Kaszel krtaniowy to uciążliwy objaw, który dotyka głównie dzieci. Ostry, szczekający kaszel utrudnia oddychanie, dlatego warto wiedzieć, kiedy bezzwłocznie należy szukać pomocy medycznej.
Czym jest kaszel krtaniowy i jak go rozpoznać?
Kaszel krtaniowy bywa objawem różnych schorzeń, takich jak zapalenie krtani (w ICD-10 znajduje się pod kodem J04, a w ICD-11 pod numerem CA10), ostre podgłośniowe zapalenie krtani (w ICD-10 pod kodem J05.0., a w ICD-11 - CA32.0) czy choroby wirusowe, w tym COVID-19 (w ICD-10 - U07.1 i U07.2, natomiast w ICD-11 - RA01.0).
Ze względu na specyficzny, ostry dźwięk, przypominający szczekanie psa, kaszel krtaniowy często bywa nazywany właśnie szczekającym. Sam w sobie nie jest zaraźliwy, ale jeśli jest skutkiem infekcji, należy zachować standardy higieny, aby ograniczyć ryzyko zarażenia innych.
Kaszel krtaniowy zwykle trwa od 3 do 7 dni, choć w niektórych przypadkach może utrzymywać się do dwóch tygodni. Najbardziej nasilone objawy występują zazwyczaj w ciągu pierwszych 2-3 dni, zwłaszcza w nocy. W pierwszym stadium najczęściej występuje suchy kaszel, któremu towarzyszy chrypka, trudności w oddychaniu, ból gardła oraz uczucie suchości w gardle. W dalszej fazie choroby, gdy pojawia się wydzielina, kaszel zmienia się w mokry.
W wielu przypadkach choroba przebiega bez gorączki i poważniejszych objawów. Trzeba jednak zachować czujność, ponieważ szczekający kaszel może towarzyszyć poważnym schorzeniom, takim jak:
- krup (ostre podgłośniowe zapalenie krtani) - najczęściej występuje u dzieci, powodując duszności;
- zapalenie nagłośni - stan zapalny, który może szybko zamknąć drogi oddechowe i wymaga natychmiastowej interwencji medycznej;
- guz krtani lub tchawicy - prowadzący do poważnych trudności z oddychaniem;
- zadławienie ciałem obcym - gdy obiekt blokuje drogi oddechowe;
- zwężenie krtani - spowodowane alergią, infekcją lub obrzękiem.
Przyczyny kaszlu krtaniowego
Przyczyny szczekającego kaszlu są bardzo różnorodne. Dominują wśród nich infekcje wirusowe (np. grypa, koronawirus) czy bakteryjne, alergia (szczególnie na pyłki i kurz), choroby refluksowe (refluks żołądkowo-przełykowy), podrażnienia chemiczne, a także choroby tarczycy, które wpływają na drogi oddechowe.
Choć pacjenci często o to dopytują - zazwyczaj powodem kaszlu krtaniowego nie są wcale pasożyty. U dzieci częściej powodują go infekcje wirusowe, takie jak krup, natomiast u dorosłych może być związany z refluksem lub przewlekłym zapaleniem krtani.
Kaszel krtaniowy zawsze wymaga uważnej obserwacji – szczególnie u kobiet w ciąży, ponieważ nadmierny wysiłek podczas kasłania zwiększa ciśnienie wewnątrzbrzuszne, stwarzając ryzyko wymagające konsultacji lekarskiej.
Kaszel krtaniowy u dzieci
Kaszel krtaniowy u maluchów, zwłaszcza niemowląt i małych dzieci (2- i 3-latków), wiąże się z większym ryzkiem niż u dorosłych z powodu mniejszych dróg oddechowych. Obrzęk krtani, tchawicy i oskrzeli, powodujący trudności w oddychaniu, jest dla dzieci skrajnie niebezpieczny.
Kaszel krtaniowy brzmi u niemowlaka, jak i u przedszkolaka podobnie do szczekania psa lub dźwięków wydawanych przez fokę. Jest głośny, ostry i suchy, zazwyczaj pojawia się nagle, zwłaszcza w nocy. Dziecko wydaje charakterystyczny świszczący dźwięk przy wdechu, zwany stridorem, który wskazuje na obrzęk górnych dróg oddechowych. Taki kaszel często wywołuje u dziecka uczucie niepokoju, co może dodatkowo nasilić objawy. Rodzice bywają przerażeni sytuacją, jednak zamiast panikować, lepiej skupić się na tym, co robić, aby pomóc malcowi.
Rodzice powinni być szczególnie czujni na objawy nasilenia choroby, szczególnie u kilkumiesięcznego czy rocznego dziecka, które jeszcze nie opisze swojego samopoczucia i natychmiast zgłosić się do lekarza, jeśli zauważą takie objawy jak: świszczący oddech lub duszności, niebieskawy odcień wokół ust lub na palcach czy gorączkę. Inne objawy, które wymagają wizyty u lekarza, to bezsenność dziecka, zmęczenie, brak apetytu i nawracające epizody kaszlu.
Szczekający kaszel jest u dziecka najczęściej objawem krupu (ostrego podgłośniowego zapalenia krtani), ale mogą go powodować również inne czynniki, takie jak:
- infekcje wirusowe (np. parainfluenza, grypa, RSV) potencjalnie prowadzą do obrzęku dróg oddechowych;
- astma objawia się często świszczącym oddechem i kaszlem, przypominającym kaszel krtaniowy;
- zadławienie ciałem obcym, np. przypadkowe połknięcie małych przedmiotów podczas zabawy, prowadzi do nagłego ataku kaszlu szczekającego, wymagającego natychmiastowej interwencji medycznej;
- kwas z żołądka cofający się w wyniku refluksu do gardła, podrażnia krtań i powoduje kaszel.
W każdym przypadku, gdy dziecko ma szczekający kaszel, a dodatkowo trudności z oddychaniem, zmianę koloru skóry lub inne niepokojące objawy, konieczna jest interwencja medyczna.
Leczenie kaszlu krtaniowego. Jaki syrop wybrać?
Leczenie kaszlu krtaniowego u dzieci i dorosłych wymaga najczęściej zastosowania kilku metod.
Syropy na gardło często zawierają składniki łagodzące i nawilżające śluzówkę, takie jak miód lub glicerol, które zmniejszają podrażnienia krtani.
Wbrew intuicji wielu osób, kaszlu krtaniowego nie leczy się lekami wykrztuśnymi. W łagodniejszych przypadkach leczenie obejmuje preparaty zawierające dekstrometorfan, który działa przeciwkaszlowo lub antyhistaminiki, jeśli kaszel jest wynikiem reakcji alergicznej. Oczywiście, jeśli przyczyną szczekającego kaszlu jest infekcja bakteryjna, leczy się ją antybiotykiem.
W cięższym przebiegu choroby stosuje się inhalacje z kortykosteroidów, które zmniejszają obrzęk krtani i zapobiegają duszności, a w sytuacjach awaryjnych - epinefrynę.
Domowe sposoby na kaszel krtaniowy i szczekający
Domowe sposoby łagodzenia kaszlu krtaniowego, stosowane jako uzupełnienie farmakoterapii, mogą być bardzo pomocne, szczególnie w łagodniejszych przypadkach.
Jednym z najpopularniejszych naturalnych środków jest miód (który ma właściwości łagodzące, przeciwbakteryjne i nawilżające, zmniejszając podrażnienia w gardle). Warto również sięgnąć po siemię lniane, które dzięki zawartości śluzów, nawilża błonę śluzową krtani i łagodzi kaszel.
Skutecznym domowym sposobem na szczekający kaszel są inhalacje z soli fizjologicznej, które pomagają nawilżyć drogi oddechowe i zmniejszyć obrzęk krtani, przynosząc pacjentom znaczną ulgę.
Nie można zapominać o ziołach. Herbatka z lipy działa przeciwzapalnie i łagodząco, wspomagając również rozluźnianie śluzu. Szałwia ma właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne, a dziewanna - łagodzące.
Naturalne metody wspomagają leczenie, trzeba jednak pamiętać, że w cięższych przypadkach, gdy pojawiają się duszności, konieczna jest szybka konsultacja z lekarzem.
Jak rozpoznać kaszel krtaniowy u dziecka?
Kaszel krtaniowy brzmi u niemowlaka, jak i u przedszkolaka podobnie do szczekania psa lub dźwięków wydawanych przez fokę. Jest głośny, ostry i suchy, zazwyczaj pojawia się nagle, zwłaszcza w nocy. Dziecko wydaje charakterystyczny świszczący dźwięk przy wdechu, zwany stridorem.
Jak długo trwa kaszel krtaniowy?
Kaszel krtaniowy zwykle trwa od 3 do 7 dni, choć w niektórych przypadkach może utrzymywać się do dwóch tygodni.
Czy kaszel krtaniowy jest zaraźliwy?
Sam w sobie nie jest zaraźliwy, ale jeśli jest skutkiem infekcji, należy zachować standardy higieny, aby ograniczyć ryzyko zarażenia innych.
Bibliografia:
- Szołdra-Seiler A., Szczekający kaszel u dziecka [dostęp z dnia 23.09] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/77112,szczekajacy-kaszel-u-dziecka.
- Smith D.K., Croup: Diagnosis and Management [dostęp z dnia 23.09] https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2018/0501/p575.html.
- Majewska M., Kaszel - rodzaje, przyczyny, leczenie [dostęp z dnia 23.09] https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/objawy/kaszel-rodzaje-przyczyny-leczenie-aa-G2nb-UETo-CvpV.html.
Podziel się artykułem ze znajomymi
