Zwyrodnienie stawu kolanowego to poważny problem wśród osób starszych, który prowadzi nie tylko do pogorszenia komfortu codziennego życia, ale nawet do niepełnosprawności. Bardzo ważna jest profilaktyka, ale też szybkie postępowanie zaradcze zaraz po wystąpieniu pierwszych objawów. Sprawdź, czym jest zwyrodnienie stawu kolanowego i jak można je leczyć.
Co to jest zwyrodnienie stawu kolanowego?
Zwyrodnienie stawu kolanowego (gonartroza) to jedna z chorób zwyrodnieniowych. W jej przebiegu dochodzi do uszkodzenia prawidłowej struktury stawów – chrząstek, więzadeł i torebek stawowych. Niestety zmiany te mają charakter przewlekły i postępujący. Szacuje się, że problem dotyczy ok. 250 milionów ludzi na całym świecie, ale częstotliwość wciąż rośnie, a zwyrodnienie stawu kolanowego jest jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności wśród osób starszych.
Sprawdź, czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów.
Zwyrodnienie stawu kolanowego: przyczyny
Wyróżniamy dwa rodzaje zwyrodnienia stawu kolanowego w zależności od przyczyny.
- Pierwotne – występuje najczęściej i jest konsekwencją zmian zachodzących w organizmie wraz z wiekiem,
- Wtórne – spowodowane jest konkretnym czynnikiem np. urazem, czy wrodzonymi wadami w obrębie stawu.
Mimo że pierwotne zwyrodnienie stawu kolanowego jest w dużej mierze związane z naturalnymi, fizjologicznymi procesami starzenia się, istnieje długa lista czynników ryzyka, które mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia zmian zwyrodnieniowych i przyspieszać ich rozwój. Czynniki te to m.in.:
- Nadwaga i otyłość,
- Wykonywanie pracy fizycznej, która sprzyja występowaniu mikrourazów,
- Duże obciążenia treningowe, bardzo wysoki poziom aktywności fizycznej,
- Nieprawidłowa postawa ciała,
- Siedzący tryb życia.
Zwyrodnienie stawu kolanowego: objawy
Jak wygląda zwyrodnienie stawu kolanowego? Klasyczne objawy to:
- Ból kolana,
- Ograniczenie ruchomości stawu,
- Uczucie sztywności w kolanie,
- Utrata stabilności,
- Trzeszczenie w kolanie.
Początkowo objawy są niewielkie i wiele osób traktuje je jako niegroźne przeciążenie stawu. Z czasem jednak dolegliwości przybierają na sile i poważnie utrudniają wykonywanie codziennych czynności.
Zwyrodnienie stawu kolanowego: leczenie
Wszelkie objawy ze strony układu kostno-stawowego należy konsultować z lekarzem, ponieważ szybkie postawienie diagnozy i rozpoczęcie leczenia zwiększa szanse na jego powodzenie i utrzymanie sprawności. Specjalista stawia diagnozę na podstawie wywiadu oraz oceny wyników badań obrazowych (głównie wykonuje się badanie radiologiczne RTG). Jak leczyć zwyrodnienie stawu kolanowego? W zależności od wieku pacjenta, nasilenia objawów i ogólnego stanu zdrowia można zastosować leczenie niezabiegowe i zabiegowe.
Zwyrodnienie stawu kolanowego: leczenie nieinwazyjne
Podstawową metodą leczenia zwyrodnienia stawu kolanowego są zmiany w stylu życia. Pozwalają one spowolnić proces choroby i poprawić codzienny komfort. Kluczowe jest:
- Utrzymanie prawidłowej masy ciała lub redukcja nadmiernej masy ciała,
- Dbanie o aktywność fizyczną – regularną i umiarkowaną,
- Rehabilitacja na zwyrodnienie stawu kolanowego.
O co w szczególności powinny zadbać osoby, u których rozpoznano zwyrodnienie stawu kolanowego? Fizjoterapia ma niebagatelne znaczenie. Ćwiczenia na zwyrodnienie stawu kolanowego mogą poprawić funkcje stawu i zmniejszyć objawy. Powinny być dobrane przed doświadczonego fizjoterapeutę. Najczęściej początkowo pacjent wykonuje ćwiczenia pod okiem specjalisty, który czuwa nad poprawnością techniki i w razie potrzeby wprowadza modyfikacje. Następnie, po odpowiednim przeszkoleniu, ćwiczenia można wykonywać samodzielnie w warunkach domowych.
W przypadku bardzo nasilonych objawów lekarz może zalecić farmakoterapię. Najczęściej stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz zastrzyki do stawu kolanowego, które zawierają m.in. glikokortykosteroidy lub kwas hialuronowy. Niestety nie u każdego pacjenta taka forma leczenia jest wskazana, dlatego ważne jest, aby decyzje podejmować wspólnie z lekarzem.
Sprawdź, czym jest taping kolana.
Zwyrodnienie stawu kolanowego: leczenie operacyjne
Jeśli niezabiegowe metody nie przynoszą oczekiwanych efektów, a objawy prowadzą do postępującej utraty sprawności i samodzielności, lekarz może skierować pacjenta na operację. Najczęstsze metody stosowane przy zwyrodnieniu stawu kolanowego to całkowita lub częściowa endoprotezoplastyka stawu kolanowego. Podczas operacji staw zastępowany jest endoprotezą.
Sprawdź stabilizatory i opaski.
Zwyrodnienie stawu kolanowego: leczenie domowe
Jakie są domowe sposoby na zwyrodnienie stawu kolanowego? Podstawą jest umiarkowana, regularna aktywność fizyczna. Ma ona pozytywny wpływ na ogólne funkcjonowanie oraz wspomaga utrzymanie prawidłowej masy ciała. Jakie ćwiczenia na zwyrodnienie stawu kolanowego? Najlepiej, aby dobrał je fizjoterapeuta i pokazał dokładnie, jak je wykonywać samodzielnie.
Ćwiczenia w domu obejmują najczęściej gimnastykę, rozciąganie i delikatne wzmacnianie, ale bez ciężaru obciążającego stawy. Co na zwyrodnienie stawu kolanowego stosować oprócz ćwiczeń? Inne domowe sposoby to:
- Okłady z zimnych liści kapusty,
- Kąpiel z dodatkiem soli Epsom,
- Domowa maść z żółtek jaj i kurkumy,
- Zimne okłady,
- Okłady z rumianku.
Sprawdź, jak działa korzeń żywokostu.
Sposoby te znane i wykorzystywane są od wielu lat, pamiętaj jednak, że nie mają udowodnionej naukowo skuteczności i nie mogą zastępować innych metod leczenia, ani konsultacji z lekarzem. Niestety ich działanie ogranicza się do zmniejszenia dolegliwości bólowych – nie spowodują zatrzymania procesu chorobowego. Możesz więc wypróbować je na sobie, jednak traktuj je wyłącznie jako dodatek, a nie jedyny sposób leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów.
Sprawdź produkty na stawy.
Zwyrodnienie stawu kolanowego: najczęstsze pytania
Poznaj odpowiedzi na najczęstsze pytania od pacjentów borykających się ze zwyrodnieniem stawu kolanowego.
- Czy przy zwyrodnieniu kolana można dużo chodzić? Tak, spacery są jedną z zalecanych form ruchu. Regularne spacery pomagają w utrzymaniu funkcjonowania stawu kolanowego, a jednocześnie nie obciążają go tak, jak np. bieganie.
- Zwyrodnienie stawu kolanowego a jazda na rowerze – czy trzeba z niej rezygnować? Nie, większość pacjentów może wciąż jeździć na rowerze, zarówno stacjonarnym, jak i w plenerze, warto jednak skonsultować to indywidualnie ze specjalistą.
- Po czym poznać zwyrodnienie stawów kolanowych? Głównym objawem jest ból, sztywność i ograniczenie ruchomości w kolanie. Diagnozę stawia lekarz na podstawie wywiadu oraz analizy obrazów z badania radiologicznego.
- Czego unikać przy zwyrodnieniu stawu kolanowego? Przy chorobie zwyrodnieniowej kolan należy unikać przede wszystkim nadwagi i otyłości, ponieważ nadmierna masa ciała to dodatkowe obciążenie dla kolan. Ważne jest też unikanie zarówno siedzącego trybu życia, jak i nadmiernie obciążającej aktywności fizycznej.
- Czy zwyrodnienie stawu kolanowego można wyleczyć? Niestety choroba zwyrodnieniowa ma charakter przewlekły i postępujący. Zmiany są nieodwracalne i aktualnie nie istnieją metody leczenia, które przywróciłyby stawy do stanu sprzed choroby. Możliwe jest jednak spowolnienie rozwoju zmian zwyrodnieniowych i zmniejszenie objawów, a tym samym poprawa jakości codziennego życia, samodzielności i sprawności.
Zwyrodnienie stawy kolanowego: podsumowanie
Zwyrodnienie stawu kolanowego to przewlekła i postępująca choroba prowadząca do uszkodzenia struktur stawowych (m.in. chrząstek) oraz deformacji struktur kolana. Najczęściej dotyka osoby starsze, a wśród głównych czynników ryzyka wymienia się nadmierną masę ciała, urazy, przeciążenia. Zwyrodnienie objawia się bólem, sztywnością, ograniczeniem ruchomości stawu oraz znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Może prowadzić nawet do niepełnosprawności. Leczenie opiera się na fizjoterapii, zmianie stylu życia oraz, w zaawansowanych przypadkach, interwencjach chirurgicznych, mających na celu złagodzenie objawów i poprawę sprawności ruchowej.
