Pieczenie pochwy: co oznacza? Przyczyny, leczenie i domowe sposoby łagodzenia dolegliwości

Pieczenie pochwy to dolegliwość, która dotyka kobiety w każdym wieku. U jednych powoduje tylko uczucie dyskomfortu, a u drugich silną nadwrażliwość okolic intymnych i ból, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Warto więc dowiedzieć się, jakie są przyczyny tej przypadłości, ponieważ nierzadko towarzyszy poważnym zaburzeniom chorobowym.

Czym jest pieczenie pochwy?

Pieczeniem pochwy określa się zespół nieprzyjemnych odczuć w obrębie przedsionka pochwy, na wargach sromowych, wokół ujścia cewki moczowej, a niekiedy także w okolicy krocza i odbytu. Może występować stale lub nasilać się okresowo. Niekiedy pojawia się samodzielnie, a w pozostałych przypadkach w towarzystwie innych objawów, które pomagają w ustaleniu przyczyny dolegliwości.

• Swędzenie i pieczenie pochwy przed okresem lub po owulacji zdarza się bardzo często. Chociaż nie ma związku z infekcją intymną, bywa tak silne, że uniemożliwia normalne funkcjonowanie, utrudnia sen i koncentrację.
• Uczucie pieczenia w pochwie wraz z upławami jest charakterystyczne dla grzybicy i stanów zapalnych o podłożu bakteryjnym.
• Pieczenie pochwy i parcie na mocz pojawia się zazwyczaj podczas zapalenia pęcherza moczowego lub dróg moczowych.​ Można zauważyć wówczas zaczerwienienie i obrzęk warg sromowych oraz przedsionka pochwy.
• Pieczenie i krwawienie z pochwy to z kolei bardzo alarmujące połączenie, które może świadczyć nie tylko o infekcjach, ale też o zmianach na szyjce macicy, endometriozie, mięśniakach, a nawet o rozwoju nowotworu.

Pieczenie pochwy: przyczyny

Pieczenie pochwy może wynikać z wielu przyczyn, a ich rozpoznanie definiuje właściwe leczenie.

Reakcje alergiczne

Pieczenie pochwy bez upławów bardzo często pojawia się jako reakcja alergiczna na środki higieny osobistej, takie jak papier toaletowy, podpaski i wkładki higieniczne. Delikatną skórę okolic intymnych może drażnić też bielizna wykonana z materiałów syntetycznych oraz środki piorące, które pozostawiają resztki detergentów na tkaninach.

Infekcje grzybicze i bakteryjne pochwy

U wielu kobiet pieczenie pochwy ma związek ze stanami zapalnymi wywołanymi infekcjami grzybiczymi lub bakteryjnymi.

• Pieczenie pochwy po antybiotyku wynika z zaburzenia flory bakteryjnej i nadmiernego namnażania się drożdżaków Candida albicans. Patogeny wywołują grzybicę pochwy objawiającą się swędzeniem, pieczeniem oraz serowatymi upławami.​ 
• Grzybica może rozwinąć się też w konsekwencji terapii immunosupresyjnej, spożywania nadmiaru cukrów czy po zajściu w ciążę. 
• W okresie ciąży ryzyko grzybicy wzrasta ze względu na zmiany hormonalne, które modyfikują pH pochwy i zwiększają podatność błony śluzowej na zakażenia.​
• W wyniku osłabienia układu odpornościowego dochodzi niekiedy do bakteryjnego zapalenia okolic intymnych, które objawia się szarawą wydzieliną o rybim zapachu.​

Choroby przenoszone drogą płciową

Silne pieczenie, ból pochwy oraz upławy mogą się wiązać z zakażeniem chorobami wenerycznymi:

• rzęsistkowicą, która objawia się dodatkowo obecnością zielonkawych, pienistych upławów o nieprzyjemnym, mdłym zapachu;
• chlamydiozą, która nieleczona stwarza ryzyko niepłodności i innych poważnych powikłań;
• opryszczką, którą można rozpoznać po pojawiających się pęcherzykach wypełnionych płynem, tworzących po pęknięciu bolesne rany;
• rzeżączką.​

Pieczenie pochwy po stosunku płciowym

Niektóre kobiety doświadczają pieczenia pochwy po stosunku z prezerwatywą, co może wskazywać na alergię na lateks. Poza tym niewystarczające nawilżenie pochwy podczas stosunku, spowodowane zbyt małą ilością naturalnego śluzu lub brakiem odpowiedniego pobudzenia, również może prowadzić do powstawania mikrourazów i związanego z nimi pieczenia.​

Pieczenie pochwy w okresie menopauzy

Okres przekwitania wiąże się z ustaniem miesiączkowania i obniżeniem poziomu estrogenów. Skutkuje to ścieńczeniem nabłonka pochwy, zmniejszeniem nawilżenia i elastyczności błony śluzowej oraz zwiększeniem wrażliwości zakończeń nerwowych, a co za tym idzie – pieczeniem pochwy.

Wulwodynia

Wulwodynia to przewlekły zespół bólowy sromu, trwający minimum 3 miesiące, występujący bez wyraźnej przyczyny organicznej. Oprócz silnego pieczenia pochwy cechuje się intensywnym, palącym bólem, który nasila się podczas prób penetracji, wkładania tamponu czy badania ginekologicznego.

Pieczenie pochwy: jak złagodzić?

Łagodzenie pieczenia pochwy zależy głównie od przyczyny, którą ustali ginekolog. 

• Zakażenie bakteryjne pochwy zwalcza się zazwyczaj metronidazolem podawanym doustnie lub miejscowo. 
• Grzybica pochwy z kolei wymaga zastosowania leków z grupy azoli bądź klotrimazolu lub nystatyny. Po ich przyjmowaniu zaleca się przyjmowanie probiotyków, które wspierają odbudowę naturalnej flory bakteryjnej pochwy.​ Niestety, w przypadku alergii i przy zaburzeniach hormonalnych ani leki na grzybicę, ani preparaty na infekcje intymne niewiele pomogą. Wówczas konieczne jest ustalenie przyczyny problemu i wdrożenie odpowiedniego leczenia, które może obejmować stosowanie leków przeciwhistaminowych (w przypadku alergii) lub terapii hormonalnej (przy zaburzeniach hormonalnych).
• Warto też pamiętać, że przy poważniejszych chorobach, np. zapaleniu pęcherza, polipach itd., preparaty na układ moczowo-płciowy dostępne bez recepty mogą złagodzić pieczenie pochwy, ale nie usuną przyczyny.
• Z kolei terapia wulwodynii wymaga kompleksowego, wielospecjalistycznego podejścia. W jej leczeniu często korzysta się z leków przeciwdrgawkowych, antydepresantów czy analgetyków, które modulują przewodzenie sygnałów bólowych.​ 

Z tego powodu ważne jest, aby – szczególnie przy nawracającym pieczeniu w pochwie – szukać porad u specjalisty.

Co stosować na pieczenie pochwy w domu?

Domowe sposoby na pieczenie pochwy mają na celu zmniejszenie uczucia pieczenia okolic intymnych. Należą do nich:

• nasiadówki z dodatkiem ziół, takich jak szałwia, nagietek, czy rumianek. Na pieczenie pochwy dobrze działa też kora dębu, pokrzywa oraz krwawnik, ponieważ wykazują właściwości przeciwzapalne, antyseptyczne i kojące;
• probiotyki ginekologiczne, które wspomagają odbudowę naturalnej flory bakteryjnej pochwy.

Jednak najlepszą domową metodą w zapobieganiu i łagodzeniu pieczenia pochwy pozostaje odpowiednia higiena.

• Okolice intymne należy myć tylko z zewnątrz, unikając wprowadzania mydła lub płynu do wnętrza pochwy, ponieważ zaburza to naturalną florę. Pochwa, w odróżnieniu np. od jamy ustnej, oczyszcza się sama i nie wymaga mycia „od środka”.​
• Ponadto warto korzystać z delikatnych płynów o pH zbliżonym do pH pochwy (3,8-4,5).
• Poza tym, aby uniknąć przenoszenia bakterii z okolicy odbytu, krocze należy myć i podcierać zawsze od przodu do tyłu.​

Zapobieganie pieczeniu pochwy

Aby uniknąć pieczenia pochwy, warto przestrzegać kilku prostych zasad.

1. Wybór odpowiedniej bielizny. Majtki z naturalnych, przewiewnych materiałów, najlepiej z czystej bawełny, pozwalają skórze oddychać. Ograniczenie noszenia stringów i piżamy na rzecz koszuli nocnej zmniejsza z kolei częstotliwość otarć okolic intymnych.​
2. Rezygnacja z perfumowanych chusteczek, podpasek i wkładek higienicznych zawierających substancje zapachowe oraz barwniki. Między miesiączkami nie należy codziennie używać wkładek higienicznych, ponieważ podrażniają skórę i mogą prowadzić do nawracających infekcji.​
3. Stosowanie środków piorących dla alergików lub niemowląt pomaga uniknąć reakcji alergicznych.
4. Jeśli pojawia się pieczenie pochwy po wytrysku lub stosunku, należy rozważyć zmianę lubrykantu albo prezerwatyw.​
5. Nadmiar cukrów i alkoholu sprzyja rozwojowi grzybicy, dlatego warto ograniczyć ich spożycie.
6. W przypadku uprawiania seksu bez zabezpieczenia partner powinien starannie umyć genitalia przed stosunkiem, a kobieta oddać mocz po stosunku. Jest to naturalny sposób na pozbycie się bakterii.​
7. Unikanie długich pobytów w wannie, publicznych basenach i kąpieliskach zmniejsza ryzyko zakażeń. Korzystanie z prysznica jest bezpieczniejsze niż kąpiel w stojącej wodzie.​

Pieczenie pochwy: podsumowanie

Pieczenie pochwy to dolegliwość, która może znacząco obniżyć komfort życia kobiety. Na szczęście w większości przypadków można skutecznie złagodzić te objawy, pod warunkiem przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki. Dodatkowym wsparciem mogą być nasiadówki ziołowe oraz probiotyki, przyjmowane zwłaszcza po antybiotykoterapii. Profilaktyka pieczenia pochwy obejmuje natomiast dbałość o odpowiednią higienę okolic intymnych i zdrową dietę.