Różowy październik: miesiąc świadomości raka piersi. Co warto wiedzieć?

Różowy Październik (Pink October) to międzynarodowa akcja, która ma zwrócić uwagę na raka piersi – najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet. Dzięki wczesnemu wykryciu choroba jest w większości przypadków wyleczalna, dlatego profilaktyka odgrywa tak ogromną rolę. Co warto wiedzieć o różowym październiku? Czytaj dalej!

Różowy październik: miesiąc świadomości raka piersi

Co oznacza „różowy październik”? To nieformalna, ale powszechnie używana nazwa Międzynarodowego Miesiąca Świadomości Raka Piersi. Akcja ma na celu podniesienie świadomości o raku piersi, promowanie profilaktyki, wczesnej diagnostyki i leczenia oraz zbieranie funduszy na badania i wsparcie chorych. Biorąc pod uwagę smutne statystyki dotyczące tej choroby w Polsce, takie kampanie są bardzo potrzebne.

• Rak piersi stanowi ok. 23-25% wszystkich nowotworów u kobiet i od lat utrzymuje się na pierwszym miejscu pod względem zachorowalności.
• Według raportu OECD (2025) standaryzowana umieralność z powodu raka piersi wynosiła w Polsce 20 na 100 000 kobiet, co jest o 5 % wyższe niż średnia w UE. Jednocześnie od 2011 r. w Polsce odnotowano spadek tego wskaźnika o 8 %, podczas gdy w UE spadek wyniósł 16 %.
• W Polsce około 41 % przypadków raka piersi wykrywanych jest we wczesnym stadium – to mniej niż średnia UE, która wynosi ponad 50 %.

Różowy październik: historia

Sama akcja rozpoczęła się w 1985 roku jako tygodniowa kampania w Stanach Zjednoczonych, zorganizowana m.in. przez American Cancer Society i firmę Imperial Chemical Industries. Z czasem ewoluowała w pełnoprawny Międzynarodowy Miesiąc Świadomości Raka Piersi.

Jednak działania, które sprawiły, że październik stał się wyjątkowym miesiącem świadomości raka piersi, rozpoczęły się już w latach 70. Do tego czasu „złotym standardem” diagnostyki i leczenia tego nowotworu była jednoetapowa operacja – radykalna obustronna mastektomia z usunięciem węzłów chłonnych, bez względu na wielkość i rodzaj guza albo decyzję pacjentki.

W 1974 r. jako pierwsza sprzeciwiła się temu Rose Kushner. To właśnie dzięki swojej determinacji została później powołana przez prezydenta Jimmy’ego Cartera do Narodowej Rady Doradczej ds. Raka jako pierwsza kobieta-pacjentka. O raku piersi zaczęły też publicznie mówić znane Amerykanki, m.in. Betty Ford (ówczesna Pierwsza Dama), Happy Rockefeller, Babette Rosmond, Shirley Temple Black i inne. Dzięki nim rak piersi przestał być tabu, a pacjentki zyskały więcej praw.

A dlaczego październik nazywa się różowym październikiem? Od koloru wstążki, która stała się jego symbolem – ostatecznie ustandaryzowanym w 1992 r. przez Evelyn Lauder z Estée Lauder i Alexandrę Penney z magazynu Self.

Akcja różowy październik: jak wygląda?

Jak wyglądają „obchody” różowego października? W całej Polsce co roku organizowane są różne inicjatywy, dlatego warto sprawdzać informacje np. na stronach www urzędów (miasta, wojewódzkich, powiatowych), PSSE (Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna), portalach i profilach społecznościowych ogólnopolskich sieci placówek medycznych czy na portalach branżowych. Poniżej kilka przykładów z lat 2024 i 2025.

• Gdańsk. Race for the Cure, 21 września 2025. Największy w Europie charytatywny bieg/marsz dla osób dotkniętych rakiem piersi. W planie jest wiele atrakcji, m.in. strefy edukacyjne, różowa zumba czy koncerty i pokazy taneczne.
• Łódź. Breast Design Days 2025, 24-25 października 2025. Konferencja z udziałem światowej klasy ekspertów o zaawansowanych metodach leczenia i rekonstrukcji piersi (zarówno dla specjalistów, jak i osób zainteresowanych tematyką).
• Akcja „Różowa wstążka” z magazynem Twój Styl i Grupą Scanmed, 3 września do 31 października 2025. Organizowana w różnych miastach (Kraków, Pabianice, Poznań, Przeźmierowo, Warszawa, Wrocław), plan warto sprawdzić w lokalnych placówkach.
• Sosnowiec. W 2024 r. Śląska Izba Lekarska i Wydział Nauk Farmaceutycznych SUM organizowali konferencję „Profilaktyka przeciwnowotworowa – receptą na zdrowie”. Program obejmował m.in. bezpłatne badania USG piersi, prelekcje, warsztaty i fitoterapię. Prawdopodobnie podobne inicjatywy zostaną zorganizowane również w roku 2025 i kolejnych.

Czy warto „obchodzić” różowy październik?

Jeśli do tej pory nie myślałaś o profilaktyce raka piersi, różowy październik to idealny moment, żeby zacząć! Oczywiście najlepiej wdrożyć profilaktykę jak najszybciej – już „dziś”, a nie „jutro” czy „za miesiąc”. Jednak może się okazać, że diagnostyka raka piersi akurat w październiku jest bardziej dostępna albo tańsza niż w pozostałych miesiącach – właśnie ze względu na akcje w ramach różowego października. Dlatego zdecydowanie warto wziąć w nich udział.

Różowy październik: badania, które warto zaplanować

• Samobadanie piersi. Absolutna podstawa profilaktyki raka piersi. Należy je robić raz w miesiącu, najlepiej w tym samym dniu cyklu (najlepiej 3-7 dni po miesiączce). Warto wykonać je przed lustrem, ale też palpacyjnie (np. pod prysznicem).
• USG piersi. Zalecane co 2 lata między 20. a 30. rokiem życia i co roku po 30. roku życia.
• Mammografia. Dla kobiet w wieku 45-74 lat, które w ciągu ostatnich 2 lat nie wykonywały tego badania, są dostępne w ramach NFZ bezpłatne badania przesiewowe. Nie wymagają skierowania i można się zapisać przez systemy e‑rejestracji (IKP, mojeIKP) lub bezpośrednio w poradni. Mammografię najlepiej wykonywać raz na 2 lata (40-49 lat) albo raz w roku (50+).
• Konsultacja lekarska. Badanie przez ginekologa lub onkologa podczas konsultacji może być początkiem diagnostyki, zwłaszcza w przypadku objawów lub obciążenia rodzinnego.

Sprawdź też: testy na menopauzę.

Różowy październik: pomyśl też o innych kobietach

Co jeszcze warto zaplanować w ramach „obchodów” różowego października?

• Spytaj bliskie Ci kobiety – córkę, mamę, babcię, siostrę, przyjaciółkę – kiedy ostatnio robiły samobadanie piersi, były na wizycie kontrolnej u ginekologa albo wykonywały badania obrazowe.
• Rozmawiaj otwarcie o kobiecym zdrowiu, zwłaszcza z młodszymi kobietami (swoją córką, wnuczką, młodszą siostrą). Takie kwestie, jak miesiączka, sposoby i leki na ból menstruacyjny, antykoncepcja, ból sutków, piersi, jajników albo czerpanie przyjemności z seksu nie mogą być tabu – i to najbliższa kobieta powinna stać się w tych tematach przewodniczką.
• Jeśli w Twojej rodzinie są przypadki kobiecych nowotworów, porozmawiaj ze swoim lekarzem o możliwości wykonania pogłębionej diagnostyki, m.in. badań genetycznych (np. pod kątem mutacji BRCA1/2) albo rezonansu magnetycznego piersi.

Różowy październik to budowanie świadomości na całe życie

Co to jest Pink October, czyli różowy październik? To ogólnoświatowa akcja, która ma budować świadomość o raku piersi, najczęstszym złośliwym nowotworze kobiecym – a do tego praktycznie całkowicie wyleczalnym, jeśli zostanie wykryty na wczesnym etapie. Czy październik jest miesiącem profilaktyki raka piersi? Tak, w październiku temat zostaje mocno nagłośniony – zarówno przez lekarzy, jak i media. Ale tak naprawdę każdy miesiąc powinien być miesiącem profilaktyki raka piersi. I właśnie to przesłanie niesie ze sobą akcja Różowy Październik.