Ostre zapalenie oskrzeli: objawy, przyczyny i leczenie

Ostre zapalenie oskrzeli to jedna z najczęstszych chorób układu oddechowego. Wywołują ją drobnoustroje, które kolonizują oskrzela i powodują stany zapalne. W efekcie może dojść do podrażnień, obrzęków i zwężenia dróg oddechowych. W początkowej fazie zapalenie oskrzeli może przypominać zwykłe przeziębienie, jednak jest to dużo poważniejszy problem i z czasem może doprowadzić do bardzo silnych objawów i powikłań. Jak objawia się ostre zapalenie oskrzeli i jak sobie z nim poradzić? Przeczytaj nasz artykuł.

Co to jest ostre zapalenie oskrzeli?

Ostre zapalenie oskrzeli to choroba dróg oddechowych wywołana przez wirusy. Jej głównym objawem jest silny kaszel spowodowany stanem zapalnym i podrażnieniem oskrzeli. Ostre zapalenie oskrzeli u dorosłych na ogół nie wymaga hospitalizacji, ale specjalistycznego leczenia farmakologicznego. W przypadku dzieci wskazane są regularne konsultacje lekarskie, aby monitorować stan zdrowia i zapobiegać powikłaniom.

Choroba może przebiegać jako ostre spastyczne zapalenie oskrzeli, znane też jako ostre obturacyjne zapalenie oskrzeli. Polega ono na nadmiernym skurczu i obrzęku oskrzeli w wyniku aktywnego stanu zapalnego. Możliwe jest również tzw. nieokreślone ostre zapalenie oskrzeli. Mówimy o nim wtedy, gdy objawy nie są wystarczająco charakterystyczne, aby zakwalifikować je do konkretnego typu choroby lub gdy nie ma możliwości zidentyfikowania konkretnego wirusa wywołującego objawy.

Ile trwa ostre zapalenie oskrzeli? 

Czas trwania choroby to maksymalnie 3 tygodnie. Po tym czasie na ogół wszystkie objawy przechodzą samoistnie.

Przeczytaj nasz artykuł „Zapalenie oskrzeli u dzieci”.

Ostre zapalenie oskrzeli: przyczyny

Główną przyczyną ostrego zapalenia oskrzeli jest infekcja wywołana przez wirusy. Najczęściej są to:

• Wirus grypy typu A,
• Wirus grypy typu B,
• Adenowirusy,
• Rynowirusy.

W rzadkich przypadkach za rozwój ostrego zapalenia oskrzeli odpowiadają bakterie takie jak Mycoplasma pneumoniae i Chlamydophila pneumoniae, które bywają też przyczyną zapalenia płuc.

Czy ostre zapalenie oskrzeli jest zaraźliwe? Tak, choroba ta przenoszona jest drogą kropelkową, co oznacza, że kontakt z osobą zakażoną jest jedną z głównych i najczęstszych przyczyn zachorowania. Wirusy z łatwością przenoszą się z osoby na osobę, dlatego podczas choroby wskazane jest unikanie kontaktów z innymi na tyle, na ile jest to możliwe.

Sprawdź, czym jest zapalenie oskrzelików.

Ostre zapalenie oskrzeli: objawy

Objawy ostrego zapalenia oskrzeli mogą początkowo przypominać inne infekcje dróg oddechowych np. przeziębienie lub grypę. Dominującym objawem jest jednak kaszel. Jest on mokry, nasilony i często towarzyszy mu odkrztuszanie wydzieliny. Podczas ostrego zapalenia oskrzeli pacjenci mogą doświadczać również objawów ogólnoustrojowych takich jak:

• Bóle głowy,
• Bóle mięśni,
• Osłabienie,
• Podwyższona temperatura ciała.

W większości przypadków te dolegliwości utrzymują się ok. tygodnia, a następnie stopniowo ustępują. Kaszel przy ostrym zapaleniu oskrzeli może jednak utrzymywać się nawet do 2-3 tygodni.

Jak rozpoznać ostre zapalenie oskrzeli?

Wszystkie objawy ze strony dróg oddechowych należy konsultować z lekarzem. Specjalista stawia diagnozę na podstawie dokładnego wywiadu z pacjentem, zgłaszanych objawów, czasu ich trwania i nasilenia. Dodatkowo w ramach rozszerzenia diagnostyki może skierować pacjenta na RTG klatki piersiowej, zwłaszcza gdy istnieje podejrzenie zapalenia płuc.

Sprawdź, jak rozpoznać zapalenie oskrzeli u niemowlaka.

Ostre zapalenie oskrzeli: leczenie

Jak leczyć ostre zapalenie oskrzeli? Podstawowym zaleceniem jest odpoczynek, unikanie czynników drażniących drogi oddechowe, a także stosowanie preparatów o działaniu objawowym. 

Czym leczyć ostre zapalenie oskrzeli? Większość objawów nie wymaga specjalistycznego leczenia ani przebywania w szpitalu. Pacjenci mogą skutecznie leczyć się w domu, stosując metody objawowe, dbając o regenerację, wspomniany odpoczynek i unikanie kontaktu z innymi. Jeśli jednak pojawią się duszności, ból w klatce piersiowej nasilający się podczas wdechu, a także gdy objawy nie ulegną złagodzeniu po 7 dniach, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. 

Ostre zapalenie oskrzeli: leczenie farmakologiczne

Przed włączeniem jakiegokolwiek preparatu warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, który pomoże zaplanować skuteczną i bezpieczną terapię. W ramach leczenia ostrego zapalenia oskrzeli można sięgnąć po:

• Preparaty na kaszel np. tabletki czy syropy,
• Leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne,
• Leki na ból gardła, który może pojawić się w wyniku silnego kaszlu.

Warto podkreślić, że antybiotyki nie mają zastosowania w leczeniu ostrego zapalenia oskrzeli, ponieważ wywoływane jest ono przez wirusy. Antybiotyki nie wyleczą więc choroby, a wręcz mogą doprowadzić do dodatkowego osłabienia organizmu.

Ostre zapalenie oskrzeli: leczenie domowe

Poznaj najskuteczniejsze naturalne sposoby na ostre zapalenie oskrzeli:

• Zadbaj o odpoczynek i powstrzymaj się od zbędnych aktywności. Organizm w trakcie choroby potrzebuje czasu na regenerację i powrót do prawidłowego funkcjonowania. Unikaj intensywnych treningów, wymagających prac domowych oraz obciążającej pracy umysłowej.
• Zadbaj o odpowiednią wilgotność powietrza. Możesz ją zwiększyć za pomocą profesjonalnych nawilżaczy lub po prostu rozwieszając mokre ręczniki na ciepłych kaloryferach. Pomoże to zmniejszyć podrażnienia dróg oddechowych.
• Nie zapomnij o nawodnieniu. Pij ciepłe napoje np. wodę, napary ziołowe i herbatę regularnie, małymi łykami.
• Podczas choroby zostań w domu. Dzięki temu ograniczysz rozprzestrzenianie się wirusów, a także kontakt z czynnikami drażniącymi śluzówki dróg oddechowych np. smogiem, dymem papierosowym, zanieczyszczeniami powietrza.

Możesz skorzystać też z prozdrowotnych właściwości ziół. Niektóre rośliny mogą zmniejszać kaszel, ułatwiać odkrztuszanie wydzieliny, łagodzić podrażnienia czy wygaszać stany zapalne. W ten sposób działa m.in. bluszcz pospolity, tymianek pospolity, porost islandzki, jeżówka purpurowa. Mimo że są to produkty naturalne, stosuj je ostrożnie, po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.  Dzięki temu zmniejszysz ryzyko wystąpienia interakcji oraz niepożądanych skutków ubocznych wynikających z nieprawidłowej ziołoterapii.

Wypróbuj też inhalacje i nebulizacje, które łagodzą suchość, podrażnienia, stan zapalny i uławiają odkrztuszanie wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych.

Ostre zapalenie oskrzeli: powikłania

Mimo że objawy ostrego zapalenia oskrzeli mogą być bardzo silne i męczące, na ogół mijają samoistnie i nie prowadzą do powikłań zagrażających zdrowiu lub życiu. Głównym powikłaniem jest przedłużający się kaszel, który może utrzymywać się nawet kilka tygodni. Warto jednak pamiętać, że u dzieci, osób z osłabioną odpornością czy przewlekłymi chorobami (zwłaszcza astmą lub przewlekłą chorobą obturacyjną płuc) może dojść do nadkażeń bakteryjnych, zapalenia płuc czy zaostrzenia choroby podstawowej.

Przeczytaj nasz artykuł „Astma oskrzelowa” i dowiedz się więcej na temat tej choroby.

Ostre zapalenie oskrzeli: profilaktyka

Jak zapobiec ostremu zapaleniu oskrzeli? Najważniejsza jest dbałość o odporność i sprawny układ immunologiczny codziennie przez cały rok, a nie tylko w okresie choroby lub sezonie jesienno-zimowym. Zdrowa, odżywcza dieta, nawodnienie, unikanie używek, regularna aktywność fizyczna oraz sen to podstawy zdrowego stylu życia i zapobiegania wielu chorobom. Dodatkowo należy unikać kontaktu z osobami wykazującymi objawy infekcji oraz dbać o higienę i częste mycie rąk, ponieważ większość drobnoustrojów przenosi się drogą kropelkową.

Ostre zapalenie oskrzeli: najczęstsze pytania

Poznaj odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące ostrego zapalenia oskrzeli:

• Czy ostre zapalenie oskrzeli jest groźne? Co grozi przy zapaleniu oskrzeli? Ostre zapalenie oskrzeli na ogół nie prowadzi do groźnych powikłań, jednak jeśli towarzyszą mu duszności i ból w klatce piersiowej, nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty.
• Ile trwa leczenie ostrego zapalenia oskrzeli? Objawy ostrego zapalenia oskrzeli w większości przypadków samoistnie ustępują w ciągu tygodnia, jednak kaszel może utrzymywać się zdecydowanie dłużej.
• Czym leczyć ostre zapalenie oskrzeli? Ostre zapalenie oskrzeli nie wymaga specjalistycznego leczenia, a podstawą jest odpoczynek i dbałość o regenerację i nawilżenie śluzówek dróg oddechowych.

Ostre zapalenie oskrzeli: podsumowanie

Ostre zapalenie oskrzeli to jedna z najczęstszych wirusowych chorób układu oddechowego. Objawia się silnym, męczącym kaszlem, który może utrzymywać się nawet kilka tygodni.  W większości przypadków symptomy ostrego zapalenia oskrzeli mijają samoistnie, nie prowadzą do powikłań i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i życia. Podstawową metodą leczenia jest odpoczynek, unikanie zbędnego wysiłku i stosowanie domowych metod łagodzących podrażnienia dróg oddechowych.