Przetwarzanie...
x
Wybierz aptekę
Moja apteka
exclamation-circle
x
location-marker Użyj lokalizacji
Wybierz lokalizację

Czarci Pazur (Harpagophytum procumbens) : Kompendium Wiedzy o Właściwościach i Zastosowaniu

Czarci pazur, znany również jako hakorośl rozesłana, to roślina o udokumentowanych właściwościach leczniczych, ceniona przede wszystkim za swoje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Od wieków stosowana w medycynie ludowej Afryki, dziś zyskuje uznanie na całym świecie jako naturalne wsparcie w leczeniu chorób reumatycznych i dolegliwości bólowych układu ruchu. Niniejszy artykuł stanowi rzetelne podsumowanie aktualnej wiedzy na jej temat.

 

heart
od 4,79 zł
Podana cena jest ceną maksymalną. Dowiedz się więcej
więcej
heart
od 19,19 zł
Podana cena jest ceną maksymalną. Dowiedz się więcej
więcej
heart
od 26,49 zł
Niedostępne
Podana cena jest ceną maksymalną. Dowiedz się więcej
więcej
heart
od 197,19 zł
Niedostępne
Podana cena jest ceną maksymalną. Dowiedz się więcej
więcej
heart
od 147,09 zł
Niedostępne
Podana cena jest ceną maksymalną. Dowiedz się więcej
więcej
heart
od 2,69 zł
Niedostępne
Podana cena jest ceną maksymalną. Dowiedz się więcej
więcej

Czarci pazur – wygląd, pochodzenie, morfologia

Klasyfikacja systematyczna:

  • Nazwa łacińska: Harpagophytum procumbens
  • Rodzina: Połapkowate (Pedaliaceae)
  • Polska nazwa: Hakorośl rozesłana

Pochodzenie i występowanie: Czarci pazur jest byliną pochodzącą z suchych, piaszczystych terenów Afryki Południowej, głównie z pustyni Kalahari na obszarze Namibii, Botswany i Republiki Południowej Afryki. Roślina ta doskonale przystosowała się do surowych warunków pustynnych, rozwijając głęboki system korzeniowy.

Morfologia:

  • Wzrost: Hakorośl jest rośliną płożącą, tworzącą długie, leżące na ziemi pędy, które mogą osiągać do 1,5 metra długości.
  • Liście: Liście są naprzeciwległe, szarozielone, głęboko klapowane i pokryte drobnymi włoskami.
  • Kwiaty: Kwiaty są duże, trąbkowate, o efektownym zabarwieniu – od różowego po purpurowy, z żółtą gardzielą. Pojawiają się pojedynczo w kątach liści.
  • Owoce: Charakterystycznym elementem, od którego pochodzi nazwa „czarci pazur”, są zdrewniałe owoce. Są one wyposażone w liczne, twarde i haczykowate wyrostki, które czepiają się sierści zwierząt, ułatwiając rozsiewanie nasion.
  • Surowiec leczniczy: Choć owoce nadały roślinie nazwę, surowcem farmaceutycznym są wtórne korzenie spichrzowe (bulwy). Są one zbierane ręcznie po zakończeniu pory deszczowej, krojone w plastry i suszone na słońcu.

 

Czarci pazur – zastosowanie i wskazania

Czarci pazur jest stosowany głównie w łagodzeniu bólu i stanów zapalnych, zwłaszcza w obrębie układu mięśniowo-szkieletowego.

Zastosowanie medyczne (oparte na badaniach):

  • Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza): Liczne badania kliniczne potwierdzają skuteczność ekstraktów z czarciego pazura w zmniejszaniu bólu i poprawie ruchomości stawów, zwłaszcza kolanowych i biodrowych. Jego działanie jest porównywalne z niektórymi niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), przy jednoczesnym lepszym profilu bezpieczeństwa.
  • Bóle kręgosłupa: Jest polecany w leczeniu niespecyficznych, przewlekłych bólów dolnego odcinka kręgosłupa.
  • Bóle reumatyczne i mięśniowe: Skutecznie łagodzi dolegliwości związane z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS) oraz innymi stanami zapalnymi.

Zastosowanie tradycyjne: W tradycyjnej medycynie ludów Khoisan i Bantu czarci pazur był uniwersalnym lekiem na:

  • niestrawność i zgagę,
  • utratę apetytu (dzięki goryczom pobudza wydzielanie soków trawiennych),
  • gorączkę,
  • bóle porodowe,
  • choroby krwi i alergie.

 

Czarci pazur – działanie, właściwości, skład

Za właściwości terapeutyczne hakorośli odpowiada bogaty skład chemiczny, a zwłaszcza unikalna grupa związków.

Najważniejsze substancje aktywne:

  • Glikozydy irydoidowe: To kluczowe składniki. Najważniejszym z nich jest harpagozyd, którego zawartość w standaryzowanych ekstraktach jest głównym wskaźnikiem jakości. Inne związki z tej grupy to harpagid i prokumbid.
  • Flawonoidy: (luteolina, kemferol) o działaniu antyoksydacyjnym.
  • Fenolokwasy: (kwas cynamonowy, kwas chlorogenowy) również wykazujące właściwości przeciwutleniające.
  • Fitosterole: (beta-sitosterol), które mogą wspierać działanie przeciwzapalne.
  • Gorycze: Odpowiadają za pobudzanie apetytu i wydzielania soków trawiennych.

Mechanizm działania: Główny mechanizm działania harpagozydu i innych irydoidów polega na hamowaniu ekspresji enzymów prozapalnych, takich jak cyklooksygenaza (COX-2) i syntaza tlenku azotu (iNOS). Dzięki temu ograniczona zostaje produkcja prostaglandyn i tlenku azotu – mediatorów odpowiedzialnych za ból, obrzęk i stan zapalny. Działanie to jest bardziej selektywne niż w przypadku wielu NLPZ, co tłumaczy mniejszą liczbę skutków ubocznych ze strony przewodu pokarmowego.

 

Czarci pazur – stosowanie i dawkowanie

Skuteczność terapii czarcim pazurem zależy od formy preparatu i odpowiedniej dawki.

Zalecane formy przyjmowania:

  • Kapsułki/tabletki ze standaryzowanym ekstraktem: Najbardziej polecana forma, gwarantująca stałą, określoną dawkę substancji czynnych.
  • Proszek: Sproszkowany korzeń, który można dodawać do posiłków lub przyjmować z wodą.
  • Maści i żele: Do stosowania zewnętrznego, bezpośrednio na bolące miejsca. Działają miejscowo, łagodząc ból i obrzęk.
  • Napar (herbata): Mniej skuteczny w leczeniu stanów zapalnych, ponieważ harpagozyd słabo rozpuszcza się w wodzie. Może być jednak stosowany jako środek na niestrawność i brak apetytu.

Dawkowanie:

  • Dawka terapeutyczna jest zazwyczaj standaryzowana na zawartość harpagozydu.
  • W leczeniu bólu stawów i kręgosłupa zaleca się przyjmowanie dziennej dawki ekstraktu dostarczającej od 50 mg do 100 mg harpagozydu.
  • Standardowe dawkowanie sproszkowanego korzenia to 1-3 g, trzy razy dziennie.
  • Kuracja powinna trwać co najmniej 2-4 tygodnie, aby zaobserwować pełne efekty terapeutyczne. Zwykle zaleca się stosowanie przez okres do 3 miesięcy.

 

Czarci pazur – interakcje z lekami i ziołami

Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu czarciego pazura z niektórymi lekami, ponieważ może dochodzić do interakcji.

  • Leki przeciwzakrzepowe i przeciwpłytkowe (np. warfaryna, acenokumarol, kwas acetylosalicylowy): Istnieją teoretyczne obawy, że czarci pazur może zwiększać ryzyko krwawień. Pacjenci przyjmujący te leki powinni skonsultować się z lekarzem.
  • Leki na cukrzycę: Hakorośl może nieznacznie obniżać poziom cukru we krwi, co może nasilać działanie leków przeciwcukrzycowych i prowadzić do hipoglikemii.
  • Leki na nadciśnienie i arytmię: Czarci pazur może wpływać na ciśnienie krwi i rytm serca. Stosowanie z lekami nasercowymi (np. digoksyną) lub przeciwnadciśnieniowymi wymaga monitorowania.
  • Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): Jednoczesne stosowanie może zwiększać ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.

 

Czarci pazur – skutki uboczne, przedawkowanie

Czarci pazur jest generalnie dobrze tolerowany, a skutki uboczne występują rzadko i mają łagodny charakter. Możliwe działania niepożądane:

  • Najczęściej dotyczą układu pokarmowego: biegunka, nudności, wzdęcia, ból brzucha (występują u ok. 3% pacjentów).
  • Rzadziej: bóle i zawroty głowy, reakcje alergiczne (wysypka skórna).

Przeciwwskazania:

  • Ciąża i okres karmienia piersią: Z powodu braku badań dotyczących bezpieczeństwa.
  • Wrzody żołądka i dwunastnicy: Roślina może stymulować produkcję kwasu żołądkowego.
  • Kamica żółciowa: Czarci pazur działa żółciopędnie, co może wywołać atak kolki żółciowej.
  • Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu.

Przedawkowanie jest mało prawdopodobne, jednak w przypadku zażycia zbyt dużej dawki mogą nasilić się objawy ze strony układu pokarmowego.

 


 

Działanie 

  • Przeciwzapalne
  • Przeciwbólowe
  • Przeciwreumatyczne
  • Chondroprotekcyjne (ochraniające chrząstkę stawową)
  • Pobudzające trawienie (dzięki goryczom)
  • Lekko żółciopędne
  • Antyoksydacyjne

Postacie i formy

  • Kapsułki (ze standaryzowanym ekstraktem)
  • Tabletki (ze standaryzowanym ekstraktem)
  • Proszek z suszonego korzenia
  • Susz do zaparzania (napar)
  • Płynny wyciąg (ekstrakt)
  • Maść, krem, żel (do użytku zewnętrznego)

Substancje aktywne

  • Glikozydy irydoidowe (harpagozyd, harpagid, prokumbid)
  • Flawonoidy (luteolina, kemferol)
  • Fenolokwasy (kwas cynamonowy, kwas chlorogenowy)
  • Fitosterole (beta-sitosterol)
  • Triterpeny (kwas oleanolowy)

Surowiec

  • Wtórne korzenie spichrzowe (łac. Harpagophyti radix) – potocznie nazywane bulwami.