Skurcz oskrzeli to nagła, niezależna od człowieka reakcja dróg oddechowych, która doprowadza do ich zwężenia, a w konsekwencji do utrudnionego przepływu powietrza. Jakie są przyczyny występowania skurczu oskrzeli i co robić, gdy do niego dojdzie?
Przyczyny skurczu oskrzeli
Ze skurczami oskrzeli borykają się przede wszystkim osoby chore na astmę oskrzelową. Oskrzela kurczą się u nich zbyt często i mocno w odpowiedzi na różnego rodzaju bodźce - mówimy wówczas
o nadreaktywności oskrzeli. Zwężenie dróg oddechowych towarzyszy także spastycznemu zapaleniu oskrzeli, zwanemu inaczej obturacyjnym zapaleniem oskrzeli. Oprócz nadmiernych skurczów oskrzeli w przebiegu choroby pojawia się również obrzęk dróg oddechowych, w których gromadzi się gęsta, śluzowa wydzielina.
Do czynników ryzyka zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia skurczów oskrzeli zalicza się:
- powtarzające się lub niedawno przebyte infekcje górnych dróg oddechowych,
- wysiłek fizyczny,
- stosowanie niektórych leków, np. kwasu acetylosalicylowego, farmaceutyków przyjmowanych podczas nadciśnienia tętniczego oraz niektórych antybiotyków.
Jakie są objawy skurczu oskrzeli?
W wyniku zwężenia światła dróg oddechowych poprzez skurcz oskrzeli, u chorego pojawia się szereg objawów.
Zaliczamy do nich przede wszystkim:
- napadowy kaszel,
- uczucie duszności i ucisku w klatce piersiowej,
- świszczący oddech.
Takie symptomy mogą pojawić się na przykład tuż po wysiłku fizycznym lub jeszcze w jego trakcie. Wówczas możemy mieć do czynienia z astmą wysiłkową. Choroba ta dotyka zwłaszcza dzieci i nastolatków, ale skurcze oskrzeli związane z treningiem bardzo często pojawiają się również u osób cierpiących na astmę oskrzelową.
Skurcz oskrzeli przy alergii
Gdy nadmierne skurcze oskrzeli pojawiają się w przebiegu alergii, mamy do czynienia z astmą alergiczną. W wyniku kontaktu z alergenem dochodzi wówczas do nadreaktywności oskrzeli, a ich skurcze są swego rodzaju reakcją obronną.
Rozwojowi astmy alergicznej najczęściej sprzyjają alergeny wziewne, czyli pyłki roślin, roztocza kurzu czy sierść zwierząt, ale także dym tytoniowy oraz przebywanie w miejscu, gdzie powietrze jest zanieczyszczone.
Skurcz oskrzeli - co robić?
Jeśli skurcze oskrzeli występują często, a ich przebieg jest ostry, konieczna będzie wizyta u lekarza, który zleci wykonanie odpowiednich badań (najczęściej spirometrii lub pomiaru PEF) i ustali przyczynę nadreaktywności narządu. W przypadku astmy alergicznej - najczęściej występującej odmianie dychawicy - konieczne będzie stwierdzenie na co pacjent jest uczulony. W tym celu wykonuje się testy skórne, a także badanie krwi na obecność swoistych przeciwciał klasy IgE przeciw alergenom wziewnym.
Leczenie skurczu oskrzeli
W leczeniu nadreaktywności oskrzeli stosuje się leki rozszerzające ten narząd. Należą do nich m.in. beta-2-mimetyki, które szybko przynoszą poprawę dzięki pobudzeniu receptorów ß2, znajdujących się na powierzchni mięśni gładkich oskrzeli.
Lekarz może zaproponować również wdrożenie kortykosteroidów, które dodatkowo wykazują działanie przeciwzapalne, ich stosowanie wiąże się jednak z większą liczbą skutków ubocznych. W przypadku skurczów oskrzeli spowodowanych astmą alergiczną pacjentowi podaje się także leki przeciwhistaminowe, które hamują reakcje alergiczne organizmu. W leczeniu nadreaktywności oskrzeli istotne jest unikanie czynników, które prowadzą do skurczów oskrzeli, np. konkretnych alergenów. Nie zawsze jednak jest to możliwe, zwłaszcza w przypadku uczulenia na pyłki roślin.
Warto pamiętać, że osoby cierpiące z powodu astmy wysiłkowej nie muszą rezygnować ze sportu. Wystarczy, że poprzedzą trening rozgrzewką i nie będą ćwiczyć na zewnątrz, gdy powietrze będzie suche lub zimne.
Domowe sposoby na skurcze oskrzeli
Skurczów oskrzeli nie należy leczyć wyłącznie domowymi sposobami - bagatelizowanie tej przypadłości może doprowadzić do rozwoju poważnych, niekiedy zagrażających życiu chorób. Można jednak wprowadzić w życie pewne nawyki, które pomogą obniżyć częstotliwość występowania skurczów oskrzeli. Przede wszystkim należy utrzymywać czystość w domu i wietrzyć często pomieszczenia.
W sezonie grzewczym trzeba z kolei zadbać o odpowiedni poziom nawilżenia powietrza, np. poprzez korzystanie ze specjalnego nawilżacza. Jeśli żyjemy w mieście, w którym problemem jest smog, koniecznie zaopatrzmy się w specjalną maseczkę, która dzięki zastosowaniu odpowiedniego filtra oczyści powietrze ze szkodliwych pyłów. Warto zadbać również o kondycję fizyczną poprzez lekką gimnastykę oraz spacery.
Autor: Olga Szymkowiak
Zobacz także:
Podziel się artykułem ze znajomymi
