Odparzenia u niemowlaka najczęściej występują w miejscach zakrytych pieluszką – na pupie i w pachwinach. To efekt zawilgocenia, przegrzania i tarcia, a także kontaktu z substancjami zawartymi w moczu oraz kale. U leżących maluchów często też dochodzi do tego typu podrażnień na szyi. Jak temu przeciwdziałać? Co na odparzenia u niemowlaka sprawdza się w profilaktyce i leczeniu?
Jak powstają odparzenia u niemowlaka?
Odparzenia u niemowlaka w zdecydowanej większości przypadków są rezultatem niewłaściwej pielęgnacji maleństwa, a więc błędów popełnianych przez rodziców. Najczęściej do podrażnień i stanów zapalnych dochodzi w okolicach intymnych – na pupie i w pachwinach, a także – na szyi.
Skóra dziecka w pierwszych miesiącach po narodzeniu jest nawet do 10 razy cieńsza, niż u dorosłego człowieka. Zawiera mniej włókien kolagenowych i elastynowych, zapewnia słabszą ochronę przed drobnoustrojami. Odmienna budowa płaszcza hydrolipidowego powoduje słabsze wiązanie wody w naskórku i szybsze przesuszanie się skóry. Do najczęstszych uchybień rodziców w takiej sytuacji należą:
- zbyt rzadkie zmienianie pieluch, narażające pupę i pachwiny dziecka długi kontakt z amoniakiem i innymi substancjami zawartymi w moczu a także drobnoustrojami bytującymi w kale,
- nie zapewnianie odpowiedniej wentylacji, zakładanie ceratowych majtek, trzymanie dziecka w pieluszkach 24 godziny na dobę,
- stosowanie niewłaściwych kosmetyków do pielęgnacji,
- podcieranie pupy i krocza brudną pieluchą.
Co na odparzenia u niemowlaka?
Co stosować na odparzenia u niemowlaka? Pielęgnacja i leczenie odparzeń u niemowlaka wymagają zastosowania zróżnicowanych środków, w zależności od charakteru i zaawansowania dolegliwości oraz miejsca ich występowania. W przypadku pieluszkowego zapalenia skóry, we wczesnych stadiach wystarczającymi środkami są:
- zapewnienie przewiewności i czystości (pozostawianie dziecka bez pieluchy, przewijanie nie rzadziej, niż co 3-4 godziny i po każdej defekacji),
- używanie wody do podmywania (zamiast nawilżonych chusteczek), delikatne osuszanie ręcznikiem (zamiast intensywnego wycierania),
- stosowanie emolientów – środków nawilżających i natłuszczających skórę (uwaga: stosowanie emolientów nie jest niezbędne w przypadku skóry zdrowej),
- używanie środków pielęgnujących na odparzenia i podrażnienia, zawierających m.in. cynk o działaniu osuszającym, a także D-pantenol, lanolinę, alantoinę, wazelinę, witaminy A, D, E.
Odparzenia u niemowlaka na pupie
Odparzenia u niemowlaka na pupie są jedną z najczęstszych dolegliwości, z którymi maluch i jego rodzice zmagają się w pierwszym roku życia. Bardzo często w takiej sytuacji mówimy o pieluszkowym zapaleniu skóry.
Jest to stan zapalny zlokalizowany w miejscach intymnych, związany z:
- przyleganiem pieluchy,
- ograniczonym dostępem powietrza,
- zbyt długim kontaktem z substancjami drażniącymi zawartymi w moczu i kale.
W większości przypadków odparzenia u niemowlaka na pupie objawiają się w postaci niegroźnego rumienia. Należy jednak pamiętać, że odparzona skóra jest podatna na zakażenie typu bakteryjnego i grzybiczego. W zaawansowanej postacie pieluszkowe zapalenie skóry może skutkować wystąpieniem nadżerki, pęcherzy, czerwonych grudek, krost czy obrzęku.
Odparzenie u niemowlaka w pachwinach
Pieluszkowe zapalenie skóry najczęściej dotyka okolice odbytu dziecka, na odparzenia podatna jest jednak cała okolica intymna, a w szczególności – pachwiny. W tym bowiem miejscu pieluszka, której celem jest utrzymanie „zawartości” wewnątrz, przylega najściślej do ciała. Jest to też miejsce, w którym dochodzi do intensywnego ocierania fałdów skórnych. Dlatego tak ważne jest zapewnianie maluchowi możliwości przebywania bez pieluchy, nie tylko w czasie kąpieli.
Zwłaszcza w okresie wiosenno-letnim, jeśli jest tylko taka możliwość, dziecko powinno dużą część dnia spędzać nago. Pamiętać też należy, że tradycyjna pielucha tetrowa, uważana za bardziej przewiewną, w rzeczywistości również może być przyczyną odparzeń. Po pierwsze, nie wchłania wilgoci - skóra dziecka ma natychmiastowy kontakt z moczem po każdym załatwieniu się. Pod drugie, na pieluchy tego typu często zakłada się ceratowe majtki, które znacząco zmniejszają oddychalność.
Odparzenia u niemowlaka na szyi
W pierwszych miesiącach po narodzeniu, skóra niemowlęcia na szyi fałduje się. Temperatura ciała oraz wilgotność w zagłębieniach jest większa. W miejscach tych gromadzi się także pot, w szczególności u dzieci, które dużo leżą w jednej pozycji. W dodatku, choć dziecko niewiele się rusza, fałdy skóry ocierają się o siebie. Dodatkowym czynnikiem są elementy ubioru, (szaliki, chustki itd.) którymi rodzice troskliwie opatulają szyję niemowląt nawet w ciepłe, letnie dni – powodują one dodatkowe przegrzewanie i stanowią jeszcze jeden czynnik powodujący tarcie.
Wszystko to razem wzięte stanowi idealne podglebie dla odparzeń u niemowlaka na szyi. Dodatkowym problemem może być niewłaściwa higiena – zbyt rzadkie lub zbyt częste mycie z zastosowaniem niewłaściwych środków, a także samodzielne próby leczenia za pomocą specyfików, które są nieadekwatne w tego typu odparzeniach.
Jak wyleczyć odparzenia u niemowlaka?
W sytuacji, gdy odparzenia są bardziej dotkliwe, konieczne staje się wdrożenie leczenia farmakologicznego. Dobór środków zależy w tej sytuacji od czynnika, który spowodował stan zapalny. Niezbędne może być leczenie za pomocą kortykosteroidów oraz antybiotykoterapia, w określonych przypadkach stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne czy środki przeciwhistaminowe. W przypadku, gdy dojdzie do infekcji grzybiczej, lekarz powinien przepisać stosowany preparat z klotrimazolem. Pamiętać należy, że poważne odparzenia u niemowlaka, z którymi rodzice nie mogą sobie poradzić na własną rękę, wymagają konsultacji u lekarza – pediatry lub dermatologa.
Autor: Piotr Brzózka
Czytaj też:
- Jak przebiega rozwój niemowlaka? Jak go wspomagać?
- Co warto wiedzieć o szczepieniach noworodka? Poradnik
- Co powoduje kaszel u niemowlaka? Jak go leczyć? Porady
- O czym warto pamiętać podczas kąpieli noworodka?
Źródła:
- Anna Wilmont, Anna Doboszyńska, Pieluszkowe zapalenie skóry u dzieci, Pediatr Med Rodz 2012, 8
- Magdalena Łosik: Pieluszkowe zapalenie skóry i inne odparzenia u niemowląt, Postępy Neonatologii, 2018; 24(2)
Podziel się artykułem ze znajomymi
