Przeziębienie – jak leczyć naturalnymi i babcinymi sposobami?

Wojciech Ziółkowski

Przeziębienie to wirusowa choroba zakaźna, jedna z najczęściej występujących na świecie. Objawia się silnym stanem zapalnym górnych dróg oddechowych. Przeziębienie jest wywoływane przez różnego rodzaju wirusy. Istnieje ponad 200 typów patogenów, które przyczyniają się do powstawania tej choroby. Jednak nie można jej mylić z dużo poważniejszym schorzeniem jakim jest grypa, wywołana przez wirusa grypy. Przeziębienie jest chorobą samoograniczającą (sama ustępuje) się i zwykle przechodzi po około 7 do 10 dni. Leczenie jest objawowe.

Jakie są przyczyny i objawy przeziębienia?

Przeziębienie jest chorobą zakaźną wywołaną przez wirusy. Ciężko jest jednak wymienić konkretne szczepy, gdyż jest ich ponad 200. Z tego powodu wiele osób choruje kilkukrotnie w ciągu roku. Dorośli chorują przeważnie od 2 do 4 razy na rok, podczas gdy dzieci od 4 do nawet 12 razy na rok. Najczęściej atakują nas rynowirusy (około 40 do 50 proc wszystkich przypadków), koronawirusy (10-15 proc. przypadków), a także adenowirusy, wirusy paragrypy, Coxsackie, parwowirusy, enterowirusy i wirus RSV.

Głównym objawem przeziębienia jest zmęczenie, osłabienie, wzrost temperatury ciała do 38–39 stopni Celsjusza, katar, kaszel suchy lub mokry (produktywny), złe samopoczucie oraz pieczenie lub drapanie w nosie. Ból gardła i chrypka pojawiają się nieco później. Często jest ona wynikiem spływania wodnistej wydzieliny z nosa i zatok przynosowy po tylnej ścianie gardła. Objawy infekcji utrzymują się około tygodnia, a trzeciego i czwartego dnia są one najbardziej nasilone. Stosowanie leków nie przyczynia się jednak do wyraźnego skrócenia czasu trwania choroby, Niwelują one tylko przykre objawy, dzięki czemu łatwiej jest przetrwać okres infekcji. Jednak kaszel czy katar mogą trwać jeszcze kilka tygodni po przechorowaniu i jest to naturalna reakcja organizmu, który dąży do oczyszczenia dróg oddechowych z zalegającej wydzieliny.

O czym trzeba pamiętać to fakt, że przeziębienie często jest mylone z grypą, choć są to dwie różne jednostki chorobowe. Przeziębienie jest raczej łagodną i niegroźną infekcją, podczas gdy źle leczona grypa może prowadzić do groźnych powikłań. W przypadku grypy temperatura ciała rośnie do około 40 stopni Celsjusza (a nawet wyżej), ponadto dochodzi do silnego bólu mięśni i stawów, poważnego zmęczenia i osłabienia oraz zwykle nie ma kataru. Przeziębienie jest infekcją łagodną, z którą można sobie bez problemu poradzić, czasami nawet bez potrzebny ingerencji farmakologicznej. Jakie są więc najlepsze domowe sposoby na przeziębienie.

Jak leczyć przeziębienie?

Przeziębienie to choroba uciążliwa ale samoistnie ustępująca. Jak już wspomniano, leki na przeziębienie nie skracają istotnie czasu choroby, a jedynie eliminują nieprzyjemne i uporczywe objawy. W zależności od symptomów stosuje się konkretne preparaty. W przypadku wystąpienia podwyższonej temperatury ciała oraz ogólnych dolegliwości bólowych można z powodzeniem zastosować kwas acetylosalicylowy (popularna Aspiryna. Na przeziębienie może być stosowany paracetamol. Nie wykazuje on jednak właściwości przeciwzapalnych.

W zależności od objawów stosuje się leczenie miejscowe lub ogólne. Na katar można stosować preparaty z ksylometazoliną lub oksymetazoliną miejscowo do nosa (zmniejszają obrzęk śluzówki, udrażniają przewody nosowe). Trzeba tylko pamiętać, by tych leków nie używać dłużej niż tydzień, nawet jeśli objawy dalej się utrzymują. Bezpieczniejszym, lecz słabszym środkiem będzie za to woda morska do nosa, która może być stosowana bez ograniczeń- ona jednak tylko mechanicznie przepłukuje nos i zatoki, bez efektu leczniczego.]

Przeziębienie może przebiegać również z kaszlem, który należy odpowiednio i umiejętnie zwalczać. Jeśli mamy do czynienia z kaszlem produktywnym, czyli tak zwanym mokrym, gdzie w płucach czuć zalegającą wydzielinę, należy zastosować leki o działaniu wykrztuśnym i rozrzedzającym wydzielinę (ambroksol, bromheksyna, karbocysteina, czy acetylocysteina). W przypadku kaszlu suchego, tak zwanego szczekającego, gdzie dochodzi tylko do podrażnienia górnych dróg oddechowych należy zastosować leczenie przeciwkaszlowe (butamirat, lewodropropizyna, dekstrometorfan czy kodeina).

Domowe i babcine sposoby na przeziębienie

Zanim jednak zastosuje się leczenie farmakologiczne, warto wypróbować domowych sposobów na przeziębienie, można je także stosować jednocześnie. Oczywiście trzeba pamiętać, że ich skuteczność nie jest tak wysoka, jednak mogą być śmiało stosowane jako leczenie wspomagające lub profilaktycznie.

Czosnek i imbir

Jednym z najpopularniejszych i najczęściej stosowanych od dekad domowych sposobów jest czosnek, a ostatnio także imbir.

Czosnek posiada bardzo wiele cennych związków, a szczególnie jest bogaty w flawonoidy i saponiny. Z punktu widzenia medycyny, istotna jest zwłaszcza allicyna, która posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Z kolei imbir bogaty jest w olejki eteryczne (gingerole i shogaole, a także zingiberynę) oraz wiele innych związków. Jego bogaty skład sprawia, że działa on nie tylko na przeziębienie, ale także na problemy trawienne i nudności.

Rosół i syrop z celubli

Do typowo domowych sposobów na przeziębienie z pewnością zaliczymy rosół. Długo gotowany, z dużą ilością warzyw i dobrego jakościowo mięsa, przede wszystkim dobrze odżywi chorego. Podawanie rosołu na przeziębienie ma w Polsce długą tradycję. Choć nie ma on właściwości typowo leczniczych, jednak ciepły wywar rozgrzeje organizm, który walczy z gorączką, oraz odpowiednio go nawodni i odżywi, dzięki czemu będzie on lepiej sobie radził z infekcją.

Na koniec warto także wspomnieć o syropie z cebuli na przeziębienie. Cebula, podobnie jak imbir i czosnek, ma bogaty skład i działa przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie. Można z niej wykonać samodzielnie syrop, lub kupić gotowy w aptece.

Miód i sok z malin na przeziębienie

Mówiąc o sposobach na przeziębienie z długą tradycją nie można nie wspomnieć o miodzie i soku z malin. Miód jest szeroko znany na całym świecie ze swoich odżywczych i prozdrowotnych właściwości. Stosuje się go nie tylko na przeziębienie, choć jak najbardziej można to robić. Wykazuje on działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, a także przeciwzapalne. Dzięki swojej lepkiej konsystencji może skutecznie nawilżać podrażnione gardło.

Sok z malin jest popularnym domowym środkiem na przeziębienie, ponieważ zawiera witaminę C, która wspiera układ odpornościowy, oraz naturalne substancje o działaniu przeciwzapalnym i napotnym. Spożywanie ciepłego soku z malin może pomóc złagodzić objawy przeziębienia, takie jak ból gardła i gorączka.

Picie ciepłego mleka z miodem na przeziębienie nie tylko odżywi, ale także rozgrzeje ciało, podobnie jak rosół. Trzeba tylko uważać, ponieważ miodu, w żadnej postaci, nie powinno się dawać dzieciom poniżej pierwszego roku życia.

Zioła i naturalne sposoby na przeziębienie

Do ziół na przeziębienie trzeba z pewnością zaliczyć jeżówkę purpurową, która ma skład bogaty w kwasy fenolowe, flawonoidy i polisacharydy. Jeżówka purpurowa jest znana ze swoich właściwości wzmacniających układ odpornościowy, a także działa przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Podobnie działa także czarny bez. Preparaty na bazie tego surowca farmakologicznego można spokojnie podawać nawet małym dzieciom.

Nie można również zapomnieć o lipie. Napary z tego surowca działają umiarkowanie przeciwgorączkowo. Wyciąg z lipy dostępny jest w postaci leku. Jest tradycyjnym środkiem napotnym do stosowania w gorączce, stanach zapalnych gardła i kaszlu.

Mówiąc o naturalnych sposobach na przeziębienie nie można zapomnieć o inhalacjach olejkami eterycznymi. Olejek sosnowy, lawendowy czy eukaliptusowy podawany w postaci inhalacji parowych może znakomicie odetkać zapchany nos i udrożnić zatkane zatoki.

Witaminy i mikroelementy na przeziębienie

Witaminy i mikro oraz makroelementy są niezwykle istotne, by organizm prawidłowo funkcjonował. Są one potrzebne cały czas, nie tylko w czasie przeziębienia. Jednak w tym okresie, gdy organizm jest osłabiony, warto go dodatkowo wspomóc. Popularne jest stosowanie witaminy C, jednak dostępne badania nie potwierdzają, by wpływała ona znacząco na czas trwania przeziębienia czy zmniejszała jego objawów.

W czasie infekcji warto za to podawać cynk. Według niektórych badań (choć opinie nie są jednoznaczne) stosowanie cynku na przeziębienie pomaga skrócić czas trwania choroby i zmniejsza nasilenie objawów. W tym celu należy przyjmować duże dawki tego pierwiastka, dlatego też w celu oceny wskazań warto się skonsultować wcześniej z lekarzem lub farmaceutą.

Inne witaminy i mikroelementy, które mogą wspomóc organizm w walce z przeziębieniem, to:

witamina D – jest ważna dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego; niskie poziomy witaminy D mogą zwiększać podatność na infekcje,

witamina E – ma właściwości antyoksydacyjne, które mogą wspierać układ odpornościowy,

witamina A – pomaga w utrzymaniu zdrowia błon śluzowych, które są pierwszą linią obrony przed infekcjami,

selen – wspiera układ odpornościowy i ma właściwości antyoksydacyjne,

żelazo – jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.

Wszystkie te składniki odżywcze mogą pomóc w utrzymaniu zdrowego układu odpornościowego, co jest kluczowe w walce z przeziębieniem.

Bibliografia:

Medycyna praktyczna; https://www.mp.pl/pacjent/grypa/przeziebienie/61668,przeziebienie [data dostępu 19.07.2024]

A.M. Fal, M. Babicki, E. Brożek-Mądry, P. Dobrzyński, E. Jaźwińska-Tarnawska, P.Karniej, E. Kuchar, A.

Mastalerz-Migas, P. Rzymski; A. Wiela-Hojeńska; Diagnostyka i leczenie wybranych infekcji oraz stanów zapalnych dróg oddechowych. Wytyczne dla lekarzy POZ; Lekarze POZ; 2021; 5; 325-353