczyną kaszlu w ciąży są infekcje wirusowe lub bakteryjne. Dzieje się tak, ponieważ zmiany hormonalne i anatomiczne zachodzące w organizmie przyszłej mamy sprawiają, że kobieta staje się bardziej podatna na zakażenia górnych dróg oddechowych.

• Drapanie w gardle i suchy kaszel w ciąży pojawiają się zazwyczaj na początku choroby. Z czasem w wyniku nagromadzenia się śluzu w drogach oddechowych kaszel zmienia się w mokry (z flegmą) i może utrzymywać się jeszcze jakiś czas po ustąpieniu pozostałych dolegliwości – jednak nie dłużej niż kilka dni.
• Uporczywy, duszący kaszel w ciąży może już świadczyć o jakiejś chorobie przewlekłej albo poważniejszych powikłaniach, np. astmie, zapaleniu oskrzeli, zapaleniu płuc, krztuścu itp.
• Przyczynami kaszlu w ciąży bywają też alergie (kaszel alergiczny w ciąży) albo choroba refluksowa przełyku (GERD). W obu przypadkach kaszel jest suchy, ale towarzyszą im inne objawy.

Kaszel w ciąży: objawy towarzyszące

W tabeli poniżej podano możliwe objawy towarzyszące kaszlowi w ciąży w zależności od jego przyczyny.

Inne, częste objawy towarzyszące, to:

• Ból brzucha przy kaszlu w ciąży – wynika z rozciągania mięśni brzucha i więzadeł macicy, mocno obciążanych w trakcie kaszlu. Choć to dolegliwość częsta i raczej fizjologiczna, nasilony ból zawsze wymaga konsultacji,
• Popuszczanie moczu przy kaszlu w ciąży – czyli wysiłkowe popuszczanie moczu, spowodowane uciskiem powiększonej macicy na pęcherz i osłabieniem mięśni dna miednicy. Pojawia się nie tylko w czasie kaszlu, ale też śmiechu czy kichaniu i zwykle mija po porodzie.

Kaszel w ciąży: kiedy zgłosić się do lekarza?

W skrócie: z kaszlem w ciąży warto udać się zawsze wtedy, gdy niepokoi on przyszłą mamę. Lepiej na własną rękę nie szukać ani nie leczyć możliwych przyczyn, zwłaszcza że i kaszel, i objawy mu towarzyszące często bywają niespecyficzne (chociażby kaszel i ból gardła w ciąży mogą świadczyć o kilku różnych chorobach, jak to wyraźnie wynika z tabeli powyżej). Do szczególnych wskazań pilnej konsultacji należą:

• Długotrwały kaszel,
• Pojawienie się dodatkowych objawów,
• Ból gardła,
• Gorączka i/lub dreszcze,
• Trudności w oddychaniu lub duszności,
• Ból/ucisk w klatce piersiowej,
• Zawroty głowy,
• Oszołomienie (splątanie),
• Silne wymioty,
• Krwawienie z dróg rodnych,
• Zmniejszone odczuwanie ruchów dziecka,
• Nasilające się dolegliwości (nie tylko kaszel, ale też inne).

Kaszel w ciąży: czy jest groźny?

Kaszel w ciąży sam w sobie (jako odruch obronny organizmu) nie jest groźny. Jednak niektóre jego przyczyny, takie jak infekcje, w pewnych sytuacjach mogą stanowić zagrożenie zarówno dla kobiety, jak i dla dziecka.

Kaszel w ciąży: leczenie

Sposób leczenia kaszlu w ciąży zależy od dwóch ważnych czynników – przyczyny oraz trymestru.

• Kaszel w pierwszych tygodniach ciąży stanowi największe wyzwanie terapeutyczne. Według większości ginekologów-położników najlepiej unikać wszystkich leków w pierwszym trymestrze (12 tygodniach), ponieważ to kluczowy czas dla rozwoju najważniejszych narządów dziecka. Zwykle lekarze dopuszczają tylko naprawdę podstawowe substancje o dobrze udokumentowanym bezpieczeństwie, np. paracetamol (na gorączkę, ból), niektóre ziołowe leki na kaszel bezpieczne w ciąży, domowe sposoby (opisane dalej).
• Drugi trymestr uznaje się za najbezpieczniejszy na „interwencje farmakologiczne”. W razie potrzeby lekarze mogą włączać więcej preparatów (niektóre antybiotyki, leki na kaszel, czasem nawet leki przeciwzapalne – ale lekarz zawsze rozpatruje to indywidualnie).
• W trzecim trymestrze znowu należy bardziej uważać na farmakoterapię – część leków może przedłużać poród, zwiększać ryzyko krwawienia czy wpływać na stan noworodka po porodzie (np. pseudoefedryna). Każdy farmakologiczny sposób leczenia kaszlu w tym okresie powinien być skonsultowany z lekarzem.

Co na kaszel w ciąży? Domowe sposoby

W ciąży nie wszystkie leki można stosować bezpiecznie, dlatego domowe sposoby na kaszel są często pierwszym wyborem. Jak skutecznie złagodzić kaszel w tym okresie? Poniżej kilka przykładów.

• Syrop z cebuli – działa przeciwbakteryjnie i wykrztuśnie. Domowy syrop (z dodatkiem cukru lub miodu) można stosować w ciąży (o ile poziom glukozy jest prawidłowy).
• Inhalacje na kaszel w ciąży – najlepiej z solą fizjologiczną lub wodą z solą kuchenną. Pomagają nawilżyć drogi oddechowe i złagodzić podrażnienia. Stosowanie olejków eterycznych w ciąży wymaga ostrożności. Niektóre z nich mogą potencjalnie pobudzać skurcze macicy, wywoływać reakcje alergiczne lub podrażnienia!
• Siemię lniane na kaszel w ciąży – tzw. kisiel z siemienia łagodzi podrażnione gardło i działa osłaniająco. Dodatkowy plus: wspiera pracę jelit, co w ciąży też jest na wagę złota.

Oprócz tego przyszła mama powinna dbać o:

• Odpoczynek i sen,
• Nawadnianie (ciepłe napoje, woda z cytryną, herbatki owocowe),
• Nawilżanie powietrza,
• Unikanie czynników drażniących (dym papierosowy, suche powietrze).

Ważne: domowe sposoby na kaszel w ciąży są z reguły bezpieczne i można je stosować na każdym etapie. Trzeba jednak wybierać te naprawdę neutralne. Zioła najlepiej traktować jako wsparcie, a nie podstawę leczenia – tym bardziej, że nie wszystkie są zalecane w tym okresie.

Co na kaszel w ciąży? Profilaktyka

Na kaszel w ciąży najlepsza jest profilaktyka, czyli dbanie o silny układ odpornościowy:

• Zbilansowana, zdrowa dieta,
• Odpowiednie nawodnienie,
• Regularne, lekkie ćwiczenia,
• Wysypianie się,
• Regularne mycie rąk wodą z mydłem,
• Unikanie kontaktu z chorymi na przeziębienie, grypę i inne infekcje.

Kaszel w ciąży a dziecko: często zadawane pytania

• Czy kaszel w ciąży może wywołać skurcze? Sam kaszel nie wywołuje skurczów macicy, choć może powodować przejściowe napięcie mięśni brzucha.
• Czy kaszel w ciąży może zaszkodzić dziecku? Kaszel nie szkodzi bezpośrednio dziecku, ale groźne mogą być jego przyczyny, np. infekcje wymagające leczenia.

Co na kaszel w ciąży: podsumowanie

Kaszel w ciąży bywa uciążliwy, ale sam w sobie nie jest groźny. Jednak jego przyczyny – zwłaszcza infekcje – mogą wymagać konsultacji lekarskiej. Najlepszym rozwiązaniem są domowe, bezpieczne sposoby, a w razie konieczności farmakoterapii wybór leku zawsze trzeba uzgodnić z lekarzem.