Zapalenie płuc – objawy, przyczyny, leczenie i rehabilitacja

Aleksandra Dziura

Zapalenie płuc to jedna z najczęstszych chorób układu oddechowego. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są jej przyczyny i objawy oraz jak powinien wyglądać proces leczenia.

Co to jest zapalenie płuc?

Zapalenie płuc to stan zapalny toczący się w obrębie pęcherzyków płucnych lub tkanki śródmiąższowej. Największą zapadalność obserwuje się zimą, jednak jest to choroba, która może pojawić się przez cały rok. Główną przyczyną zapalenia płuc jest infekcja bakteryjna, dlatego często niezbędna jest celowana antybiotykoterapia. Schorzenie, wymaga odpowiedniego leczenia, a w niektórych przypadkach nawet hospitalizacji. Brak wdrożonej terapii może prowadzić do wielu powikłań, dlatego żadne objawy ani zalecenia lekarza nie powinny być bagatelizowane.

Rodzaje zapalenia płuc

Zapalenie płuc dzieli się na pozaszpitalne oraz szpitalne. Schorzenia różnią się między sobą czynnikami etiologicznymi wywołującymi stan zapalny.

Szpitalne zapalenie płuc może dotyczyć osób przebywających w szpitalu dłużej niż 2 doby. Jego ryzyko jest znacząco wyższe u pacjentów ciężko chorych, wymagających mechanicznego wentylowania i przebywających na oddziałach intensywnej terapii

Pozaszpitalne zapalenie płuc nazywane jest też środowiskowym i rozwija się u osób, które w ostatnim czasie nie były hospitalizowane. Czynniki ryzyka choroby to m.in. podeszły wiek, palenie tytoniu, inne choroby układu oddechowego, cukrzyca i stosowanie leków obniżających odporność

Zapalenie płuc – przyczyny

Najczęstsza przyczyna zapalenia płuc to zakażenie bakteryjne. Szacuje się, że 30-40% przypadków pozaszpitalnego zapalenia płuc wywołanych jest przez dwoinkę zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae). Pozostałe bakterie powodujące tę chorobę to Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae, Legionella pneumophila i Haemophilus influenzae. Natomiast za rozwój szpitalnego zapalenia płuc mogą odpowiadać m.in. bakterie E. coli, K. pneumoniae i S. aureus. Zapalenie płuc może rozwinąć się również w wyniku infekcji wirusowej spowodowanej, np. wirusem grypy lub koronawirusem.

Czy zapaleniem płuc można się zarazić od innej osoby? Tak, drobnoustroje wywołujące tę chorobę mogą przenosić się drogą kropelkową. Dlatego po rozpoznaniu schorzenia należy zostać w domu i ograniczyć kontakty z innymi ludźmi. A jak długo zaraża chory na zapalenie płuc? Niestety trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ zależy to od czynnika wywołującego, dominujących objawów i czasu wdrożenia leczenia. Pacjent może zarażać przez kilka dni, a nawet kilka tygodni po rozpoczęciu leczenia.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat drobnoustrojów wywołujących objawy chorobowe? Przeczytaj nasz artykuł „Paciorkowiec w gardle”.

Zapalenie płuc – objawy

Jakie są objawy zapalenie płuc?

Najczęstszą dolegliwością jest uporczywy kaszel, któremu może towarzyszyć odkrztuszanie ropnej plwociny.

Dodatkowo mogą pojawić się poty, dreszcze i bóle mięśniowe.

Ból przy zapaleniu płuc to kolejna częsta dolegliwość. Najczęściej zlokalizowany jest w bocznych częściach klatki piersiowej i nasila się przy braniu głębokich wdechów oraz podczas kaszlu.

A czy przy zapaleniu płuc jest gorączka? Tak, chorobie często towarzyszy podwyższona temperatura ciała ≥38°C.

Ile rozwija się zapalenie płuc? Pierwsze symptomy mogą pojawić się już po 24 godzinach od zakażenia. To, ile trwa zapalenie płuc, zależne jest od jego etiologii oraz szybkości reakcji i wdrożenia leczenia. Kaszel może utrzymywać się 2-3 tygodnie, a objawy ogólnego osłabienia jeszcze dłużej.

Jak rozpoznać zapalenie płuc?

Diagnostyka zapalenia płuc obejmuje szczegółowy wywiad z pacjentem, badania przedmiotowe, laboratoryjne (m.in. CRP) oraz radiologiczne (głównie RTG). Lekarz stawia diagnozę po stwierdzeniu objawów ostrego zakażenia górnych dróg oddechowych oraz objawów ogólnoustrojowych, a także zmian stwierdzonych w badaniu fizykalnym polegającym na opukiwaniu i osłuchiwaniu klatki piersiowej. Dodatkowo w celu potwierdzenia wykonywane jest badanie RTG.

Zapalenie płuc – leczenie

Jak leczyć zapalenie płuc? W wielu przypadkach nie ma konieczności hospitalizacji i leczenie odbywa się w warunkach ambulatoryjnych. Polega na przyjmowaniu leków zaleconych przez lekarza, unikaniu wysiłku fizycznego, czynników drażniących układ oddechowy oraz ograniczaniu kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym. W niektórych sytuacja niezbędna może jednak okazać się hospitalizacja. Kiedy należy udać się do szpitala? Zapalenie płuc objawiające się dusznością, bardzo wysoką gorączką, zaburzeniami świadomości, niskim ciśnieniem tętniczym i niereagujące na leki może wymagać leczenia w warunkach szpitalnych.

Co na zapalenie płuc? Leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne zależne od jego etiologii. Podstawową metodę jest antybiotykoterapia, która trwa zazwyczaj 7 dni. Dodatkowo można zastosować syrop na kaszel, leki przeciwgorączkowe oraz leki na ból gardła o działaniu objawowym. Wszystkie leki na receptę oraz leki bez recepty należy konsultować z lekarzem, aby wykluczyć ewentualne niepożądane interakcje.

Zapalenie płuc – leczenie domowe

W procesie leczenia można zastosować też naturalne, domowe sposoby na zapalenie płuc. Pamiętaj jednak, że są one jedynie dodatkiem i nie zastąpią leków. Warto też skonsultować je ze specjalistą, aby mieć pewność, że są bezpieczne i skuteczne.

Bańki na zapalenie płuc to metoda, której skuteczność nie została jednoznacznie potwierdzona w badaniach naukowych, jednak jednocześnie przy prawidłowym wykonaniu, jest w pełni bezpieczna. Warto wybierać bańki bezogniowe, które nie stwarzają ryzyka poparzenia.

Inhalacje na zapalenie płuc mogą pomóc w nawilżaniu śluzówek dróg oddechowych, które są podrażnione uporczywym kaszlem. Można zastosować inhalacje z soli fizjologicznej lub nebulizacje leków zaleconych przez lekarza.

Zioła na zapalenie płuc można wykorzystać jako surowiec do inhalacji, a także naparów. Dobrze sprawdzają się np. rumianek, melisa oraz prawoślaz.

Warto wypróbować też ćwiczenia oddechowe przy zapaleniu płuc. Zaleca się oddychanie przeponą, które przy wdechu powoduje uwypuklenie brzucha, a przy wydechu jego wciągnięcie. Stosunek wdechu do wydechu powinien wynosić 2:1. Taki sposób oddychania może być pomocny w kaszlu i duszności.

Oklepywanie przy zapaleniu płuc to sposób udrożnienie dróg oddechowych. Oklepywanie należy rozpocząć od środkowej części pleców i okolicy żeber, a następnie kontynuować ruch w kierunku górnej części pleców i barków.

A czy przy zapaleniu płuc trzeba leżeć w łóżku? Organizm w trakcie infekcji potrzebuje odpoczynku i regeneracji, dlatego warto ograniczyć wykonywanie czynności domowych, fizycznych i zawodowych do minimum.

Zapalenie płuc – skutki nieleczonej choroby

Nieleczona choroba może mieć poważne i negatywne skutki dla zdrowia wymagające leczenia szpitalnego, przedłużonej antybiotykoterapii, a nawet specjalistycznych zabiegów. Głównie powikłania po zapaleniu płuc obejmują:

Obecność płynu w jamie opłucnej. Może wymagać wprowadzenia drenu do opłucnej, w celu jego usunięcia. Zazwyczaj konieczne jest też dłuższe stosowanie antybiotykoterapii.

Ropień płuca. Pojawia się, gdy dochodzi do niemal całkowitego zniszczenia płuca. Leczenie wymaga długotrwałej antybiotykoterapii oraz rehabilitacji ułatwiającej usuwaniu ropnej treści.

Rekonwalescencja po zapaleniu płuc

Powrót do zdrowia po chorobie to długi proces, a objawy i osłabienie organizmu mogą utrzymywać się nawet przez 6-8 tygodni. Pomocna może okazać się m.in. rehabilitacja po zapaleniu płuc z uwzględnieniem ćwiczeń oddechowych oraz tzw. pozycji ułożeniowych zaleconych przez lekarza lub fizjoterapeutę. W wyniku stosowania antybiotykoterapii dochodzi do zubożenia fizjologicznej mikroflory jelitowej, dlatego warto zastosować probiotykoterapię. Organizm wspomoże również zdrowa, odżywcza dieta, a także indywidualnie dobrana suplementacja witamin i minerałów.

Zapalenie płuc - profilaktyka

Jak zapobiec zapaleniu płuc? Niestety uniknięcie kontaktu z patogenem nie zawsze jest możliwe. Na co dzień zaleca się przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia, unikanie czynnego i biernego palenia, kontaktu z osobami chorymi, a także dbanie o higienę jamy ustnej. Warto omówić też ze swoim lekarzem szczepienie przeciwko grypie i koronawirusom.

Podsumowanie

Zapalenie płuc to choroba wywołana drobnoustrojami, które powodują stan zapalny i objawy, takie jak kaszel, gorączka, bóle w klatce piersiowej i duszności. Podstawową metodą leczenia jest antybiotykoterapia. W większości przypadku leczenie przebiega w warunkach ambulatoryjnych, jednak silne objawy są wskazaniem do hospitalizacji. Zalecane jest również unikanie wysiłku, dbanie o nawodnienie, sen i odpoczynek. Można też skorzystać z naturalnych metod leczenia, takich jak oklepywanie, inhalacje, czy zioła. Skutki nieleczonego zapalenia płuc są bardzo poważne, a objawy mogą utrzymywać się nawet kilka tygodni, dlatego nie należy bagatelizować żadnych symptomów i pozostawać pod opieką lekarza.

Źródła: