Infekcje intymne to powszechna dolegliwość, szczególnie u kobiet. Dają wiele wyraźnych objawów i często utrudniają normalne funkcjonowanie, dlatego warto wiedzieć, jak sobie z nimi radzić. Co wywołuje takie infekcje i jakie są najbardziej charakterystyczne symptomy? 

Spis treści

Jakie są przyczyny infekcji intymnych i co je wywołuje? 

Wśród chorób miejsc intymnych – szczególnie u kobiet – do występujących najczęściej należą infekcje: grzybicze, bakteryjne, wirusowe bądź pierwotniakowe. Niekiedy mogą one też mieć charakter mieszany, co oznacza, że okolice intymne zaatakowane zostały przez patogeny różnego rodzaju, np. bakterie i grzyby jednocześnie. Infekcje ginekologiczne są jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u specjalisty zajmującego się kobiecym układem rodnym.  

Zapalenie pochwy czy sromu często utrudnia normalne funkcjonowanie i trudno przeoczyć jego obecność. Zakażenie może obejmować swym zasięgiem narządy wewnętrzne, zewnętrzne oraz delikatną skórę wokół miejsc intymnych. Skąd biorą się choroby zapalne tych okolic? Najpowszechniejszą bezpośrednią przyczyną infekcji intymnej jest grzyb zwany bielnikiem białym (łac. Candida albicans), zaliczanych do drożdżaków. Drobnoustroje te odpowiadają za rozwój około 90% wszystkich infekcji grzybiczych pochwy, stąd alternatywna nazwa choroby – kandydoza. 

Infekcja intymna bakteryjna spowodowana jest namnażaniem chorobotwórczych bakterii i ich liczebną przewagą nad bakteriami pożytecznymi, tworzącym naturalną mikroflorę pochwy. Infekcja pierwotniakowa przeważnie wywoływana jest drobnoustrojami z gatunku Trichomonas vaginalis, natomiast infekcja wirusowa pochwy – przez wirus HPV. Ten bywa groźny, ponieważ nieleczony może prowadzić do rozwoju nowotworu szyjki macicy. 

W jakich sytuacjach najczęściej dochodzi do zakażenia? Czynnikami zwiększającymi ryzyko rozwoju stanu zapalnego są: obniżona odporność, korzystanie z miejsc użyteczności publicznej (np. basenu), aktywność seksualna. Infekcja intymna po stosunku rozwija się zwykle wskutek zarażenia od partnera. 

 

Ciągłe i częste infekcje intymne 

Szacuje się, że ostrą postać infekcji intymnej zapada około 75% kobiet w wieku rozrodczym. U około 5 %1 natomiast zakażenie przybiera postać nawrotową lub przewlekłą. Z czego wynikają częste infekcje intymne? Przyczyn takiego stanu może być wiele – od błahych, takich jak nieodpowiednia higiena po poważniejsze stany chorobowe. 

Błędy pielęgnacyjne prowadzące do ciągłych infekcji intymnych polegają zwykle na zachwianiu równowagi mikroflory, która pełni wobec układu rozrodczego funkcję ochronną. Zaburzenia te mogą mieć dwojaką postać – zarówno niedostateczna, jak i przesadna higiena prowadzi do nawracających infekcji. Pierwsza sprzyja namnażaniu chorobotwórczych drobnoustrojów, druga – pozbawia narządy płciowe ich naturalnej bariery ochronnej i tym samym osłabia odporność. 

Nieodpowiednia pielęgnacja zaburza nie tylko florę bakteryjną, ale też naturalne pH, co obniża odporność narządów na szkodliwe działanie drobnoustrojów. Może przyczynić się do tego chociażby używanie niewłaściwych detergentów. Odczyn pH zmienia się też samoistnie w trakcie cyklu, na skutek działania hormonów, stąd częste infekcje przed okresem.  

Ryzyko ciągle nawracających infekcji intymnych rośnie też, kiedy dochodzi do mikrouszkodzeń błony śluzowej. Są kobiety, które skarżą się na infekcje po każdym stosunku, kiedy to na skutek otarć i podrażnień drobnoustroje wnikają w naruszoną tkankę i się w niej namnażają. Częste infekcje pochwy mogą też być wynikiem obniżonej ogólnej odporności organizmu. Przyczyną takiego stanu bywają choroby przewlekłe, nieodpowiednia dieta czy długotrwała antybiotykoterapia. 

Infekcja intymna po antybiotyku – dlaczego się zdarza? 

Antybiotyki są lekami o działaniu przeciwbakteryjnym. Wiele z nich jednak wykazuje szerokie spektrum działania, niszcząc wiele różnych szczepów bakterii, niestety również tych, które wchodzą w skład naturalnej mikroflory ludzkiego organizmu i pełnią wobec niego funkcje dobroczynne. Najwięcej tego rodzaju bakterii zasiedla u człowieka jamę ustną, jelita i właśnie narządy płciowe, dlatego te organy najbardziej narażone są na infekcje przy lub po antybiotyku. 

Infekcja intymna po zastosowaniu leków przeciwbakteryjnych wynika z zaburzeń ochronnej mikroflory i tym samym – ułatwieniu namnażania się innym drobnoustrojom, przede wszystkim grzybom. Kandydoza to rodzaj infekcji, który po antybiotyku w miejscach intymnych rozwija się najczęściej. Jej objawów nie należy lekceważyć i najlepiej od razu zgłosić się do lekarza. Same sposoby domowe, jak napary z ziół czy zabiegi higieniczne, mogą okazać się niewystarczające, by zahamować namnażanie drobnoustrojów. 

 

Jakie są objawy infekcji intymnej? 

Objawy infekcji intymnej w dużej mierze zależą od jej podłoża i rodzaju – czy jest to kandydoza, czy waginoza bakteryjna. Infekcje grzybicze objawiają się przede wszystkim: 

  • uporczywym, nasilonym swędzeniem okolic intymnych, 
  • niekiedy też uczuciem pieczenia, a nawet dolegliwościami bólowymi, 
  • gęstą, białą wydzieliną o konsystencji grudkowej, serowatej. 

Z reguły infekcjom intymnym towarzyszą upławy (choć mogą mieć one różną postać), jednak duża gęstość wydzieliny przy grzybicy może dawać wrażenie, że przebiega ona bez upławów, ponieważ zdarza się, że wydzielina pozostaje wewnątrz i nie widać jej na bieliźnie (zwłaszcza na początku, gdy nie jest jeszcze obfita). 

Objawy infekcji intymnych o podłożu bakteryjnym to natomiast: 

  • świąd i pieczenie w okolicach pochwy, 
  • podrażnienie błony śluzowej, a niekiedy też delikatnej skóry w okolicy narządów płciowych, 
  • wodniste, szarawe upławy, 
  • nieprzyjemny zapach, opisywany zwykle jako rybi. 

 

Test na infekcje intymne – kiedy zrobić i jak ocenić wyniki? 

Po zaobserwowaniu wymienionych objawów najlepiej jest zgłosić się do ginekologa, celem przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki. Badaniem wykonywanym najpowszechniej pod kątem infekcji jest mikroskopowa ocena mikrobioty pochwy. Aby ją wykonać, konieczne jest pobraniu wymazu, co jest zabiegiem nieinwazyjnym i bezbolesnym. Grzybicę i zakażenia bakteryjne wykrywa też cytologia, jednak na jej wynik zwykle trzeba czekać około 2-3 tygodni, co przy dużym nasileniu przykrych objawów jest uciążliwe. 

Co ciekawe, test na infekcje intymne, można wykonać samodzielnie, w warunkach domowych. Testy dostępne są w wielu aptekach, bez recepty, w cenie kilkunastu złotych. Zawierają aplikator, który ułatwia pobranie próbki z wnętrza pochwy, a wynik odczytać można właściwie natychmiast – już po 10 sekundach od naniesienia próbki na pasek pomiarowy. Po otrzymaniu wyniku potwierdzającego obecność infekcji, należy zgłosić się do lekarza. 

 

Co na infekcje intymne – jak leczyć? 

O tym, co na infekcje intymną – ostrą lub nawracającą – zastosować, powinien decydować lekarz, na podstawie wywiadu z pacjentką i przeprowadzonych badań. Środki bez recepty można zastosować, kiedy infekcja dopiero się zaczyna lub do momentu wizyty u specjalisty, celem zniwelowania przykrych dolegliwości. Kiedy infekcja intymna jest rozwinięta, a objawy nasilone, należy podjąć leczenie zgodne z zaleceniami ginekologa. 

To, jak pozbyć się infekcji, należy przede wszystkim od jej rodzaju. Zakażenia bakteryjne z reguły wymagają zastosowania antybiotyków, natomiast od stopnia ich rozwoju i nasilenia objawów zależy, czy wystarczą leki o działaniu miejscowym, czy konieczne są również antybiotyki doustne. Te drugie wykazują większą skuteczność, jednak ich ogólnoustrojowe działanie zwiększa także ryzyko wystąpienia skutków ubocznych (np. grzybicy). Leki miejscowe mają zwykle formę maści, żeli lub kremów. Substancje przeważnie stosowane przy waginozie to metronidazol lub klindamycyna. 

Przy kandydozie również stosuje się leki miejscowe lub doustne, w zależności od nasilenia objawów. Leki przeciwgrzybicze dostępne z przepisu lekarza to np. klotrimazol, flukonazol. Hamują one namnażanie chorobotwórczych grzybów oraz rozwój infekcji. W wielu przypadkach tabletki doustne stosuje się jednocześnie ze środkami o działaniu miejscowym, przeważnie w formie globulek dopochwowych lub kremów. 

 

Leki na infekcje intymne bez recepty 

W wielu przypadkach na infekcję grzybiczą lub stan zapalny pochwy konieczne jest zastosowanie leków na receptę. Środki na infekcje intymne bez recepty wykazują skuteczność głównie wtedy, gdy widoczne są zaledwie pierwsze symptomy choroby. Przeważnie mają one postać globulek, tabletek czy też czopków dopochwowych i działają miejscowo, hamując namnażanie szkodliwych drobnoustrojów. Leczenie środkami dopochwowymi nie jest zalecane podczas okresu.  

Na infekcje intymne występujące w trakcie miesiączki najlepiej zastosować leczenie środkami doustnymi. Doustne tabletki na infekcje pochwy, dostępne bez recepty, to przede wszystkim probiotyki ginekologiczne. Zawierają one szczepy bakterii wchodzących w skład naturalnej mikrobioty narządów płciowych, dzięki czemu odbudowują ich barierę ochronną. Probiotyki takie warto stosować również profilaktycznie, np. podczas antybiotykoterapii, by uniknąć zakażenia. 

Jeśli środki bez recepty nie przynoszą spodziewanych rezultatów, a objawy utrzymują się lub nasilają mimo ich stosowania, należy niezwłocznie udać się do lekarza, przeprowadzić diagnostykę i rozpocząć leczenie zgodne z zaleceniami specjalisty. 

 

Infekcje intymne w ciąży – co robić? 

Niestety dość często zdarza się, że infekcje intymne dotykają kobiety w ciąży, a to na skutek znaczących zaburzeń hormonalnych, które się w tym czasie odbywają. O tym, co na infekcje intymne w ciąży zastosować, zawsze powinien decydować lekarz prowadzący. Ciąża to szczególnym czas, kiedy niektóre leki nie są wskazane, ze względu na bezpieczeństwo rozwijającego się płodu. 

Podczas ciąży nie należy więc podejmować żadnego leczenia na własną rękę, a jakiekolwiek niepokojące objawy trzeba bezzwłocznie konsultować ze specjalistą. Ten ocenia, czy większe ryzyko niesie leczenie, czy jego brak. Nieleczona infekcja intymna rozwija się i rozprzestrzenia na coraz to położone głębiej narządy układu rodnego. W efekcie, w skrajnych przypadkach, może objąć swym zasięgiem wnętrze macicy, co jest groźne dla dziecka. Jak najszybsze podjęcie specjalistycznego i stosunkowo bezpiecznego leczenia jest zatem nieodzowne. 

 

Domowe sposoby na infekcje intymne 

Przed wizytą u lekarza można uciec się do domowych sposobów na infekcje intymne, wspomagające niwelowanie przykrych dolegliwości (metoda ta nie jest jednak zalecana ciężarnym). Jeśli infekcja rozpoczęła się po stosowaniu antybiotyku, warto zacząć przyjmowanie probiotyków ginekologicznych, odbudowujących naturalną barierę ochronną. Probiotyki takie dostępne są bez recepty, co ułatwia ich dostępność i możliwość przyjmowania już od pierwszych objawów lub w ramach profilaktyki. 

W przypadku zakażenia bakteryjnego można spróbować miejscowego stosowania okładów z naparów ziołowych. Zioła działające przeciwzapalnie to chociażby pospolity rumianek czy szałwia. Wspomagają one walkę z bakteriami, a jednocześnie działają łagodząco na podrażnioną śluzówkę i skórę. 

Jak uniknąć infekcji intymnej na basenie lub po stosunku? Domowa profilaktyka kandydozy i waginozy to przede wszystkim odpowiednia higiena codzienna. Warto postawić na preparaty ochronne, dbające o zachowanie naturalnego pH i nie wpływające negatywnie na mikrobiotę narządów płciowych. Oprócz higieny należy pamiętać o odpowiedniej diecie. Bogata w węglowodany sprzyja namnażaniu chorobotwórczych drobnoustrojów. Warto zatem zrezygnować ze słodyczy i innych produktów o wysokiej zwartości cukrów, szczególnie w czasie antybiotykoterapii. Ponadto zbilansowana dieta, bogata w witaminy i minerały, podnosi ogólną odporność organizmu i tym samym zmniejsza ryzyko występowania infekcji. 

W zapobieganiu nawrotom ważne jest noszenie odzieży zapewniającej miejscom intymnym dostęp powietrza. Ograniczony dostęp powietrza sprzyja namnażaniu chorobotwórczych drobnoustrojów, dlatego ważne jest noszenie bielizny wykonanej z naturalnych, przewiewnych materiałów. 

Warto korzystać z zabezpieczenia podczas współżycia. Kiedy u partnera podejrzewa się obecność infekcji, najlepiej całkowicie zrezygnować ze współżycia na cały czas leczenie. Często lekarze, przepisując środki doustne, zalecają ich przyjmowanie również partnerowi, by nie dopuścić u niego do rozwoju choroby. 

 

 

 

Bibliografia: 

  • I. Paczkowska, A. Wójtowicz, A. Malm, Wybrane aspekty farmakoterapii kandydoz, Tom 66, nr 8, 2010, Farmacja Polska  

https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2010/08-2010/03%20%20Kandydozy.pdf [14.05.2024] 

http://www.pm.microbiology.pl, http://www.pm.microbiology.pl/web/archiwum/vol5332014229.pdf  [14.05.2024] 

  • A. Cichewicz, Kandydoza pochwy, źródło: Medycyna Praktyczna 

https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/wenerologia/80475,kandydoza-pochwy [14.05.2024] 

  • A. Bacz, Bakteryjna waginoza w ciąży, źródło: Medycyna Praktyczna 

https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/63102,bakteryjna-waginoza-w-ciazy [14.05.2024] 

  • M. Gałęcka, Nawracające infekcje, Wydawnictwo Galaktyka, Łódź 2019 
  • Stanowisko zespołu ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie leczenia ostrego i nawrotowego grzybiczego zapalenia pochwy i sromu – stan wiedzy na 2008 rok, w: Ginekologia Polska 2008, 79, 638-652 
  • M. Miller, Nawrotowe zapalenie sromu i pochwy – porady dotyczące leczenia, w: Ginekologia po Dyplomie, 05/2014 

https://podyplomie.pl/ginekologia/17012,nawrotowe-zapalenie-sromu-i-pochwy-porady-dotyczace-leczenia [14.05.2024] 

share-icon Podziel się artykułem ze znajomymi

Justyna Gabrysiak-Kula ...

Wszystkie artykuły autora
Komentarze
chevron-down