Grypa a przeziębienie – czym się różnią?

Justyna Dystrych

Kaszel, katar, gorączka czy osłabienie często pojawiają się w sezonie infekcyjnym (jesień-zima). Jeden powie, że to grypa, drugi, że przeziębienie. Chociaż wiele osób traktuje te dwa pojęcia niemal jak synonimy, należy je bezwzględnie różnicować. Jak odróżnić objawy grypy i przeziębienia? Przeczytaj ten artykuł!

Grypa czy przeziębienie? Jak rozpoznać te dwie choroby

Zarówno grypa, jak i przeziębienie (choroba przeziębieniowa) to dolegliwości wywoływane przez wirusy i przenoszone drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt. Zwiększoną liczbę zachorowań obserwuje się w okresie jesienno-zimowym. Chociaż infekcja może dopaść każdego. W grupie ryzyka znajdują się przede wszystkim:

Dzieci, szczególnie poniżej 2. roku życia,

Osoby z obniżoną odpornością (np. zakażone wirusem HIV, z chorobami immunologiczno-hematologicznymi takimi jak małopłytkowość czy ostra białaczka, po leczeniu immunosupresyjnym, stosujące przewlekle salicylany itd.),

Kobiety w ciąży i połogu,

Osoby starsze.

U pacjentów z tych grup niebezpieczna jest zwłaszcza grypa, która może mieć ciężki przebieg – czasami wymagający nawet hospitalizacji.

Przeziębienie a grypa – objawy, które są podobne

Wiele osób wśród objawów przeziębienia i grypy wymieniłoby ból gardła, katar, kaszel, gorączkę, osłabienie, bóle głowy czy bóle mięśni – i słusznie, bo mogą występować w obydwu tych dolegliwościach. Jak więc je rozróżnić? Stopień nasilenia symptomów oraz sam przebieg choroby pozwala na ustalenie, czy to grypa, czy przeziębienie.

Grypa a przeziębienie – różnice

Grypa to schorzenie całego układu oddechowego, które wywołuje wirus grypy A lub B (rzadziej C) i występuje w odmianie sezonowej (w sezonie epidemicznym, czyli od października do kwietnia) lub pandemicznej (raz na kilka lat, gdy pojawi się nowy podtyp grypy A, np. świńska grypa). Początek choroby jest nagły, z dominacją objawów ogólnych (wysoką gorączką z dreszczami, bólami mięśni, stawów i głowy, ogólnym rozbiciem). U niektórych występują też nudności, wymioty i łagodna biegunka, za to katar – praktycznie wcale.

Przy grypie symptomy ze strony układu oddechowego pojawiają się po ok. 3 dniach, a dolegliwości ustępują w ciągu 3-7 dni (w niepowikłanych przypadkach). Kaszel (suchy i duszący) oraz uczucie rozbicia mogą utrzymywać się nawet powyżej 2 tygodni. W odróżnieniu od przeziębienia istnieje też większe ryzyko powikłań po grypie. Do najczęstszych należą:

Zapalenie płuc wywołane zarówno wirusem grypy, jak i bakteriami (nadkażenie bakteryjne),

Angina ropna,

Różne stany zapalne: zapalenie ucha środkowego, mięśnia sercowego, osierdzia, opon rdzeniowo-mózgowych i mózgu, a także (rzadziej) poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego i mięśni z ostrym uszkodzeniem nerek,

Zespół Guillaina i Barrégo (rodzaj polineuropatii, również rzadziej),

Sepsa,

Zaostrzenie objawów chorób współistniejących.

Z kolei za przeziębienie, czyli wirusowe zapalenie błony śluzowej nosa, zatok i gardła, odpowiada aż 200 różnych wirusów (m.in. rynowirusów, koronawirusów, wirusów paragrypy). Symptomy obejmują głównie górne drogi oddechowe (najważniejsze to katar i ból gardła z chrypką). Rozwijają się powoli i stopniowo, a ich największe nasilenie przypada na 2. i 3. dzień choroby. Objawy ogólne (podwyższona temperatura, bóle mięśni, ból głowy) występują rzadko albo wcale.

Przy przeziębieniu dolegliwości ustępują w ciągu 7-10 dni, choć niektóre utrzymują się nawet 2-3 tygodnie (kaszel). Sama choroba ma też dużo łagodniejszy przebieg niż grypa, a ryzyko powikłań jest niewielkie. U części pacjentów mogą rozwinąć się zapalenia o podłożu bakteryjnym:

Zatok,

Ucha środkowego,

Płuc,

Angina paciorkowcowa.

Ogólnie rzec biorąc, różnice między przeziębieniem a grypą są związane z samymi objawami, ale też ich nasileniem. Zostały one zebrane w tabeli poniżej.

Grypa a przeziębienie – tabela

	Przeziębienie	Grypa
Przebieg	Łagodny. Stopniowe narastanie objawów, głównie ze strony górnych dróg oddechowych	Od łagodnego po ciężki. Gwałtowny początek z dominującymi objawami ogólnymi, a następnie ze strony układu oddechowego
Zarażanie	2-3 dni po wystąpieniu objawów	Nawet 1 dzień przed wystąpieniem objawów i do 5-7 dni po
Powikłania	Rzadko	Często
Zmęczenie	Niewielkie	Od umiarkowanego po duże
Temperatura	Prawidłowa lub stan podgorączkowy (37-38°C), rzadko gorączka	Wysoka (ponad 39°C), z dreszczami i uczuciem rozbicia
Bóle mięśniowo-stawowe	Rzadko i mało nasilone	Bardzo mocne
Ból gardła	Często, razem z chrypką	Często
Ból głowy	Rzadko	Prawie zawsze
Katar	Bardzo często, najpierw wodnisty, potem gęsty. Występuje również zapalenie zatok	Bardzo rzadko
Kaszel	Często, razem z uciskiem w klatce piersiowej. Suchy i duszący	Rzadko, zazwyczaj w wyniku podrażnienia oskrzeli. Najpierw suchy, potem mokry
Objawy ze strony układu pokarmowego	Nie	Mogą wystąpić łagodne biegunki, nudności i wymioty

Przeziębienie i grypa – leczenie

W przypadku obu chorób bardzo ważne jest pozostawanie w domu, odpoczynek i dbanie o nawodnienie. Preparaty na przeziębienie i grypę przede wszystkim łagodzą objawy, a w ramach leczenia najczęściej stosuje się:

Leki przeciwgorączkowe z ibuprofenem lub paracetamolem,

Leki na kaszel, np. syropy, dostosowane do rodzaju kaszlu (suchy lub mokry),

Leki na katar, np. z pseudoefedryną, ksylometazoliną, oksymetazoliną,

Preparaty na ból gardła do ssania albo w formie sprayu.

Grypa może też wymagać zastosowania leczenia przyczynowego. Preparaty przeciwwirusowe (oseltamiwir i amantadyna) muszą jednak zostać wdrożone w ciągu 48 godzin od wystąpienia pierwszych objawów. Najczęściej stosuje się je u:

Seniorów,

Kobiet w ciąży i połogu,

Osób przebywających w placówkach opiekuńczo-leczniczych i hospitalizowanych,

Osób z chorobami współistniejącymi, np. cukrzycą, przewlekłą chorobą obturacyjną płuc, przewlekłymi chorobami nerek, chorobami układu krążenia.

Przeziębienie a grypa – profilaktyka

Profilaktyka przeziębienia i grypy polega na:

Unikaniu kontaktu z osobami zakażonymi,

Dbaniu o częste mycie rąk (zwłaszcza po przebywaniu w miejscach publicznych, dużych skupiskach ludzkich itd.),

Wzmacnianie układu immunologicznego.

Pomocne okazują się preparaty na odporność z apteki oraz naturalne produkty (miody, zioła). Lekarze zalecają ponadto przyjęcie corocznej szczepionki na grypę (przeciwko szczepom zarekomendowanym przez Europejską Agencję Leków, EMA).

Grypa a przeziębienie – najczęściej zadawane pytania

W ramach krótkiej powtórki warto jeszcze odpowiedzieć na najczęściej zadawane pytania dotyczące grypy i przeziębienia. Oto one:

Czy grypa to to samo co przeziębienie? Nie, to dwie zupełnie inne jednostki chorobowe. Różną się m.in. przebiegiem, stopniem nasilenia objawów i powikłaniami.

Co na pierwsze objawy przeziębienia i grypy? W niektórych przypadkach grypy należy szybko zastosować leki przeciwwirusowe (w pierwszych dwóch dobach od pojawienia się dolegliwości). W lżejszym przebiegu grypy i przy przeziębieniu, w zależności od rodzaju i nasilenia objawów, stosuje się leki obniżające gorączkę, przeciwbólowe, przeciwkaszlowe czy łagodzące katar.

Jak odróżnić grypę od przeziębienia? To, co najbardziej odróżnia grypę i przeziębienie, to początek choroby (ostry i nagły albo łagodny), występowanie gorączki (wysoka albo brak), katar (brak lub niewielki przy grypie, charakterystyczny dla przeziębienia). Może to jednak sprawiać problem, bo, jak wykazał cały ten artykuł, w przeziębieniu i grypie różnice są czasem niewielkie. Najlepiej skonsultować się więc z lekarzem.

Grypa a przeziębienie – podsumowanie

W sezonie infekcyjnym często pada pytanie: „To przeziębienie czy grypa?”. Żeby odróżnić te dwie choroby, należy przede wszystkim przyjrzeć się symptomom i stopniowi ich nasilenia, a także przebiegowi zakażenia. Powoli narastający katar, ból gardła z chrypką i inne łagodne dolegliwości górnych dróg oddechowych to objawy przeziębienia, a grypy – wysoka gorączka, dreszcze, rozbicie, bóle głowy, stawów i mięśni oraz duszący kaszel. Warto umieć rozróżniać te dwa schorzenia, ponieważ nierozpoznana i nieleczona grypa może prowadzić do poważnych powikłań.

Bibliografia: