Chlorella : (Chlorella vulgaris, Chlorella pyrenoidosa)

Chlorella to jednokomórkowa, mikroskopijna alga słodkowodna, zaliczana do superfoods ze względu na swoje niezwykłe bogactwo składników odżywczych. Od dziesięcioleci jest przedmiotem intensywnych badań naukowych, a jej właściwości zdrowotne sprawiają, że stanowi cenny element suplementacji diety i fitoterapii.

Chlorella – wygląd, pochodzenie, morfologia

Klasyfikacja systematyczna:

• Królestwo: Rośliny (Plantae)
• Gromada: Zielenice (Chlorophyta)
• Klasa: Trebouxiophyceae
• Rząd: Chlorellales
• Rodzina: Chlorellaceae
• Rodzaj: Chlorella
• Gatunki (najczęściej stosowane): Chlorella vulgaris, Chlorella pyrenoidosa

Pochodzenie i występowanie: Chlorella jest jednym z najstarszych organizmów na Ziemi. Naturalnie występuje w wodach słodkich na całym świecie – w jeziorach, stawach i wolno płynących rzekach. Do celów komercyjnych jest hodowana w kontrolowanych warunkach, w specjalnych basenach hodowlanych lub fotobioreaktorach, co pozwala na uzyskanie czystego i wolnego od zanieczyszczeń surowca.

Morfologia: Jako organizm jednokomórkowy, chlorella jest niewidoczna gołym okiem. Pod mikroskopem ma postać kulistych lub owalnych komórek o średnicy od 2 do 10 mikrometrów. Nie posiada liści, kwiatów ani owoców. Jej charakterystyczną cechą jest intensywnie zielony kolor, który zawdzięcza najwyższej spośród wszystkich znanych roślin zawartości chlorofilu. Kluczowym elementem budowy jest twarda, trójwarstwowa ściana komórkowa zbudowana głównie z celulozy i hemicelulozy. Ściana ta chroni komórkę, ale jednocześnie utrudnia przyswajanie zawartych w niej składników przez ludzki organizm.

Surowiec i zbiór: Surowcem farmaceutycznym i spożywczym jest cała, wysuszona biomasa algi. Proces pozyskiwania polega na odfiltrowaniu alg z wody hodowlanej, a następnie ich wysuszeniu. Kluczowym etapem przetwarzania jest rozerwanie ściany komórkowej (np. metodą mechaniczną lub enzymatyczną), co znacząco zwiększa biodostępność składników odżywczych. Produkty wysokiej jakości zawsze posiadają informację o "rozerwanej ścianie komórkowej" (ang. broken cell wall).

Chlorella – zastosowanie i wskazania

Chlorella jest ceniona przede wszystkim za swoje właściwości detoksykacyjne i odżywcze.

Współczesne zastosowania:

• Detoksykacja organizmu: Wspomaga usuwanie metali ciężkich (rtęć, ołów, kadm), dioksyn oraz innych toksyn.
• Wsparcie układu odpornościowego: Stymuluje produkcję i aktywność komórek odpornościowych, takich jak makrofagi i komórki NK (Natural Killers).
• Niedokrwistość (anemia): Jako bogate źródło żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego, wspomaga leczenie anemii z niedoboru tych składników.
• Hiperlipidemia: Pomaga w obniżeniu poziomu "złego" cholesterolu (LDL) i trójglicerydów.
• Nadciśnienie tętnicze: Niektóre badania sugerują, że może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi.
• Wsparcie w chorobach wątroby: Może wspierać regenerację wątroby i chronić ją przed uszkodzeniami.
• Fibromialgia: W badaniach klinicznych wykazano, że suplementacja chlorellą może łagodzić objawy bólowe u pacjentów z fibromialgią.
• Uzupełnienie diety: Stanowi doskonałe źródło białka, witamin i minerałów, szczególnie w dietach wegańskich i wegetariańskich.

Ciekawostki: Po II wojnie światowej chlorella była postrzegana jako potencjalne rozwiązanie problemu głodu na świecie ze względu na wysoką zawartość białka i szybki przyrost biomasy. Chociaż masowa produkcja na cele żywnościowe okazała się zbyt kosztowna, jej status jako "superfood" pozostał niezmieniony.

Chlorella – działanie, właściwości, skład

Bogactwo składników aktywnych jest podstawą wszechstronnego działania chlorelli.

Najważniejsze substancje aktywne:

• Białko: Stanowi 50-60% suchej masy; zawiera wszystkie 9 niezbędnych aminokwasów.
• Chlorofil: Najwyższa zawartość w świecie roślin (ok. 3-5% suchej masy). Działa antyoksydacyjnie, wspomaga detoksykację i odświeża oddech.
• Czynnik Wzrostu Chlorelli (Chlorella Growth Factor - CGF): Unikalny kompleks składający się z kwasów nukleinowych (RNA, DNA), aminokwasów, witamin i peptydów. Uważa się, że CGF stymuluje procesy regeneracji tkanek na poziomie komórkowym.
• Witaminy: Szczególnie bogata w witaminę B12 (jedna z niewielu roślinnych źródeł), witaminę A (w postaci beta-karotenu), witaminę K, witaminę C i witaminy z grupy B.
• Minerały: Doskonałe źródło żelaza (w 3 g chlorelli może znajdować się 6-40% zalecanego dziennego spożycia), magnezu, cynku, potasu, fosforu i wapnia.
• Karotenoidy: Luteina, zeaksantyna, astaksantyna – silne antyoksydanty wspierające zdrowie oczu.
• Błonnik: Pochodzący ze ściany komórkowej, wspomaga perystaltykę jelit i stanowi pożywkę dla pożytecznych bakterii jelitowych.

Mechanizm działania: Działanie chlorelli opiera się na synergii jej składników. Właściwości chelatujące (wiązania jonów metali) wynikają z budowy jej ściany komórkowej. Działanie immunomodulujące przypisuje się CGF i polisacharydom. Efekt antyoksydacyjny to zasługa chlorofilu, witamin i karotenoidów, które neutralizują wolne rodniki.

Chlorella – stosowanie i dawkowanie

Zalecane formy przyjmowania:

• Tabletki/kapsułki: Najwygodniejsza forma, pozwalająca na precyzyjne dawkowanie.
• Proszek: Można go dodawać do wody, soków, koktajli, jogurtów czy owsianek. Ma specyficzny, "trawiasty" smak.

Typowe dawkowanie:

• Profilaktycznie i jako uzupełnienie diety: 1-3 gramy dziennie.
• W celach terapeutycznych (np. detoksykacja, wsparcie odporności): 5-10 gramów dziennie, podzielone na 2-3 porcje.

Kurację zaleca się rozpoczynać od niższych dawek (np. 1 g dziennie) i stopniowo je zwiększać, aby organizm mógł się przyzwyczaić. Chlorellę można stosować długoterminowo. Najlepiej przyjmować ją ok. 30 minut przed posiłkiem, popijając dużą ilością wody.

Chlorella – interakcje z lekami i ziołami

Należy zachować szczególną ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu chlorelli z niektórymi lekami:

• Leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna, acenokumarol): Chlorella jest bardzo bogata w witaminę K, która ma działanie prozakrzepowe. Może ona osłabiać działanie leków rozrzedzających krew, co zwiększa ryzyko zakrzepicy. Stosowanie chlorelli u pacjentów przyjmujących te leki jest przeciwwskazane.
• Leki immunosupresyjne (np. cyklosporyna, kortykosteroidy): Ze względu na działanie stymulujące układ odpornościowy, chlorella może osłabiać skuteczność leków mających na celu jego osłabienie (stosowanych np. po przeszczepach lub w chorobach autoimmunologicznych).
• Leki na cukrzycę: Chlorella może obniżać poziom glukozy we krwi. W połączeniu z lekami przeciwcukrzycowymi może nasilać ich działanie i prowadzić do hipoglikemii. Konieczne jest monitorowanie poziomu cukru.

Chlorella – skutki uboczne, przedawkowanie

Chlorella jest generalnie uznawana za bezpieczną, jednak u niektórych osób, zwłaszcza na początku stosowania, mogą wystąpić działania niepożądane:

• Dolegliwości żołądkowo-jelitowe: Wzdęcia, gazy, nudności, biegunka.
• Zielone zabarwienie stolca: Jest to normalny i nieszkodliwy objaw wynikający z wysokiej zawartości chlorofilu.
• Reakcje alergiczne: Rzadko, ale możliwe; mogą obejmować wysypkę lub trudności w oddychaniu.
• Reakcje fotoalergiczne: U osób wrażliwych może zwiększać wrażliwość skóry na słońce.

Przeciwwskazania:

• Ciąża i karmienie piersią (brak wystarczających badań).
• Choroby autoimmunologiczne (np. RZS, toczeń, stwardnienie rozsiane).
• Alergia na pleśń (możliwość reakcji krzyżowej).
• Stosowanie leków przeciwzakrzepowych.

Nie odnotowano przypadków ciężkiego przedawkowania chlorelli, jednak przyjmowanie bardzo wysokich dawek może nasilić skutki uboczne ze strony układu pokarmowego. Należy wybierać produkty od sprawdzonych producentów, aby uniknąć ryzyka zanieczyszczenia metalami ciężkimi lub mikrocystynami.

Działanie (lista punktowana)

• Detoksykujące (wiąże i usuwa metale ciężkie)
• Immunomodulujące (wzmacnia odporność)
• Antyoksydacyjne (zwalcza wolne rodniki)
• Obniżające poziom cholesterolu i trójglicerydów
• Wspomagające utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi
• Przeciwanemiczne (źródło żelaza, B12, kwasu foliowego)
• Alkalizujące (odkwasza organizm)
• Wspierające zdrowie wątroby i jelit
• Poprawiające kondycję skóry

Postacie i formy

• Tabletki
• Kapsułki
• Proszek
• Płynny ekstrakt

Substancje aktywne

• Chlorofil
• Czynnik Wzrostu Chlorelli (CGF)
• Białka (aminokwasy egzogenne)
• Witaminy (A, B12, C, K)
• Minerały (żelazo, magnez, cynk)
• Karotenoidy (beta-karoten, luteina)
• Kwasy nukleinowe (RNA/DNA)

Surowiec

• Cała, przetworzona komórka algi (Biomassae Chlorellae), najczęściej z rozerwaną ścianą komórkową w celu zwiększenia przyswajalności.