Kaszel palacza – objawy, leczenie i domowe sposoby

Zawarte w dymie tytoniowym toksyczne substancje działają drażniąco na błonę śluzową dróg oddechowych, dlatego nałogowi palacze często cierpią na przewlekły kaszel. To tak zwany kaszel palacza, który jest odruchem obronnym organizmu. Kaszel ten może być objawem groźnych chorób układu oddechowego. Leczenie kaszlu palacza to sposób na chwilowe pozbycie się dolegliwości. Kluczem do zdrowia jest rzucenie palenia. 

Co to jest kaszel palacza i jakie są jego przyczyny? 

Uporczywy, wciąż powracający kaszel to problem wielu palaczy. Drogi oddechowe wyściełane są nabłonkiem rzęskowym, który zatrzymuje zanieczyszczenia z powietrza. Pod wpływem dymu tytoniowego nabłonek traci swoje właściwości – przestaje odpowiednio pracować, czyli nie usuwa zanieczyszczeń z układu oddechowego. Kaszel palacza jest więc wynikiem podrażnienia dróg oddechowych i wynika z konieczności oczyszczenia drzewa oskrzelowego. Palacze muszą więc odksztuszać sporą ilość wydzieliny.  

Dym tytoniowy zawiera około 4 tys. szkodliwych substancji. Wśród nich między innymi: nikotyna, tlenek węgla, związki benzenu, węglowodory, fenole i ich estry, ketony oraz związki azotu i siarki, a także substancje smoliste. 

Te składniki doprowadzają do niekorzystnych zmian w układzie oddechowym, czego konsekwencją mogą być poważne choroby. Wielu palaczy przyzwyczaja się do kaszlu, przyjmując go jako naturalny element palenia papierosów. To błąd. Uporczywy kaszel może być jednym z pierwszych objawów zapalenia oskrzeli, astmy oskrzelowej, rozedmy płuc, gruźlicy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, a nawet raka płuc. 

Czy kaszel palacza zawsze oznacza raka? 

Przyjęcie takiego założenia jest błędne. Kaszel jest odruchem obronnym i mechanizmem pozwalającym oczyścić się drogom oddechowym z substancji smolistych i innych szkodliwych, które naruszają równowagę w obrębie rzęsek oddechowych.  

Kaszel u osób palących zawsze powinien być objawem alarmowym i powinien skłaniać palacza do przeprowadzenia pogłębionej diagnostyki w kierunku przewlekłych chorób układu oddechowego. Nie tylko są to nowotwory, ale także astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc. Kaszel jest jednym z objawów raka płuc, w zaawansowanych stadiach może towarzyszyć mu krwioplucie. Jest jednak wiele przypadków nowotworów złośliwych w omawianej lokalizacji w przebiegu których kaszel w ogóle nie występuje, a jednym z pierwszych objawów raka może być np. ból w śródpiersiu. 

Jakie są objawy kaszlu palacza? 

Odruch kaszlu pojawia się najczęściej rano, zaraz po przebudzeniu. Może towarzyszyć mu konieczność odpluwania flegmy.  

Kaszel po papierosach jest: 

• gwałtowny, uporczywy, 
• z odpluwaniem gęstej wydzieliny, która z czasem może stać się ropna, a nawet podbarwiona krwią, 
• z czasem odkrztuszanie wydzieliny staje się coraz trudniejsze (jest lepka i gęsta), 
• męczący, w skrajnych wypadkach może prowadzić nawet do osłabienia i pogorszenia ogólnej wydolności, 
• prowadzący do duszności, problemów z oddechem. 

Czy są skuteczne leki na kaszel palacza – tabletki i syrop? 

Poszukiwanie sposobu na uniknięcie kaszlu bez postanowienia związanego z rzuceniem palenia jest błędem. Odkrztuszanie jest sygnałem ostrzegawczym. Łagodzenie kaszlu jest wskazane w pierwszych etapach rzucenia palenia, jednak próba leczenia go i kontynuowanie czynnego palenia może maskować groźne procesy chorobowe powstające w drogach oddechowych. 

Jeżeli palacz nie ma zamiaru rzucić nałogu, to powinien przede wszystkim pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. To ułatwi pozbywanie się wydzieliny, ponieważ spożywana woda będzie upłynniać flegmę. 
 
Poza tym apteki oferują sporą ilość środków nawilżających i ułatwiających odkrztuszanie. Większość spośród nich to wyroby medyczne i suplementy. Dostępne są głównie w postaci tabletek do ssania. Zmniejszają częstotliwość odruchu kaszlowego, działają ochronnie na błonę śluzową gardła. Łagodzą też uczucie suchości, które towarzyszy paleniu. Działanie to możliwe jest dzięki takim składnikom jak wyciąg z porostu islandzkiego czy ekstrakt z korzenia prawoślazu.  

Bezproduktywny suchy kaszel po papierosach można doraźnie leczyć przy pomocy leków zawierających kodeinę. Konieczna jest jednak konsultacja lekarska i poddanie się badaniom w kierunku wykluczenia chorób układu oddechowego. Tabletki lub syrop dostępne są bez recepty. Należy ściśle przestrzegać maksymalnego dawkowania. 

Jeżeli pojawia się mokry kaszel i towarzysz ą mu próby oczyszczenia płuc z zalegąjącej wydzieliny, to wskazane jest podanie leków rozrzedzających wydzielinę takich jak ambroksol, acetylocysteina czy bromheksyna. Te preparaty także dostępne są w postaci tabletek lub syropu i również dostępne bez recepty. 

Domowe sposoby na kaszel palacza i po rzuceniu palenia 

Ulgę może przynieść lekkie oklepywanie pleców. Jeżeli kaszel staje się intensywny, to  w czasie wypoczynku warto przyjąć pozycję siedzącą lub półsiedzącą. Do snu warto przygotować poduszkę. Dzięki ułożeniu głowy powyżej tułowia, wydzieliny łatwiej będzie się pozbyć. Oprócz tego warto skorzystać z kilku porad opisanych poniżej.  

• Przy mokrym kaszlu palacza zaleca się wykonywanie inhalacji parą wodną z dodatkiem olejków eterycznych, takich jak mentolowy, sosnowy czy tymiankowy. 
• Sprawdzą się też nebulizacje z ektoiną, która działa nawilżająco i wykazuje też działanie przeciwzapalne. 
• Pomogą także inhalacje z użyciem soli fizjologicznej. 
• Palacze powinni się zaopatrzyć w zioła i inne naturalne składniki, jak między innymi zieleń kopytnika, tymianek, wyciąg z prawoślazu czy wyciąg z lawendy. 
• Pomóc powinna również herbata ze skrzypu polnego. 

Wśród domowych sposobów na kaszel palacza warto wymienić też składniki stanowiące codzienny element diety większości osób.  

• Cebula wykazuje korzystny wpływ na drogi oddechowe palaczy – łagodzi stany zapalne, rozszerza oskrzela i działa odkrztuśnie. 
• Pomoże także łagodząca obrzęki kurkuma, wykazuje ponadto właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. 
• Imbir natomiast eliminuje flegmę z płuc i ułatwia odkrztuszanie, poza tym działa antybakteryjnie i przeciwzapalnie. 
• Domowy syrop przygotowany z tych składników z dodatkiem miodu powinien być zbawieniem dla cierpiących na uciążliwy kaszel palaczy.