Multiwitaminy – skład. Jakie wybrać i czy działają?

Multiwitaminy są dziś dostępne w różnych formach i dawkach. Istnieją preparaty dedykowane sportowcom, niemowlętom, seniorom, mamom karmiącym, nie wszystkie jednak są równie dobre. Podpowiadamy, na co zwrócić uwagę, aby wybrać najlepszy preparat. 

Co to jest multiwitamina i jakie ma właściwości? 

Choć w powszechnej opinii multiwitamina oznacza po prostu wszystkie witaminy w jednej tabletce, w rzeczywistości jest to suplement diety zawierający szeroki zakres witamin, minerałów, antyoksydantów, nieraz wzbogacony dodatkowo o zioła. Tak skomponowany kompleks witamin i mikroelementów uzupełnia dietę w niezbędne składniki, których może brakować w codziennym pożywieniu, lub których potrzeba wzrasta w określonych stanach (takich jak ciąża, choroby, intensywne treningi, przemęczenie czy starzenie się).  

Multiwitaminy sprzyjają poprawie witalności i wzmocnieniu układu odpornościowego, a także pomagają przeciwdziałać niedoborom, które mogą prowadzić do różnych problemów zdrowotnych. 

Jaki skład powinna mieć dobra multiwitamina? 

Preparaty multiwitaminowe zawierają szerokie spektrum witamin, takich jak witamina A, C, D, E i grupy B, ale także istotne mikroelementy, w tym żelazo, jod, magnez, cynk, selen i miedź, jak również dodatkowe składniki, takie jak kwasy tłuszczowe Omega-3, probiotyki, antyoksydanty (np. likopen, resweratrol), a także ekstrakty ziołowe, które są dodawane np. w celu wspomagania trawienia czy poprawy odporności.  

Oczywiście skład multiwitaminy różni się w zależności od producenta i zalecanej dziennej porcji – czasem to jedna, a u innego producenta 2-3 tabletki. Należy zachować ostrożność, aby nie przekroczyć wskazanych dawek, szczególnie w przypadku witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, które mogą kumulować się w organizmie. 

Zatem – jaka jest najlepsza multiwitamina? Wyprodukowana przez renomowanego producenta,  zgodnie z najlepszymi praktykami produkcyjnymi, dobra multiwitamina powinna zawierać odpowiednio zbilansowany zestaw witamin i minerałów w ilościach odpowiadających dziennej zalecanej dawce, a także być wolna od sztucznych barwników i alergenów. Ważne jest, aby etykieta produktu była jasna i transparentna, co pozwoli użytkownikowi na świadome dokonanie wyboru.  

Wiele obaw dotyczy także formy podania multiwitaminy. Tabletki i kapsułki budzą zazwyczaj większe zaufanie niż witaminy rozpuszczalne. Tabletka musująca może być atrakcyjna ze względu na łatwość przyjmowania, ale kluczowe jest sprawdzenie składu pod kątem dużej ilości cukru czy sztucznych dodatków – najlepsze multiwitaminy musujące ich nie zawierają.  

Kompleksy multiwitaminowe mają uwzględniać dzienne zapotrzebowanie na podstawowe witaminy i minerały, jednak w przypadku stosowania diet wykluczających lub rozwijających się stanów chorobowych – mogą nie wystarczyć. Należy mieć świadomość, że nawet najlepsza multiwitamina na rynku to nie lek – w kwestii uzupełnienia dużych niedoborów pierwiastków (szczególnie na skutek choroby) konieczna jest konsultacja lekarska.  

Tym bardziej, że przyjmowanie kompleksu multiwitaminy i minerałów zwykle nie wyklucza dodatkowej suplementacji konkretnych pierwiastków, zwłaszcza gdy istnieje medycznie potwierdzona potrzeba. 

Kiedy brać multiwitaminy? 

Multiwitaminy polecane są szczególnie w przypadku awitaminozy, niedoborów dietetycznych  i spadku odporności, ale skorzystają z nich również osoby starsze, ponieważ w miarę starzenia się organizmu, zmniejsza się zdolność do wchłaniania niektórych składników odżywczych, a zapotrzebowanie na inne, może wzrastać. Szczególnie niedobór witaminy D3 stanowi zagrożenie dla zdrowia seniorów. 

Także kobiety w ciąży i karmiące piersią mają zwiększone zapotrzebowanie na witaminy i minerały, szczególnie kwas foliowy, żelazo i wapń, które są kluczowe dla prawidłowego rozwoju dziecka.  

Po wszystkie witaminy i minerały w jednej tabletce powinny sięgać też osoby podejmujące znaczący wysiłek – do wsparcia regeneracji mięśni i ogólnej wydajności energetycznej. 

Odrębną grupę stanowią osoby cierpiące na przewlekłe schorzenia, takie jak choroby serca, cukrzyca, czy problemy trawienne. Choć preparaty multiwitaminowe są dla nich cennym uzupełnieniem diety, mogą oni też wykazywać znaczące niedobory konkretnych pierwiastków. Zawsze warto skonsultować się z lekarzem, który oceni, czy i jakie suplementy są potrzebne, szczególnie jeśli osoba przyjmuje inne leki, co może prowadzić do interakcji. 

Jak dobrze wybrać multiwitaminy dla dorosłych, dzieci i dla seniora? 

Uwzględniając różnice w zapotrzebowaniu na witaminy i minerały związane z wiekiem, płcią, poziomem aktywności fizycznej i ogólnym stanem zdrowia, warto sięgać po multiwitaminy dedykowane konkretnym grupom.  

Standardowe multiwitaminy dla dorosłych zawierają podstawowy zestaw witamin i minerałów, który ma wspierać ogólne zdrowie i samopoczucie. Są dostępne w różnych formach – w tabletkach, kapsułkach, do rozpuszczenia w wodzie, a także w płynie.  

Preparaty dla mężczyzn mogą zawierać wyższe dawki niektórych minerałów, takich jak cynk i selen, które korzystnie wpływają na zdrowie prostaty, oraz inne składniki wspierające produkcję testosteronu. Najlepsze suplementy posiadają w składzie również kwasy Omega-3 i łatwo przyswajalny magnez, aby chronić serce. 

Formuły dla kobiet często zawierają więcej żelaza (ze względu na utratę krwi podczas miesiączki) oraz kwasu foliowego (ważnego dla osób planujących ciążę), a także składniki wspierające zdrowie kości, takie jak wapń i witamina D. 

Z kolei multiwitaminy dla dzieci dostarczają składniki odżywcze niezbędne do wzrostu i rozwoju. Najczęściej są dostępne w kroplach – aby ułatwić ich podanie, a dla starszych dzieci – także w syropie lub w żelkach. Preparaty multiwitaminowe dla niemowląt i najmłodszych dzieci często zawierają zwiększone dawki witaminy D i żelaza. 

Multiwitaminy dla wegan są specjalnie formułowane tak, aby zaspokajać potrzeby dietetyczne osób unikających produktów pochodzenia zwierzęcego. Ich najważniejszymi składnikami są witamina B12 oraz żelazo – niezbędne do przeciwdziałania anemii. Suplementy te często zawierają również w większej dawce kwasy Omega-3 i jod – ponieważ weganie nie jedzą ryb.  

Z kolei multiwitaminy dla seniora dostarczają większe ilości witaminy D i wapnia, które są ważne w zapobieganiu osteoporozie, a także liczne pierwiastki, które wspierają zdrowie serca, wzrok i pamięć.  

Formuły dla osób aktywnych fizycznie są zaprojektowane tak, aby wspierać regenerację organizmu po intensywnym wysiłku. Najlepsze multiwitaminy dla sportowców zawierają wyższe dawki antyoksydantów, które pomagają zwalczać stres oksydacyjny, oraz składniki wspierające metabolizm energetyczny. 

Podsumowując, multiwitaminy mogą być wartościowym dodatkiem do diety dla wielu osób, szczególnie tych, które mają trudności z uzyskaniem wszystkich potrzebnych składników odżywczych z pożywienia. Jednak ich stosowanie powinno być zawsze dostosowane do indywidualnych potrzeb danej osoby z uwzględnieniem jej stanu zdrowia. 

W jakiej postaci wybierać multiwitaminy – tabletki, w płynie? 

Odpowiedz na pytanie – jakie multiwitaminy wybrać, zależy od wielu czynników, takich jak wiek, preferencje dotyczące łatwości przyjmowania, problemy z połykaniem itp.: 

• Multiwitaminy w tabletkach są bardzo popularne ze względu na łatwość przechowywania i trwałość. Tabletki mogą być jednak trudniejsze do połknięcia, zwłaszcza dla osób starszych lub chorych.  
• Multiwitaminy rozpuszczalne są szczególnie lubiane przez dzieci, ponieważ można z nich stworzyć smaczny napój, najczęściej o smaku owocowym. Ta forma jest szczególnie polecana dla maluchów, które mogą mieć trudności z połykaniem tabletek oraz dla osób starszych. 

Multiwitaminy do rozpuszczania są dziś dobrze przyswajalne, ale należy zwrócić uwagę, czy nie zawierają dodatkowych substancji poprawiających smak jak cukry i sztuczne aromaty. 

• Multiwitaminy w płynie są alternatywą dla osób, które nie mogą lub nie lubią połykać tabletek. Zazwyczaj szybko się wchłaniają. 
• Żelki witaminowe są popularne wśród dzieci, ponieważ przypominają popularne słodycze. Choć często mają atrakcyjne smaki, mogą zawierać dodatkową porcję cukru, barwników i aromatów w porównaniu do tradycyjnych tabletek lub form płynnych. 

Wybierając multiwitaminy, należy zwrócić uwagę na etykiety, aby upewnić się, że suplement zawiera odpowiednią dawkę potrzebnych witamin i minerałów. W przypadku istniejących schorzeń lub specyficznych potrzeb zdrowotnych, trzeba skonsultować wybór multiwitamin z lekarzem prowadzącym. 

Bibliografia:  

Wolnicka K., Suplementy diety – czy pomagają w zachowaniu zdrowia i mogą chronić przed chorobami, w tym nowotworami? [dostęp z dnia 16.05.24] https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zasady-zdrowego-zywienia/suplementy-diety-czy-pomagaja-w-zachowaniu-zdrowia-i-moga-chronic-przed-chorobami-w-tym-nowotworami/  

Mirosz P., Witaminy i składniki mineralne – zasady stosowania w suplementach diety [dostęp z dnia 16.05.24] https://ncez.pzh.gov.pl/informacje-dla-producentow/witaminy-i-skladniki-mineralne-zasady-stosowania-w-suplementach-diety/  

Zimowy alfabet odporności [dostęp z dnia 16.05.24] 

https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/zimowy-alfabet-odpornosci  

Stoś K. Witaminy i składniki mineralne w suplementach diety – czy więcej znaczy lepiej? [dostęp z dnia 16.05.24] https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/zimowy-alfabet-odpornosci