Inhalacje na kaszel - skuteczne metody przy jego różnych rodzajach

Marlena Kopacz

Inhalacja to wszechstronna metoda, która skutecznie łagodzi różne rodzaje kaszlu, oferując ulgę w wielu dolegliwościach układu oddechowego. W naszym artykule przedstawimy kompleksowe podejście do inhalacji, uwzględniając różne techniki, składniki oraz specyficzne potrzeby pacjentów.

Spis treści

Kiedy i jakie inhalacje stosować?
- Inhalacje na suchy kaszel
- Inhalacje na kaszel mokry
Inhalacje z soli fizjologicznej na kaszel
Leki do inhalacji - kiedy są niezbędne?
Inhalacje na kaszel z wykorzystaniem ziół i olejków
Domowe sposoby na inhalacje
Częstotliwość i czas trwania inhalacji
Inhalacje na kaszel w ciąży
Najczęstsze błędy przy wykonywaniu inhalacji

Kiedy i jakie inhalacje stosować?

Kaszel może stanowić główny symptom wielu schorzeń układu oddechowego takich jak:

infekcja górnych dróg oddechowych,

astma,

choroby alergiczne,

infekcja płuc i oskrzeli.

Inhalacja polega na wdychaniu substancji leczniczych w formie aerozolu. Zazwyczaj jest to para wodna z dodatkiem różnych składników, na przykład olejków eterycznych.

Występują cztery podstawowe rodzaje kaszlu. Każdy z nich wymaga zastosowania innego rodzaju inhalacji.

Kaszel suchy – wynika najczęściej z podrażnienia gardła lub alergii. Przy tym rodzaju kaszlu nie jest produkowana żadna wydzielina. Właśnie to sprawia, że jest tak męczący i nieprzyjemny. Na kaszel suchy najczęściej stosuje się inhalacje z roztworów soli fizjologicznej lub wody morskiej. Dzięki nim, drogi oddechowe stają się o wiele lepiej nawilżone i mniej podrażnione. Dobrym rozwiązaniem będzie również stosowanie inhalacji z dodatkiem olejków eterycznych. Zalecany jest na przykład olejek eukaliptusowy czy miętowy.

Kaszel mokry – to inaczej kaszel produktywny. Jest związany z powstaniem bardzo dużych ilości wydzieliny. Zazwyczaj jest gęsta i trudno się jej pozbyć. Celem inhalacji jest rozrzedzenie zalegającej w drogach oddechowych flegmy. W tym przypadku polecane są między innymi: inhalacje za pomocą soli fizjologicznej, wyciągów z ziół (odpowiedni będzie na przykład tymianek lub szałwia). Inhalacje na mokry kaszel u dziecka są bezpiecznym i skutecznym rozwiązaniem. Jednak warto pamiętać, aby rodzaj inhalacji dopasować do wieku, wagi i stanu zdrowia malucha. Inhalacje dla niemowlaka na kaszel wykonywane są przy użyciu soli fizjologicznej lub wody morskiej.

Kaszel alergiczny – to reakcja organizmu na alergeny (pyłki, kurz, sierść zwierząt). Jakie inhalacje na kaszel alergiczny? Najskuteczniejsze to te z użyciem kortykosteroidów lub leków przeciwalergicznych. Wymienione substancje wykazują działanie przeciwzapalne i antyalergiczne. Zmniejszają również obrzęk dróg oddechowych. Właściwości nawilżające i ograniczające podrażnienie gardła mają natomiast inhalacje z soli fizjologicznej.

Kaszel krtaniowy – to bardzo częsty objaw zapalenia krtani. Jest intensywny, może nawet prowadzić do chrypki. Inhalacje na kaszel krtaniowy mają na celu nawilżenie krtani i zmniejszenie jej podrażnienia. Zalecane są między innymi inhalacje z soli fizjologicznej i preparaty na bazie glikokortykosteroidów.

Inhalacje na suchy kaszel

Charakterystyczny dla suchego kaszlu jest brak wydzieliny. Jego przyczyną jest najczęściej podrażnienie dróg oddechowych. Kaszel suchy jest wyjątkowo męczący.

Jakie inhalacje na suchy kaszel warto zastosować? Takie, których głównym celem jest nawilżenie dróg oddechowych. Odpowiednie będą między innymi roztwory soli fizjologicznej oraz wody morskiej. Pomocne mogą być również inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych (eukaliptusowy, lawendowy lub tymiankowy).

Z czego zrobić inhalacje na suchy kaszel? Do tego celu możesz wykorzystać między innymi olejki eteryczne i zioła.

Olejek eukaliptusowy wykazuje działanie przeciwzapalne i ułatwiające oddychanie. Lawendowy uspokaja i nawilża drogi oddechowe, a olejek tymiankowy wspomaga pracę układu oddechowego i ma właściwości antybakteryjne.

Inhalacje na suchy kaszel możesz również wykonywać z ziół, na przykład z szałwii, czy rumianku. Oba zioła mają silne działanie przeciwzapalne i łagodzące podrażnienia.

Jeżeli domowe sposoby na suchy kaszel staje się przewlekły (trwa powyżej 6 tygodni), to jedynym rozwiązaniem jest skonsultowanie się z lekarzem, aby ustalił jego przyczynę i podjął dalsze leczenie.

Inhalacje na kaszel mokry

Kaszel mokry najczęściej jest objawem infekcji górnych lub dolnych dróg oddechowych o charakterze wirusowym lub bakteryjnym. Wyróżnia się tym, że w gardle oraz w oskrzelach zalega wydzielina, którą osoba chora odkrztusza.

Inhalacje na mokry kaszel są skutecznie, ponieważ rozrzedzają zalegającą w gardle i oskrzelach wydzielinę. Poza tym, warto pić duże ilości płynów, aby nawilżyć podrażnione drogi oddechowe.

Z czego inhalacje na mokry kaszel można zrobić? Do tego celu warto wykorzystać składniki o działaniu rozrzedzającym wydzielinę. Można stosować na przykład te z soli fizjologicznej lub niektórych ziół.

Inhalacje na kaszel mokry można wykonać przy pomocy inhalatora lub zwykłego garnka z ręcznikiem (parówki). Do inhalacji stosuje się nie tylko sól fizjologiczną, ale również olejki eteryczne. Dobrym wyborem będą między innymi:

sosnowy;

jodłowy;

tymiankowy;

eukaliptusowy.

Inhalacje na mokry kaszel nie mogą być pod żadnym pozorem wykonywane u dzieci poniżej 2. roku życia. Może to prowadzić do bardzo niebezpiecznego skurczu oskrzeli. W przypadku dzieci zawsze skonsultuj się z lekarzem.

Inhalacje z soli fizjologicznej na kaszel

Czy inhalacje z soli fizjologicznej pomagają na kaszel? Tego rodzaju zabiegi są bardzo często polecane w walce z tą dolegliwością. Czy naprawdę działają? Mogą być pomocne zarówno w przypadku kaszlu mokrego i suchego, jak i przy katarze. Inhalacje z soli fizjologicznej na kaszel suchy są bezpieczne zarówno dla dzieci, jak i dla osób dorosłych. Jedynym przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na chlorek sodu.

Apteki dysponują zazwyczaj roztworem soli fizjologicznej, czyli 0,9% roztworem chlorku sodu. Możesz w nich kupić również hipertoniczny roztwór chlorku sodu (3- lub 6-procentowy) oraz roztwór soli fizjologicznej z dodatkiem kwasu hialuronowego. Każdy z nich ma trochę inne właściwości. Inhalacje z soli fizjologicznej na suchy kaszel nawilżają drogi oddechowe i zmniejszają podrażnienie gardła. Prowadzi to do rzadszych napadów kaszlu.

Inhalacje z soli fizjologicznej na mokry kaszel pomagają w rozrzedzaniu zalegającej w oskrzelach wydzieliny. Przyspiesza to oczyszczanie dróg oddechowych i proces zdrowienia.

Jak prawidłowo przygotować inhalacje z soli fizjologicznej na kaszel? Występują dwie metody. Pierwszą z nich jest nebulizacja, a drugą inhalacje parowe, czyli tzw. parówki.

Nebulizacja polega na zastosowaniu soli fizjologicznej w ampułkach. Należy wlać jej niewielką ilość do nebulizatora. Następnie włączyć urządzenie i wdychać wytwarzaną przez nie mgiełkę przez 10 do 15 minut.

Aby wykonać inhalację parową należy zagotować wodę i odczekać, aż trochę przestygnie. Następnie trzeba dodać do wody kilka mililitrów soli fizjologicznej. Kolejny krok to nakrycie głowy ręcznikiem i wdychanie oparów przez 5 do 10 minut.

Leki do inhalacji - kiedy są niezbędne?

Leki do inhalacji najczęściej są potrzebne przy silniejszych infekcjach, gdy trzeba podać antybiotyk. Za pomocą inhalacji można aplikować również leki:

mukolityczne;

rozszerzające drogi oddechowe;

przeciwzapalne.

Standardowo stosuje się je przy takich schorzeniach jak: astma, alergia, POChP czy mukowiscydoza.

Natomiast inhalacje na kaszel bez recepty zawierają zazwyczaj sól fizjologiczną lub różnego rodzaju olejki eteryczne.

Inhalacje na kaszel z wykorzystaniem ziół i olejków

Inhalacje ziołowe, takie z tymianku czy z rumianku, wspomagają leczenie kaszlu poprzez działanie przeciwzapalne i wykrztuśne. Tymianek rozrzedza śluz, rumianek łagodzi podrażnienia, a szałwia działa antyseptycznie.

Olejki eteryczne, jak eukaliptusowy czy z mięty pieprzowej, ułatwiają oddychanie i mają silne właściwości przeciwbakteryjne, ale wymagają ostrożności ze względu na ich koncentrację. Zioła i olejki mogą być stosowane wspomagająco, jednak przed użyciem, zwłaszcza u dzieci i osób z alergiami, warto skonsultować się z lekarzem.

Aby przygotować inhalacje ziołowe, zaparz łyżkę suszonych ziół, takich jak tymianek, rumianek lub szałwia, w gorącej wodzie i wdychaj parę przez 10-15 minut, przykrywając głowę ręcznikiem. W przypadku olejków eterycznych, dodaj 2-3 krople, np. eukaliptusowego lub miętowego, do miski z gorącą wodą i inhaluj przez kilka minut. Ważne, by olejki stosować ostrożnie, odpowiednio je rozcieńczając. Nebulizator można użyć zarówno z solą fizjologiczną, jak i z rozcieńczonymi olejkami przystosowanymi do tego celu.

Domowe sposoby na inhalacje

Inhalacje można wykonać w warunkach domowych, bez użycia specjalistycznego sprzętu medycznego. Domowe inhalacje na suchy kaszel możesz przygotować z roztworu soli kuchennej lub z sody oczyszczonej.

Dobrym rozwiązaniem są tak zwane parówki. Jak je zrobić? Wystarczy wykorzystać garnek z gorącą wodą z odpowiednimi składnikami i zrobić ,,namiot” z ręcznika. Zamiast garnka z wodą możesz zastosować inne domowe urządzenia, które wytwarzają parę wodną, na przykład czajnik elektryczny.

Częstotliwość i czas trwania inhalacji

Jak często i jak długo wykonywać inhalacje na kaszel?

Na kaszel suchy - 5-10 minut, 2-3 razy dziennie;

Na kaszel mokry - 10-15 minut, 2-4 razy dziennie w zależności od jego nasilenia;

Na kaszel alergiczny - 5-10 minut, 1-2 razy dziennie;

Na kaszel krtaniowy - 5-10 minut, 2-3 razy dziennie.

Przed rozpoczęciem inhalacji, warto skonsultować się z lekarzem, który dokładnie dobierze dawkę, czas trwania oraz częstotliwość.

Inhalacje na kaszel w ciąży

Czy inhalacje na suchy kaszel w ciąży są bezpieczne? Tak, ponieważ kobieta może je stosować wtedy, gdy nie jest zalecane przyjmowanie żadnych leków.

Najczęściej stosuje się te z soli fizjologicznej lub z olejków eterycznych (np. lawendowy, eukaliptusowy, miętowy i sosnowy). Nie przesadzaj z ich ilością. Kilka kropli naprawdę wystarczy, aby pomóc przy kaszlu.

Najczęstsze błędy przy wykonywaniu inhalacji

Najczęstsze błędy przy inhalacjach to nieprawidłowe oddychanie (głębokie wdechy ustami, wydechy nosem), niedokładne czyszczenie sprzętu oraz stosowanie niewłaściwego roztworu, co może podrażnić drogi oddechowe.

Inhalacje na suchy kaszel wymagają nawilżających roztworów, a na mokry – hipertonicznych, ułatwiających odkrztuszanie.

Ważne jest, aby nie przerywać inhalacji zbyt wcześnie i nie stosować jej za często, ponieważ może to obniżyć skuteczność terapii.

Bibliografia:

Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Wieku Rozwojowego Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, SEMIOTYKA Kaszel Duszność Niewydolność oddechowa Gorączka, https://www.wl.cm.umk.pl/panel/wp-content/uploads/4-Semiotyka-gor%C4%85czka.pdf (data dostępu: 23.10.2024).

Inhalacja i nebulizacja, http://mlr-pabianice.pl/articles/inhalacja_nebulizacja.pdf (data dostępu: 23.10.2024).

Wykonanie inhalacji u dziecka (informacje dla rodzica/opiekuna), Załącznik nr 24 do Procedury edukacji zdrowotnej pacjentów i ich rodzin/ opiekunów, edycja nr 3. Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II, Instytucja Województwa Małopolskiego, https://www.szpitaljp2.krakow.pl/wp-content/uploads/2021/09/24.WYKONANIE-INHALACJI-U-DZIECKA.pdf (data dostępu: 23.10.2024).