Ból wątroby po alkoholu - skąd się bierze? Leczenie

Przewlekłe nadużywanie alkoholu jest główną przyczyną schorzeń wątroby. Alkoholowe choroby wątroby początkowo mogą przebiegać bezobjawowo. Stłuszczenie, niewydolność z czasem prowadzić mogą do marskości i raka wątroby. Choć narząd ten się regeneruje, to silnie toksyczny wpływ etanolu prowadzi często do trwałych uszkodzeń. 

Jakie są skutki picia alkoholu dla wątroby? 

Obok czynników genetycznych, przyczyn dietozależnych, chorób wrodzonych, alkohol jest główną przyczyną przewlekłych chorób wątroby. Choć komórki wątroby – hepatocyty, mają zdolność do regeneracji, to długotrwałe picie w dużych ilościach może prowadzić do trwałych uszkodzeń i w efekcie do ciężkiej niewydolności tego narządu. 

Dla osób regularnie pijących alkohol istnieje dodatkowe ryzyko związane z długotrwałym stosowaniem leków, które są metabolizowane głównie przez wątrobę. Nadużywanie alkoholu w połączeniu z terapią farmakologiczną dodatkowo obciąża ten narząd i zwiększa ryzyko jego uszkodzenia. 

Podobnie jest z dietą. Tłusta, przetworzona żywność w połączeniu z alkoholem prowadzi do rozwoju stłuszczenia alkoholowego jak i niealkoholowego (dietozależnego). 

Jakie choroby wątroby powoduje picie alkoholu? 

Picie alkoholu powoduje chorobę o nazwie alkoholowe stłuszczenie wątroby. W warunkach prawidłowych wątroba jest odpowiedzialna za metabolizm tłuszczów, w tym ich utlenianie i magazynowanie. Alkohol zmienia ten proces, co prowadzi do zwiększonej produkcji i gromadzenia się tłuszczu w hepatocytach. 

Jest to początkowy etap uszkodzenia wątroby, który może być odwracalny, jeżeli pacjent ograniczy spożycie alkoholu. Jeśli nie zmieni przyzwyczajeń, stłuszczenie alkoholowe może prowadzić do dalszych powikłań, w tym do niewydolności narządu. 

Długotrwałe nadużywanie etanolu może prowadzić do zapalenia wątroby, które przebiega jako ostre lub przewlekłe. Rozwijający się stan zapalny prowadzi do uszkodzenia komórek wątroby i zmniejszenia jej zdolności do prawidłowego funkcjonowania. 

Najczęściej kojarzonym skutkiem nadmiernego spożycia alkoholu jest marskość, czyli skrajna forma niewydolności. To stan w którym zdolność wątroby do regeneracji jest znacząco ograniczona. Hepatocyty zastępowane są tkanką bliznowatą i tracą swoją funkcję. Częściej jednak lekarze rozpoznają inne schorzenia, w przypadku których ograniczenie spożycia napojów procentowych przywraca wątrobie wszystkie funkcje, a jej komórki regenerują się. Osobnym zagadnieniem jest ryzyko rozwoju raka wątroby, które wzrasta u osób regularnie i nadmiernie pijących. 

Czy wątroba po alkoholu boli? 

Sama wątroba unerwiona jest w taki sposób, że nie powoduje bólu. Dolegliwości powstają w wyniku powiększania się wątroby i wywierania przez nią ucisku na otaczające tkanki. 

Termin ból wątroby jest powszechnie używany przez pacjentów, którzy chcą zasygnalizować występowanie dolegliwości w okolicy pod prawym łukiem żebrowym. Ból ten może występować spontanicznie lub nasilać się po spożyciu posiłku, leków, alkoholu lub ucisku. 

U zdrowego pacjenta, w czasie badania palpacyjnego (dotykiem, uciskiem jamy brzusznej), nie da się wyczuć miąższu wątroby.  

W wyniku stłuszczenia lub uszkodzenia powstałego w następstwie nadmiernego spożycia etanolu wątroba powiększa się. Ten stan określa się jako hepatomegalię. Torebka otaczająca ten narząd rozciąga się i ten proces wywołuje ból. Dlatego objawy określane jako bóle wątroby wynikają faktycznie z rozciągnięcia i powiększenia jej torebki surowiczej. 

Dlaczego picie alkoholu wywołuje ból wątroby? 

W czasie metabolizowania alkoholu wytwarzane się wolne rodniki tlenowe, które uszkadzają komórki wątrobowe, dlatego nadmierne spożycie alkoholu jest główną przyczyną chorób wątroby. 

Osoby nadużywające alkoholu najpierw chorują na stłuszczenie wątroby, gdyż alkohol sprawia, że w komórkach wątrobowych odkłada się tłuszcz. Choroba zwykle przebiega bezobjawowo. Z czasem może pojawić się ból wątroby po alkoholu, związany z jej powiększeniem. Jeśli w tym stanie nie przestanie się obciążać wątroby, rozwinie się alkoholowe zapalenie wątroby, a następnie marskość. 

Domowe sposoby na ból wątroby po alkoholu 

Samo przekazywanie podobnych rad mogłoby zostać odebrane jako zachęta do picia. Należy konsekwentnie podkreślać, że nadużywanie alkoholu jest zgubne dla zdrowia całego organizmu i jedną z głównych przyczyn chorób wątroby. 

Ból pojawiający się w podbrzuszu po spożyciu alkoholu może mieć wiele przyczyn i nie tylko pochodzić od wątroby, ale także od woreczka żółciowego oraz dróg żółciowych, trzustki, okrężnicy. 

• Pierwszym i oczywistym zaleceniem jest zaprzestanie picia alkoholu i powstrzymanie się od jego spożywania przez kolejne dni.  

• Wsparciem może okazać się przyjmowanie suplementów. W ich składzie można znaleźć cholinę, wyciąg z liści karczocha, L-asparaginian. Składniki te wspierają regenerację hepatocytów.  

• Należy zastosować dietę łagodną dla wątroby – unikać ciężkostrawnych posiłków, tłustych potraw. Zaleca się lekkie posiłki, bogate w błonnik i łatwo przyswajalne. 

• Niektóre zioła, takie jak mniszek lekarski, imbir czy mięta pieprzowa, wykazują  właściwości łagodzące i wspierają pracę wątroby. Napary z tych ziół mogą być pomocne w redukcji bólu wątroby po alkoholu. 

• Nadmierne spożycie etanolu prowadzi do odwodnienia organizmu, co dodatkowo obciąża wątrobę. Picie dużej ilości wody pomaga utrzymać odpowiednią hydratację i wspiera wątrobę w eliminacji toksyn. 

• Stosowanie ciepłych okładów na brzuch może pomóc złagodzić dyskomfort i ból związany z wątrobą. 

• Picie elektrolitów pomaga leczyć skutki odwodnienia oraz zaburzenia równowagi elektrolitowej prowadzące do rozwoju kaca. 

Poalkoholowe uszkodzenie wątroby 

Objawy poalkoholowego uszkodzenia wątroby mogą się różnić w zależności od stopnia zniszczenia komórek wątroby. 

• Pojawiają się objawy dyspeptyczne – wzmożone wzdęcia, nudności, wymioty, uczucie pełności po jedzeniu. 

Występuje opisany już szczegółowo powyżej ból w obrębie prawego podżebrza, który jest następstwem hepatomegalii. 

• Zauważalne są zmiany w wypróżnieniach – problemy z zaparciami lub biegunkami. 

• Ogólne osłabienie i zmęczenie może być wynikiem niedoboru składników odżywczych spowodowanego uszkodzeniem wątroby. 

• W ostrych stanach dołącza się żółtaczka.  

• Charakterystyczne dla przewlekłych chorób wątroby są problemy skórne – świąd, obecność pajączków na skórze.  

• Utrata masy ciała może być wynikiem zaburzeń metabolicznych związanych z uszkodzeniem wątroby. 

• W skrajnych przypadkach, w tym w przebiegu marskości, dołączają się objawy określane jako encefalopatia wątrobowa (zaburzenia osobowości, świadomości i zachowania). 

Bibliografia: 

• Mach T., Alkoholowe choroby wątroby [w:] Choroby wewnętrzne pod red. A. Szczeklika, tom 1, Kraków 2005. 

• Hartleb M., Simon K., Lipiński M., Drobnik J., Woroń J., Rydzewska G., Mastalerz-Migas A., Rekomendacje postępowania u chorych z zaburzeniami czynności wątroby i kamicą