Kołatanie serca w ciąży - co oznacza? Jak sobie radzić?

Kołatanie serca w ciąży to efekt zmian hormonalnych, stresu a także istotnego zwiększenia przepompowywanej krwi. Towarzyszyć temu może ból w klatce piersiowej, lęk i duszności. Kołatanie serca w ciąży nie jest jednak zjawiskiem niebezpiecznym, jeśli tylko nie stanowi ono objawu jednej z poważnych chorób układu krążenia.

Kołatanie serca w ciąży

O okresie ciąży organizm kobiety przechodzi swego rodzaju rewolucję. W ciągu 9 miesięcy zmienia się nie tylko ciało, ale przede wszystkim funkcjonowanie systemów wewnętrznych, w tym między innymi układu sercowo-naczyniowego a także hormonalnego.

Są to mechanizmy adaptacyjne niezbędne do tego, by zapewnione zostały optymalne warunki do rozwoju płodu. Tym samym dochodzi jednak do całego szeregu zaburzeń, które skutkują objawami takimi, jak nudności, wymioty, bóle brzucha i kończyn czy kołatanie serca. W ciąży są to zjawiska normalne, nie mniej powinny być stale monitorowane przez lekarza, szczególnie w przypadku nasilenia objawów lub wystąpienia innych symptomów mogących świadczyć o rozwoju groźnych chorób.

Przyczyny kołatania serca w ciąży

Podstawowe przyczyny kołatania serca w ciąży to:

• zwiększenie ilości krwi płynącej naczyniach krwionośnych kobiety ciężarnej o około 40 procent (w III trymestrze);
• zwiększenie tzw. pojemności minutowej, czyli ilości krwi, którą musi przepompować serce w ciągu 60 sekund;
• zwiększenie akcji serca o około 10 uderzeń na minutę (u kobiet nie ciężarnych prawidłowa akcja mieści się w przedziale 60-100 uderzeń);
• uciskanie przez powiększającą się macicę pozostałych narządów znajdujących się jamie brzusznej, w tym naczyń krwionośnych prowadzących w stronę serca;
• zmiany hormonalne – podniesiony poziom progesteronu, który zwiększa częstotliwość skurczów serca;
• zwiększona ekspozycja i zarazem podatność na stres. Silne skupienie na własnym zdrowiu i organizmie, mogące stanowić podłoże dla kołatania serca o charakterze nerwicowym.
  
  

Objawy kołatania serca w ciąży

Objawy kołatania serca w ciąży mogą się pojawić już pod koniec pierwszego trymestru, gdy znacząco zwiększy się ilość krwi w organizmie i gdy zaawansowane będą zmiany hormonalne. Pamiętać należy, że kołatanie, czyli tak zwane palpitacje, nie są chorobą, nie są nawet terminem medycznym. To potoczna nazwa zespołu objawów o podłożu chorobowym lub emocjonalnym, których wspólną cechą jest obiektywna lub subiektywna zmiana częstotliwości bicia serca. Kołatanie może być odczuwane, jako:

• przyspieszenie akcji serca,
• zwolnienie akcji serca,
• nierównomierna, chaotyczna praca serca,
• silniejsze, słyszalne i wyraźnie odczuwalne bicie serca.
  
  

Dodatkowe objawy, które mogą towarzyszyć kołataniu serca w ciąży, to między innymi:

• ból w klatce piersiowej,
• uczucie ucisku, duszności,
• lęk, napady paniki.
  
  

Jak sobie radzić z kołataniem serca w ciąży?

W większości przypadków, kołatanie serca w ciąży nie powinno stanowić powodów do niepokoju. Przyczyny, wyszczególnione powyżej, są bowiem zupełnie naturalne. Nawet jeśli dochodzi do przyspieszonej akcji serca, nie jest to stan zagrażający życiu i zdrowiu kobiety.

Wszystkie jednak objawy w obrębie serca mają tę cechę wspólną, że u osób podatnych na stany lękowe, wywołują silne poczucie zagrożenia, niekiedy wręcz pierwotny strach o własne życie. W ten sposób powstaje mechanizm błędnego koła. Nawet jeśli nie mamy do czynienia z tzw. nerwicą serca, negatywne emocje są czynnikiem stymulującym występowanie kolejnych objawów. W tego typu sytuacjach remedium są delikatne zioła uspokajające i redukujące poziom lęku.

Zalecana jest przede wszystkim melisa, nie ma natomiast zgodności odnośnie kozłka lekarskiego, czyli popularnej waleriany - zazwyczaj jednak jest ona w okresie ciąży odradzana. Pamiętajmy, że warto zgłosić się ze swoimi obawami do lekarza. Uspokajająca rozmowa zazwyczaj prowadzi do złagodzenia kołatania o charakterze nerwicowym.

Kiedy kołatanie serca w ciąży jest groźne?

Choć w większości przypadków kołatanie serca w ciąży nie zwiastuje poważniejszych problemów zdrowotnych, zwłaszcza u kobiet młodszych, w sporadycznych przypadkach tego typu objawy świadczyć mogą o rozwoju groźnych schorzeń, wymagających natychmiastowego leczenia. Należą do nich:

• migotanie przedsionków, częstoskurcz i inne arytmie serca,
• niewydolność serca,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• nadciśnienie,
• cukrzyca,
• nadczynność tarczycy.
  
  

Z uwagi na młody wiek, z dużą dozą prawdopodobieństwa wykluczyć natomiast można miażdżycę i związaną z nią chorobę wieńcową.

Autor: Piotr Brzózka

Czytaj też:

• Kołatanie serca - przyczyny, objawy. Jak je leczyć?
• Migotanie przedsionków - co to jest i jakie są objawy?
• Pierwsza pomoc przy zawale. Co należy zrobić?
• Zawał serca - jakie są objawy? Przyczyny i leczenie
  
  

Źródła:

• Krzysztof Rytlewski, Zmiany fizjologiczne w organizmie kobiety ciężarnej i ich znaczenie w praktyce lekarza ogólnego, Przegląd Lekarski 2008 / 65 / 4