Zapalenie oskrzeli u dzieci to częsta choroba układu oddechowego wywoływana głównie przez wirusy. Może mieć charakter ostry lub przewlekły. Początkowo przypomina przeziębienie, jednak z czasem rozwija się uporczywy kaszel, który może się nasilać i prowadzić do powikłań zdrowotnych. Z tego artykułu dowiesz się, ile trwa zapalenie oskrzeli u dziecka, jak się objawia oraz jak leczyć tę chorobę.
Zapalenie oskrzeli u dzieci: na czym polega?
Zapalenie oskrzeli u dzieci to choroba przebiegająca z procesem zapalnym w obrębie dróg oddechowych. Czynnikiem wywołującym są patogeny – najczęściej wirusy oraz bakterie. Wyróżniamy ostre zapalenie oskrzeli, które charakteryzuje się nasilonym przebiegiem i czasem trwania nie dłuższym niż 3 tygodnie oraz przewlekłe zapalenie oskrzeli, które może trwać nawet 3 miesiące. W medycynie istnieje również pojęcie nawrotowego zapalenia oskrzeli. Mówimy o nim wówczas, gdy dochodzi do co najmniej 4 epizodów choroby w ciągu jednego roku. Mimo że w wielu przypadkach zapalenie oskrzeli u dzieci przechodzi samoistnie, nie należy bagatelizować tej choroby, ponieważ może doprowadzić do powikłań i problemów wymagających specjalistycznego leczenia.
Zapalenie oskrzeli u dzieci: przyczyny
Co powoduje zapalenie oskrzeli u dzieci? W większości przypadków wywoływane jest przez wirusy. Najczęściej są to wirusy RSV oraz wirus grypy. Patogeny kolonizują drogi oddechowe i powodują stany zapalne. Bakterie również mogą wywołać chorobę, jednak zdarza się to zdecydowanie rzadziej. Czy zapalenie oskrzeli u dzieci jest zaraźliwe? Niestety tak. Patogeny przenoszą się drogą kropelkową, co oznacza, że kontakt z chorą osobą, jest potencjalnym ryzykiem jej przeniesienia.
Zapalenie oskrzeli u dzieci: objawy
Jakie są charakterystyczne objawy zapalenia oskrzeli u dzieci?
● W przypadku ostrego zapalenia oskrzeli u dzieci głównym objawem jest kaszel. Na początku ma charakter suchy, jednak z czasem może przekształcać się w kaszel mokry z odkrztuszaniem wydzieliny. Odruch kaszlowy nasila się w nocy, podczas wysiłku, przy zmianie temperatury otoczenia, a także w wyniku oddychania zimnym powietrzem. W przebiegu choroby może pojawić się również ból mięśni, złe samopoczucie, osłabienie, świszczący oddech i podwyższona temperatura ciała.
● Przewlekłe zapalenie płuc u dzieci objawia się kaszlem utrzymującym się przez co najmniej 3 miesiące w roku przez 2 kolejne lata. Taki stan wymaga jednak poszerzenia diagnostyki, ponieważ może świadczyć o innych przewlekłych chorobach układu oddechowego, takich jak astma czy mukowiscydoza.
Wymienione objawy najczęściej nie wymagają podejmowania specjalistycznego leczenia ani hospitalizacji i większości przypadków ustępują samoistnie. Jeśli jednak nasilają się na przestrzeni kilku dni, a dodatkowo pojawia się duszność, ból w klatce piersiowej lub wysoka gorączka, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w celu pogłębienia diagnostyki i modyfikacji leczenia.
Jak długo trwa zapalenie oskrzeli u dziecka?
Przyjmuje się, że ostre zapalenie oskrzeli u dzieci powinno trwać maksymalnie 3 tygodnie. Zdarza się jednak, że suchy kaszel utrzymuje się dłużej. Nie jest wtedy objawem aktywnej infekcji, ale konsekwencją uszkodzeń nabłonka dróg oddechowych, który nie zdążył się jeszcze zregenerować.
Zapalenie oskrzeli u dzieci: diagnostyka
Do rozpoznania ostrego zapalenia oskrzeli u dzieci najczęściej wystarcza wywiad z dzieckiem i jego opiekunem oraz badanie osłuchowe klatki piersiowej. W większości przypadków nie ma konieczności wykonywania dodatkowych badań laboratoryjnych lub osłuchowych. Lekarz może zlecić wykonanie RTG klatki piersiowej w celu wykluczenia zapalenia płuc, które może objawiać się w podobny sposób.
Zapalenie oskrzeli u dzieci: leczenie
Jak leczyć zapalenie oskrzeli u dzieci? Podejmowane działania mają na celu zmniejszenie objawów i poprawę ogólnego samopoczucia. Najczęściej stosuje się:
● Leki przeciwkaszlowe,
● Preparaty na kaszel suchy i mokry,
● Leki mukolityczne,
● Leki przeciwhistaminowe,
● Pochodne efedryny,
W przypadku podwyższonej temperatury ciała można stosować również preparaty na gorączkę. Częstym pytaniem, które pojawia się u rodziców i opiekunów, jest to, czy zapalenie oskrzeli u dziecka można wyleczyć bez antybiotyku. Jak najbardziej. Antybiotyki nie są pierwszym wyborem, ponieważ za większość przypadków chorób odpowiadają wirusy, które są oporne na działanie tych leków. Lekarz może rozważyć antybiotykoterapię w sytuacji, kiedy objawy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie, ponieważ mogą być związane z nadkażeniem bakteryjnym lub aktywnym krztuścem.
Zapalenie oskrzeli u dzieci: domowe sposoby
Większość maluchów nie wymaga hospitalizacji, a leczenie i powrót do zdrowia mogą odbywać się w domu. Co na zapalenie oskrzeli u dzieci? Najważniejsza jest dbałość o odpoczynek. Organizm podczas infekcji potrzebuje czasu na regenerację i powrót do prawidłowego funkcjonowania, dlatego należy zapewnić dziecku warunki do spokojnego snu i wypoczynku. Nie jest to dobry czas na intensywne zabawy ani wysiłek umysłowy. Dodatkowo warto zadbać o kwestie, takie jak:
● Wilgotność powietrza. Pomoże zmniejszyć podrażnienia dróg oddechowych. Można wykorzystać do tego profesjonalne nawilżacze lub skorzystać ze starego sposobu polegającego na rozłożeniu mokrych ręczników na ciepłych grzejnikach,
● Nawodnienie. Należy często podawać dziecku letnią, niegazowaną wodę, herbatę lub napary ziołowe. Ma to szczególnie istotne znaczenie w przypadku gorączki,
● Oklepywanie pleców. Jeśli pojawia się mokry kaszel i trudności w odkrztuszaniu wydzieliny, można zastosować oklepywanie, który pomoże w jej usunięciu z dróg oddechowych,
● Inhalacje. Nawilżają drogi oddechowe, łagodzą podrażnienia i przywracają komfort oddychania. Inhalacje można przygotować z soli fizjologicznej lub leków zaleconych przez lekarza.
Czy można wychodzić na dwór, jeśli u dzieci występuje aktywne zapalenie oskrzeli? Najczęściej nie jest to zalecane. Podczas choroby warto zostać w domu, aby ograniczyć rozprzestrzenianie wirusów w środowisku, a także kontakt z czynnikami, które mogłyby podrażniać drogi oddechowe (np. smog, zanieczyszczenia powietrza). Warto jednak zapytać o to lekarza prowadzącego i podjąć indywidualną decyzję.
Zapalenie oskrzeli u dzieci: powikłania
Zapalenie oskrzeli u dzieci ma zazwyczaj umiarkowany przebieg, nie wymaga hospitalizacji i nie prowadzi do poważnych powikłań. Zdarza się jednak, że w konsekwencji długo utrzymującego się osłabienia, stanów zapalnych i zaburzeń funkcjonowania układu oddechowego dojdzie do zapalenia płuc lub zmian obturacyjnych, a nawet niewydolności oddechowej. Na powikłania te narażone są w szczególności małe dzieci. Ryzyko powikłań wzrasta również w przypadku występowania innych, przewlekłych chorób oddechowych. Dlatego nie należy bagatelizować objawów i uważnie obserwować dziecko. Jeśli dolegliwości samoistnie nie ustępują, a stan widocznie się pogarsza, niezbędna jest interwencja lekarska.
Zapalenie oskrzeli u dzieci: profilaktyka
Jak zapobiec zapaleniu oskrzeli u dzieci? Najważniejsza jest troska o odporność codziennie, przez cały rok, a nie tylko podczas choroby. Warto zadbać o podstawy, takie jak zdrowa i odżywcza dieta, nawodnienie, regularna aktywność fizyczna oraz sen. Ważne jest też unikanie kontaktu z osobami wykazującymi objawy jakiejkolwiek choroby. W celu poprawy odporności warto rozważyć ze swoim lekarzem suplementację witaminę D, kwasami omega-3 lub probiotykami.
Zapalenie oskrzeli u dzieci: podsumowanie
Zapalenie oskrzeli u dzieci stanowi dość częstą przypadłość o podłożu wirusowym. Głównym objawem jest kaszel, któremu może towarzyszyć ogólne osłabienie oraz podwyższona temperatura ciała. Podstawą leczenia jest działanie objawowe, dbałość o odpoczynek i regenerację. Mimo że choroba ma najczęściej umiarkowany przebieg i nie wymaga specjalistycznego leczenia, nie należy jej lekceważyć, ponieważ może prowadzić do powikłań.
Źródła:
1. Zapalenie oskrzeli: przyczyny, objawy i leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/68742,zapalenie-oskrzeli-przyczyny-objawy-i-leczenie [dostęp: 23.01.2025]
2. Bronchitis https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bronchitis/symptoms-causes/syc-20355566 [dostęp: 23.01.2025]
3. Bronchitis https://www.nhlbi.nih.gov/health/bronchitis [dostęp: 23.01.2025]
4. Doniec Z., Woźniak M. Zapalenie oskrzeli u dzieci. https://podyplomie.pl/pediatria/16408,zapalenie-oskrzeli-u-dzieci?srsltid=AfmBOoqd7JJzJGJh3XTPLwB3HFjVQvHXID6Y23por9LAyOJyN5ZisBOn [dostęp: 23.01.2025]
5. Krawiec M., Peradzyńska J., Kulus M. Ostre zapalenie oskrzeli u dzieci. Standardy Medyczne Pediatria, 2017
Podziel się artykułem ze znajomymi
