Szczepienia przeciwko grypie

Czy szczepienia przeciwko grypie są groźne dla naszego zdrowia? Wszystko, co musisz wiedzieć o grypie i związanych z nią zagrożeniach w kontekście szczepień przeciwgrypowych.

Rozprawiamy się z mitami krążącymi na temat szczepień przeciwko grypie – ich rzekomej bezcelowości czy wręcz szkodliwości. Wyjaśniamy, co w krążących na temat szczepionki przeciwgrypowej opiniach jest prawdziwe, sensowne i warte uwagi – a co jedynie niepotrzebnie sieje niechęć do stosowania tego zabezpieczenia.

Objawy i leczenie grypy

Zdecydowana większość pacjentów za grypę bierze schorzenie, w którym pojawiają się gorączka, katar, kaszel, ból głowy i inne podobne objawy. Oczywiście – są to także jedne z głównych objawów grypy. Pamiętajmy jednak, że większość schorzeń, które charakteryzują się wymienionymi symptomami, może być wywołana przez długi szereg innych niż wirus grypy wirusów, które dziesiątkują nasze społeczeństwo. Objawy podobne grypie często towarzyszą stanom zapalnym górnych dróg oddechowych, alergiom, zaburzeniom immunologicznym. Jednak spora część pacjentów lekarzy rodzinnych jest skłonna każdą infekcję kataralną określać mianem grypy.

Lekarz najczęściej stawia rozpoznanie grypy na podstawie objawów prezentowanych przez pacjenta. Aby jego diagnoza była pewna, musiałby kierować każdego z chorych na dość drogie i niestety nie wszędzie dostępne badania laboratoryjne na występowanie odpowiednich markerów zakażenia wirusem grypy. W większości przypadków jest to po prostu niemożliwe, dlatego – diagnozując chorego – lekarz musi polegać na własnej umiejętności właściwego rozpoznania symptomów. Objawy kliniczne, na podstawie których można postawić rozpoznanie grypy, są następujące:

• objawy ogólne: nagle rosnąca (w przeciągu godzin, nie dni) gorączka powyżej 39 st. C, ból głowy, najczęściej w okolicy czołowej, dreszcze, bóle kostno-mięśniowe, bóle stawowe, uczucie rozbicia, złe samopoczucie,
• objawy ze strony układu oddechowego: ból gardła, suchy, męczący kaszel, wodnisty, surowiczy katar, najczęściej o miernym bądź średnim nasileniu,
• u małych dzieci mogą występować także brak apetytu, nudności, wymioty, biegunka, zapalenie ucha środkowego.

Objawy ogólne na ogół ustępują po mniej więcej tygodniu, kaszel niestety może utrzymywać się nawet kilka tygodni po ustąpieniu innych objawów. Nawet kilkadziesiąt procent zakażeń wirusem grypy może przejść bez objawów klinicznych.

Przebieg grypy

Stąd niemałe trudności w postawieniu trafnej diagnozy w przypadku schorzeń przypominających grypę i samej grypy, która nie ma klasycznego przebiegu. Z wielu względów w interpretacji objawów mylić może się zarówno pacjent, jak i lekarz, co w przypadku, gdy za grypę weźmiemy schorzenie podobne do niej, ale niebędące grypą, może skutkować przeświadczeniem, że np. szczepienie przeciwgrypowe nie jest skuteczne (bo przecież zachorowaliśmy!).

Taka nadrozpoznawalność grypy ma jeszcze jeden negatywny skutek. W zdecydowanej większości traktowanie schorzenia grypopodobnego (które na ogół przebiega z łagodniejszymi objawami) jako grypy wynika z lekceważącego podejścia do tej choroby. A w sytuacji, gdy każdy nawet najmniejszy katar z lekką gorączką tłumaczymy zakażeniem wirusem grypy, przestajemy traktować grypę poważnie i odczuwać konieczność zabezpieczania się przed nią. Tymczasem grypa jest chorobą groźną, o ciężkich objawach i często – bardzo przykrych skutkach.

Leki na grypę

Choć zakażenie najczęściej leczone jest jedynie za pomocą środków objawowych (leki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, przeciwkaszlowe, wykrztuśne, przeciwbólowe) i w zdecydowanej większości nie wiąże się z poważnym rokowaniem, szacuje się, że kilkadziesiąt tysięcy ludzi umiera na świecie rokrocznie z powodu powikłań po zachorowaniu na grypę. Na powikłania narażeni są głównie ludzie z czynnikami ryzyka (choroba wieńcowa, cukrzyca, otyłość, zespół metaboliczny, przewlekłe choroby płuc, kobiety ciężarne), małe dzieci, osoby z zaburzeniami odporności (zaburzenia odpowiedzi swoistej, zakażenie wirusem HIV, chorzy z neutropenią i limfopenią). Do głównych powikłań zaliczamy:

• zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc,
• angina paciorkowcowa,
• zaostrzenie współistniejących chorób, zwłaszcza chorób układu oddechowego (astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc), ale także innych (cukrzyca, choroba niedokrwienna serca itd.),
• zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok obocznych nosa,
• rzadziej: zapalenie serca, zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zgon.
  
  

Pamiętaj! Jedynym poznanym do tej pory środkiem, który może ustrzec przed zachorowaniem na grypę lub zmniejszyć dolegliwości nią spowodowane, jest dostępna od ponad 50 lat szczepionka przeciwgrypowa.

Bibliografia:
1. http://www.pediatria.mp.pl
2. http://www.szczepienia.czd.pl/bezpieczenstwo%20szczepien%20ochronnych.php#tiom
3. http://www.urpl.gov.pl
4. http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/oswiadczenie_szczep_25112009.pdf
5. http://www.szczepienia.pzh.gov.pl
6. http://www.mp.pl/grypa/?aid=47542
7. http://www.cmaj.ca/content/165/11/1495.full?eaf
8. Interna Szczeklika 2012”, Andrzej Szczeklik, rok wydania: 2012 r
9. „Medycyna wewnętrzna”, Tom 1-2, Gerd Herold
10. „Immunologia Kliniczna”, Chapel Helen, Haeney Mansel, Misbah Siraj, Snowden Neil, (red. pol.) Senatorski Grzegorz