Co szkodzi wątrobie? Jakich produktów unikać? Zalecenia

Co szkodzi wątrobie, która spełnia mnóstwo ważnych funkcji w organizmie? Wątroba to bardzo aktywny narząd, niezbędny do życia. Ale niestety często narażany na niewłaściwe traktowanie. Co robić, aby odpowiednio dbać o wątrobę? Jakich produktów unikać w codziennej diecie, aby mogła ona spełniać jak najlepiej swoją rolę?

Każdego dnia w wątrobie zachodzi mnóstwo reakcji chemicznych. A jest ona niestety często zaniedbywana. Większość osób przypomina sobie o istnieniu wątroby, gdy zaczyna się kłucie pod prawym podżebrzem. Dlatego tak istotna jest wiedza, co szkodzi wątrobie. Odpowiada ona bowiem za wytwarzanie i wydzielanie żółci, oczyszcza krew, produkuje hormony i białka, kontroluje większość komórek w organizmie. Wątroba spełnia właściwie swoje funkcje tylko wtedy, gdy człowiek unika szkodliwych dla niej czynników.

Co szkodzi wątrobie?

Wątroba nie jest unerwiona, a więc nie boli. Ale źle traktowana systematycznie się powiększa. Jej torebka ochronna rozciąga się i uciska sąsiednie organy. Tak powstaje charakterystyczne kłucie pod prawym żebrem.

Aby tego uniknąć należy wyeliminować czynniki, które szkodzą wątrobie. Pewne symptomy powinny być początkiem dbałości o ten tak ważny organ. Chora wątroba daje sygnały. Oprócz bólu pojawiają się plamki na skórze (tzw. plamy wątrobowe). Dokuczają kolki wątrobowe, brak apetytu lub nudności. Problemy z drogami żółciowymi sprzyjają zażółceniu skóry. Chora wątroba powoduje ogólne osłabienie, niekiedy problemy z krzepnięciem krwi. Należy wówczas zastanowić się co szkodzi wątrobie?

Co szkodzi wątrobie najbardziej?

Najbardziej szkodzi wątrobie niezdrowy i niehigieniczny tryb życia. Brak snu, ciągły stres i zmęczenie, niewłaściwe odżywianie powodują, iż organ ten jest osłabiony. Na dodatek chora wątroba wywołuje bezsenność, a ta powoduje dalsze jej osłabienie. Pojawiają się problemy trawienne. Wiele czynników nie sprzyja wątrobie.

Wskazane są wtedy:

zmiana trybu życia i złych nawyków żywieniowych,
pozbycie się szkodliwych nałogów
zaprzestanie nadużywania leków,
wyeliminowanie restrykcyjnych diet,
wprowadzenie odpowiedniej diety lekkostrawnej,
aktywny tryb życia.

Wszystkie te czynniki mogą powodować uszkodzenie wątroby lub doprowadzić do groźnych powikłań. Dlatego należy je mądrze eliminować.

Niewłaściwe odżywianie a praca wątroby

Nieprawidłowa dieta powoduje spowolnienie pracy wątroby, a wtedy jest ona niewydolna. Należy wprowadzać dietę przyjazną temu organowi. Co szkodzi wątrobie w ramach odżywiania?

Oto co należy zmienić w nawykach żywieniowych, aby wspomagać wątrobę:

wyeliminować tłuszcze i produkty wysokotłuszczowe z codziennej diety,
zrezygnować ze śmietany w zupach czy sosach i zastąpić ją jogurtem naturalnym,
kontrolować spożycie węglowodanów,
systematycznie spożywać białko, a przede wszystkim drób, chude ryby, odtłuszczone mleko,
jeść warzywa, najlepiej w proporcji 80% dziennej porcji warzywa gotowane, 20% surowe,
pić soki owocowe lub musy na bazie owoców.

Taka dieta, przyjazna wątrobie pozwoli zregenerować jej uszkodzone tkanki.

Wpływ alkoholu na wątrobę

Alkohol to najczęściej występująca przyczyna uszkodzeń wątroby. Kobiety są bardziej narażone na uszkodzenia poalkoholowe wątroby, ponieważ u nich alkohol rozkłada się dłużej. Także kobieca „bezpieczna” dawka alkoholu jest o wiele mniejsza niż u mężczyzn.

Nadużywanie alkoholu sprzyja rozwojowi tzw. alkoholowego stłuszczenia wątroby. W skrajnych przypadkach alkoholizm może doprowadzić do marskości wątroby. Bardzo niebezpieczna jest mieszanka alkoholu z lekami przeciwbólowymi (głównie z paracetamolem). Odbudowa tak uszkodzonej wątroby jest potem bardzo trudna. Zatem nie wolno nadużywać alkoholu, bo i tutaj wskazany jest rozsądek. Nie ma znaczenia czy jest to wino, piwo czy wódka. Etanol w każdej postaci jest sam w sobie szkodliwy.

Co szkodzi wątrobie? Nadużywanie leków

Nadużywanie leków może doprowadzić do polekowego uszkodzenia wątroby. Wbrew pozorom, jednymi z bardziej szkodliwych są leki bez recepty, zawierające paracetamol czy ibuprofen. Dlatego warto czytać ulotki informacyjne lub konsultować ich zażywanie z lekarzem. Do uszkodzeń wątroby może prowadzić częste stosowanie antybiotyków. Także połączenie alkoholu z większością leków nie sprzyja wątrobie. Chemioterapia, która walczy z nowotworem również negatywnie wpływa na wątrobę. Niestety tutaj wybór jest złem koniecznym.

W zasadzie nie ma leków, które byłyby obojętne dla wątroby, bo to wątroba odpowiada za ich przetworzenie. Uszkodzenie wątroby pojawia się jednak przy nadużywaniu leków lub przyjęciu zbyt dużej dawki, dlatego też zawsze należy zachować rozsądek. Nie należy popijać leków sokami, szczególnie grejpfrutowym, gdyż wątroba zajmuje się wtedy przetwarzaniem soku, a nie leku.

Restrykcyjne diety odchudzające a wątroba

Otyłość poważnie szkodzi wątrobie. Ale zbyt restrykcyjne diety odchudzające i nagły spadek wagi też nie są korzystne dla wątroby. W trakcie chudnięcia nadmiar tłuszczu uwalnianego do krwi obrasta wątrobę. Rozsądnie trzeba także stosować diety eliminacyjne. Należy pamiętać, iż dla dobra wątroby nie powinno się tracić więcej niż 2 kilogramy miesięcznie.

Ważne jest, aby dieta była zdrowa, ale i też urozmaicona. Zdrowej wątrobie nie sprzyja tzw. „jedzenie w biegu” czy w stresie. Dieta, która opiera się na 5 posiłkach dziennie jest najbardziej wskazana dla utrzymania zdrowia. Sporadyczne i obfite posiłki nie dają wątrobie zbyt dużo czasu na wytworzenie odpowiedniej ilości żółci, niezbędnej do strawienia pokarmu.

Dla utrzymania zdrowej wątroby należy unikać tych produktów, które jej szkodzą. Należy także stosować się do wszystkich zaleceń higienicznego trybu życia. Zdrowa dieta, bogata w warzywa i owoce, odpowiednie zioła i napoje, unikanie używek to gwarancja zdrowej, dobrze funkcjonującej wątroby.

Autor: Jolanta Woźniak

Czytaj też:

Bibliografia:

Anna Nowosielska „Alkohol a wątroba”, czasopismo „Alkohol i Nauka”, 2005 r.,
Zalecenia żywieniowe dla pacjenta, „Dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu – wątrobowa”, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im. W. Biegańskiego w Łodzi, 2013 r.,
Dr J. Woroń, „Polekowe uszkodzenia wątroby w praktyce lekarza POZ i specjalisty”