Czy chcesz zwiększyć swoją odporność i przygotować organizm na wyzwania jesienno-zimowej aury? W tym artykule poznasz skuteczne metody hartowania organizmu, które pomogą Ci cieszyć się lepszym zdrowiem przez cały rok. Dowiesz się, jak bezpiecznie rozpocząć proces hartowania, jakie są jego zasady i jakie korzyści przynosi. Przeczytaj i zacznij wzmacniać swoją odporność już dziś!
Czy hartowanie organizmu jest zdrowe? Możliwe korzyści
Hartowanie wpływa korzystnie na nasze zdrowie i samopoczucie. Czym właściwie jest? To proces, dzięki któremu następuje:
- wzmocnienie odporności organizmu - hartowanie polega na poddaniu go działaniom naturalnych i zmiennych bodźców termicznych. Takie, która odbywa się regularnie znacząco wpływa na wzrost liczby ciał odpornościowych, co przekłada się na lepszą obronę organizmu przed infekcjami. To sposób na to, by długotrwale zwiększyć aktywność układu odpornościowego;
- pobudzenie pracy układu krążenia poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz ich obkurczanie pomaga w regulacji ciśnienia krwi, ułatwia oczyszczanie komórek z toksyn i usprawnia dotlenienie komórek, a tym samym prowadzi do poprawy ukrwienia całych tkanek,
- zwiększenie wydolności układu oddechowego - hartowanie, szczególnie na świeżym powietrzu, poprawia pojemność płuc i efektywność wymiany gazowej;
- wzmocnienie układu nerwowego - regularne hartowanie pomaga w lepszym radzeniu sobie ze stresem i poprawia ogólne samopoczucie;
- usprawnienie przemianę materii - zimno stymuluje organizm człowieka do produkcji ciepła, co przyspiesza metabolizm i może wspomóc utrzymanie prawidłowej wagi;
- lepsza termoregulacja - zahartowany organizm efektywniej dostosowuje się do zmian temperatury otoczenia;
- poprawa jakości snu - regularne hartowanie może przyczynić się do lepszego i głębszego snu;
- zwiększenie energii i witalności - osoby regularnie hartujące organizm często zgłaszają większy poziom energii i lepsze samopoczucie,
- opóźnia procesy starzenia organizmu, podnosi poziom hormonów szczęścia i noradrenaliny.
Pamiętajmy jednak, że kluczem do osiągnięcia tych korzyści jest systematyczność i stopniowe zwiększanie intensywności hartowania. Przed rozpoczęciem intensywnego hartowania, szczególnie jeśli mamy problemy zdrowotne, warto skonsultować się z lekarzem. Dzięki regularnym praktykom hartowania, możemy cieszyć się lepszym zdrowiem i odpornością przez cały rok.
Zasady hartowania organizmu. Jak robić to prawidłowo?
Wirusy grypy i przeziębienia lubią zimę. Ale można się obronić przed ich zakusami, jeśli zawczasu przyzwyczaimy organizm do niskich temperatur. Zazwyczaj nasz organizm reaguje na zimne powietrze tak:
- naczynia odsłoniętej skóry i błony śluzowej kurczą się,
- to powoduje niedokrwienie naczyń włosowatych błony śluzowej nosa i górnych dróg oddechowych, przez co pracują wolniej i słabiej wydalają wirusów z organizmu wirusy złapane w pułapkę lepkiego śluzu w układzie oddechowym
- obkurczające się naczynia krwionośne powodują też, że w naszym ciele krąży mniej białych krwinek, które chronią nas przed chorobotwórczymi drobnoustrojami. A wtedy wirusom łatwiej jest wywołać chorobę.
Czym czym polega hartowanie organizmu? Aby organizm był mniej wrażliwy na niskie temperatury, warto wystawiać ciało na działanie niesprzyjających czynników termicznych i stopniowo przyzwyczajać go na niekorzystne warunki atmosferyczne, w jakich będzie musiał funkcjonować zimą. Zwiększymy wtedy jego próg wrażliwości na zimno.
Istnieją pewne zasady hartowania organizmu, których warto przestrzegać:
- stopniowe przyzwyczajanie ciała - zaczynamy od łagodnych form i stopniowo zwiększamy intensywność,
- systematyczność - hartowanie organizmu powinno być regularne,
- indywidualne podejście - każdy organizm jest inny, więc sposoby hartowania należy dostosować do własnych możliwości,
- zróżnicowanie - stosujemy różne sposoby hartowania organizmu,
- pozytywne nastawienie - hartowanie powinno sprawiać przyjemność.
Przepływ w naczyniach krwionośnych będzie nadal prawidłowy lub niewiele obniżony mimo spadku temperatury, co w konsekwencji nie zaburzy reakcji odpornościowej. Hartować można się zarówno w domu (zimne prysznice, obniżenie temperatury w mieszkaniu do 20 stopni, letnia odzież), jak również przez aktywność na świeżym powietrzu w mniej lub bardziej ekstremalny sposób (bieganie boso po śniegu czy kąpiel w lodowatej wodzie).
Zobacz też: Zioła i rośliny na przeziębienie jakie wybrać?
Hartowanie organizmu zimą
Hartowanie organizmu zimą może być szczególnie skuteczne. Istnieje kilka sposobów, które może zastosować w tej porze roku.
Hartowanie chłodnym powietrzem
Najskuteczniejszym sposobem jest codzienne przebywanie na świeżym powietrzu. Wystarczające są codzienne spacery, które nie narzucają ograniczeń wiekowych, stanu zdrowia czy kondycji. Dzięki temu organizm dotlenia się i uczy radzenia sobie z zimowymi warunkami atmosferycznymi.
Inną gimnastyką dla osób w każdym wieku jest nordic walking, który angażuje nawet 90% mięśni. Nie tylko wzmacnia odporność organizmu, ale również poprawia krążenie krwi. Jeśli to nie wystarcza, można spróbować codziennej gimnastyki przez około 10 minut na mroźnym powietrzu w letniej odzieży.
Innym sposobem na hartowanie organizmu jest chodzenie boso po trawie. Aby śluzówki górnych dróg oddechowych były bardziej odporne na infekcje, warto pamiętać o codziennym wietrzeniu mieszkania. Na 10–15 minut otwieramy szeroko okno, aby powietrze się wymieniło. Ważna jest również temperatura w pomieszczeniu, w którym przebywamy na co dzień. Powinna wynosić od 19 do 22°C.
Sprawdź też: Naturalne sposoby na poprawę nastroju
Hartowanie wodą
Poprzez właściwe wykorzystanie wody, można skutecznie przyzwyczajać ciało do zmiennych temperatur. Dziecku od najmłodszych lat możemy robić np. kąpiele nóg na zmianę w ciepłej i zimnej wodzie. Można też pozwolić boso brodzić w wannie z chłodną wodą (powinna sięgać do kostek, potem do łydek) lub kończyć kąpiel chłodniejszym prysznicem). Dorosłym zaleca się hartowanie ciała pod prysznicem, poprzez puszczanie naprzemiennie zimnej i ciepłej wody – to nie tylko uodparnia na zimno, ale również poprawia krążenie i uelastycznia skórę.
Zmiana temperatury wody na zimną powoduje natychmiastowe zwężenie naczyń krwionośnych, co zmniejsza przepływ krwi. Naprzemienne ogrzewanie i ochładzanie ciała działa pobudzająco jest krążenie krwi w całym ciele.
Jeśli warunki na to pozwalają, warto korzystać z sauny, po której bierze się zimny prysznic. Możemy też spróbować zimą kąpać się w „lodowatej" wodzie jeziora, rzeki czy morza, czyli tzw. morsowania. Jednak nie dłużej niż przez kilka minut i po odpowiedniej rozgrzewce. Cały proces musi oczywiście odbywać się za zgodą lekarza, który oceni stan naszego zdrowia.
Czytaj także: Dieta na wzmocnienie odporności
Naturalne metody hartowania. Jak jeszcze wzmocnić odporność organizmu?
Istnieją również naturalne metody hartowania organizmu, które można łatwo włączyć do codziennej rutyny:
- jedzenie sezonowych owoców i warzyw, bogatych w witaminy i minerały - dieta bogata w antyoksydanty, witaminy C i D oraz cynk wspomaga układ odpornościowy. Warto zatem sięgać po cytrusy, jagody, brokuły, czosnek i imbir, itd.;
- codzienna aktywność fizyczna na świeżym powietrzu - ćwiczenia na zewnątrz, niezależnie od pogody, nie tylko wzmacniają mięśnie i układ krążenia, ale też przyzwyczajają organizm do zmiennych warunków atmosferycznych. Może to być jogging, jazda na rowerze czy nawet intensywny marsz;
- odpowiednia ilość snu i zarządzanie stresem - sen to czas regeneracji organizmu, w tym układu odpornościowego. Regularne, 7-8 godzinne cykle snu wspierają odporność. Techniki redukcji stresu, takie jak medytacja czy joga, również pozytywnie wpływają na odporność;
- lorzystanie z sauny i łaźni parowej (dla dorosłych) - naprzemienne działanie wysokiej temperatury w saunie (wywoływanie przegrzania organizmu) i zimnego prysznica lub kąpieli hartuje organizm, poprawia krążenie i wzmacnia układ odpornościowy;
- aromaterapia i ziołolecznictwo - niektóre olejki eteryczne (np. eukaliptusowy, tymiankowy) mają właściwości wzmacniające odporność. Zioła takie jak jeżówka purpurowa czy czarny bez również wspierają układ immunologiczny;
- oddychanie przeponowe i ćwiczenia oddechowe. Głębokie, świadome oddychanie zwiększa pojemność płuc, poprawia dotlenienie organizmu i wspomaga odporność.
Inne metody hartowania organizmu
Oprócz wyżej wymienionych metod, warto wspomnieć o kilku dodatkowych sposobach hartowania, jak:
- hartowanie słońcem - stopniowe i bezpieczne kąpiele słoneczne wzmacniają odporność i wspomaga produkcję witaminy D;
- kontrastowe kąpiele - naprzemienne polewanie ciała ciepłą i zimną wodą poprawia krążenie i wzmacnia układ odpornościowy;
- krioterapia - kontrolowane i regularne wystawianie ciała na działanie bardzo niskich temperatur może mieć pozytywny wpływ na układ odpornościowy (tylko pod nadzorem specjalisty);
- chodzenie boso po śniegu - krótkie spacery boso po śniegu (po odpowiednim przygotowaniu i dla osób zdrowych) to intensywna forma hartowania;
- hartowanie poprzez oddychanie - techniki oddechowe, takie jak metoda Wima Hofa, łączą kontrolowane oddychanie z ekspozycją na zimno.
Jak hartować organizm dziecka?
Hartowanie organizmu dziecka wymaga szczególnej ostrożności i powinno być prowadzone pod nadzorem lekarza. Proces ten najlepiej rozpocząć już od najmłodszych lat. Hartowanie ciała należy stopniować pamiętając o delikatnym wprowadzaniu nowych elementów. Oto kilka bezpiecznych sposobów na hartowanie organizmu u najmłodszych:
- częste spacery na świeżym powietrzu, niezależnie od pogody - zacznij od krótkich spacerów, stopniowo wydłużając ich czas. Pamiętaj o odpowiednim ubiorze dziecka, dostosowanym do warunków atmosferycznych;
- stopniowe obniżanie temperatury podczas kąpieli - zacznij obniżać temperaturę wody pod koniec kąpieli. Z czasem możesz wprowadzić krótkie (2-3 sekundowe) polewanie chłodniejszą wodą;
- chodzenie boso po różnych powierzchniach (trawa, piasek, kamyki) może również pomóc w hartowaniu organizmu - to nie tylko forma wzmocnienia odporności organizmu, ale także świetne ćwiczenie dla stóp dziecka. Zacznij od krótkich sesji na przyjemnych powierzchniach;
- zabawy z wodą latem (brodzenie, kąpiele w naturalnych zbiornikach wodnych) - to doskonały sposób na przyzwyczajenie dziecka do zmiany temperatury. Pamiętaj o bezpieczeństwie i stopniowym wydłużaniu czasu zabaw w wodzie;
- dostosowanie ubioru - unikaj przegrzewania dziecka. Ubieraj je „na cebulkę”, co pozwoli na łatwe dostosowanie ubioru do temperatury.
Pamiętaj, że kluczem do sukcesu jest cierpliwość i konsekwencja. Obserwuj reakcje dziecka i dostosowuj intensywność hartowania do jego indywidualnych potrzeb i możliwości.
Przeciwstawnia do hartowania. Kiedy z niego zrezygnować?
Warunkiem skuteczności tej terapii jest systematyczność i dobry stan naszego zdrowia. Do głównych przeciwwskazań przy hartowaniu należą:
- nadciśnienie - hartowanie może powodować nagłe zmiany ciśnienia krwi, co jest niebezpieczne dla osób z nadciśnieniem;
- choroby wieńcowe - zimno może zwiększać obciążenie serca, co jest ryzykowne dla osób z problemami sercowymi;
- problemy reumatyczne - zimno może nasilać bóle stawów i mięśni u osób z chorobami reumatycznymi;
- niedowaga - osoby z niedowagą mają mniejszą warstwę tkanki tłuszczowej, która chroni przed utratą ciepła, co może prowadzić do hipotermii, dlatego szczególnie powinny uważać z hartowaniem organizmu.
W przypadku występowania któregokolwiek z tych schorzeń, należy skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem procesu lub całkowicie z niego zrezygnować. Metod hartowania organizmu jest wiele. Jeśli lekarz na to pozwoli, warto próbować i szukać dla siebie tej najbardziej odpowiedniej.
Czytaj też: Przesilenie jesienne – jak sobie z nim radzić?
Bibliografia:
- R. J. Shephard , P. N. Shek, Cold exposure and immune function, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10066131/ [data dostępu: 18.09.2024].
- Geert A. Buijze, Inger N. Sierevelt, Bas C. J. M. van der Heijden, Marcel G. Dijkgraaf, Monique H. W. Frings-Dresen, Correction: The Effect of Cold Showering on Health and Work: A Randomized Controlled Trial https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30071104/ [data dostępu: 18.09.2024].
- Hartowanie organizmu – dlaczego warto to robić? https://sp19.rzeszow.pl/images/szkola-promujaca-zdrowie/hartowanie-organizmu.pdf [data dostępu: 18.09.2024].
- A.Teległó, J. Bilski, A. Marchewka, J. Głodzik, J. Jaśkiewicz, P. Staszek, Cechy reakcji organizmu na wysiłek fizyczny w niskiej temperaturze wodyhttps://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/4e2a86dd-e21e-4633-8336-ae7a2ff69776/content [data dostępu: 18.09.2024].
Podziel się artykułem ze znajomymi
