Przyspieszony oddech u dziecka: jakie są przyczyny tachypnoe u dzieci?

Tachypnoe, czyli przyspieszony oddech, to objaw, który może niepokoić rodziców. Wymaga czujności i konsultacji lekarskiej, ponieważ może być objawem problemów zdrowotnych u dziecka. W tym artykule wyjaśniamy, jakie są objawy i przyczyny tachypnoe oraz kiedy płytki, przyspieszony oddech u dziecka wymaga specjalistycznej konsultacji i leczenia.

Tachypnoe u dzieci: co to jest?

Tachypnoe to medyczne określenie na przyspieszony oddech. Mówimy o nim, gdy liczba oddechów na minutę jest wyższa niż norma dla danej grupy wiekowej. W przypadku dzieci normy te wyglądają następująco:

• Noworodek: 30-50 oddechów na minutę,
• Niemowlę: 20-30 oddechów na minutę,
• Młodsze dziecko (1-5 lat): 20-30 oddechów na minutę,
• Starsze dziecko (6-12 lat): 15-20 oddechów na minutę.

Tachypnoe rozpoznaje się, gdy liczba oddechów jest wyraźnie wyższa, niż przewidują to wspomniane normy wiekowe, czyli:

• U noworodków: powyżej 60 oddechów na minutę,
• U niemowląt: powyżej 50 oddechów na minutę,
• U młodszych dzieci w wieku przedszkolnym: powyżej 40 oddechów na minutę,
• U starszych dzieci w wieku szkolnym: powyżej 30 oddechów na minutę.

Jak objawia się tachypnoe? To płytki, szybki oddech u dziecka, któremu mogą towarzyszyć też trudności w oddychaniu, zmęczenie, senność, problemy z mową, podwyższone tętno, słyszalne świsty, sapanie i szmery, a także okresy bezdechu.

Dlaczego liczba oddechów jest istotnym parametrem? Ponieważ zapewnia odpowiednie dotlenienie tkanek i narządów, co poprawia ich funkcjonowanie. Zaburzona (zbyt niska lub wysoka) liczba oddechów na minutę może negatywnie wpływać na procesy metaboliczne i biochemiczne, równowagę kwasowo-zasadową oraz ogólne samopoczucie fizyczne i psychiczne. Zaburzenia oddychania mogą świadczyć o poważnej chorobie, a także zwiększać ryzyko problemów zdrowotnych, dlatego nie należy ich bagatelizować.

Przyspieszony oddech u dziecka: przyczyny

Co oznacza, jak dziecko szybko oddycha? Przyspieszony oddech u dziecka może mieć wiele przyczyn, zarówno łagodnych, jak i poważnych. Najczęściej są to:

• Infekcje dróg oddechowych – przyspieszony oddech u dziecka może pojawić się podczas chorób takich jak: zapalenie płuc u dziecka, zapalenie oskrzeli czy gruźlica,
• Podwyższona temperatura ciała – przyspieszony oddech u dziecka podczas gorączki może wynikać ze zwiększonego zapotrzebowania na tlen,
• Astma i alergie (w szczególności wziewne),
• Przegrzanie organizmu,
• Wady wrodzone serca lub układu oddechowego,
• Choroby metaboliczne (np. kwasica cukrzycowa),
• Ciała obce w drogach oddechowych,
• Przewlekła obturacyjna choroba płuc,
• Zatorowość płucna,
• Silna niedokrwistość,
• Zaburzenia na tle nerwowym,
• Niewydolność oddechowa.

Przyspieszony oddech u dziecka: kiedy do lekarza?

Przyspieszony oddech u dziecka zawsze budzi niepokój wśród rodziców, którzy zastanawiają się, skąd wzięły się objawy i kiedy wymagają one konsultacji lekarskiej. Do lekarza udaj się niezwłocznie po zaobserwowaniu następujących objawów:

• Bardzo szybki, płytki oddech, przekraczający normy wiekowe,
• Trudności w oddychaniu, sapanie, świsty,
• Bezdech,
• Zasinienie skóry,
• Widoczne wciąganie klatki piersiowej przy każdym wdechu,
• Osłabienie, senność, pogorszona reakcja na bodźce,
• Nasilanie się dolegliwości w czasie.

W przypadku nagłego pogorszenia stanu, utraty przytomności lub braku oddechu należy natychmiast wezwać pogotowie. W trakcie konsultacji specjalista przeprowadzi szczegółowy wywiad dotyczący objawów, czasu ich trwania i okoliczności, w jakich się pojawiły. Dodatkowo przeprowadzi badanie fizykalne (np. ocena oddechu i tętna), laboratoryjne, a w razie konieczności również obrazowe – w szczególności RTG klatki piersiowej. W ustaleniu przyczyny tachypnoe pomocne mogą być też badania EKG oraz testy alergiczne. Pamiętaj, że nie zawsze przyspieszony oddech świadczy o czymś poważny, ale zdarza się, że jest to pierwszy objaw niewydolności oddechowej. Dlatego nigdy nie bagatelizuj tego objawu i skonsultuj się z lekarzem.

Tachypnoe u dzieci: leczenie

Tachypnoe nie jest chorobą samą w sobie, lecz sygnałem, że organizm dziecka próbuje zrekompensować niedobór tlenu. Dlatego leczenie zawsze zależy od przyczyny i ogólnego stanu dziecka. Przykładowo w przypadku infekcji dróg oddechowych stosuje się antybiotyki, leki przeciwwirusowe lub działające objawowo.

U dzieci, u których przyspieszony oddech jest konsekwencją astmy lub alergii, pomocne są leki przeciwhistaminowe, leki rozszerzające oskrzela lub glikokortykosteroidy. W przypadku poważnych problemów takich jak wady serca, zaburzenia metaboliczne, czy niewydolność narządów konieczne jest specjalistyczne leczenie, najczęściej w warunkach szpitalnych.

Sprawdź leki z paracetamolem.

Tachypnoe u dzieci: domowe sposoby

Co robić, gdy dziecko ma przyśpieszony oddech? Domowe sposoby polegają przede wszystkim na zapewnieniu dziecku spokoju, możliwości odpoczynku, unikaniu ekspozycji na dym tytoniowy, czy alergeny. Pomocne może być też nawilżanie powietrza i dbanie o drożność dróg oddechowych. Pamiętaj też o przestrzeganiu wszystkich zaleceń przekazanych od lekarza, dotyczących zarówno stosowania leków, jak i stylu życia.

Niestety, zdarza się, że tachypnoe u dziecka będzie na tyle nasilone, że stanie się zagrożeniem dla jego zdrowia i życia. W takich sytuacjach niezbędna jest szybka reakcja, zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych i wdrożenie działań ratunkowych. Nieoceniona jest znajomość zasad pierwszej pomocy. Jeśli u Twojego malucha regularnie występują problemy z oddychaniem, dbaj o to, aby Twoja wiedza w tym zakresie była aktualna i często odświeżana. Dzięki temu w nagłej sytuacji zawsze będziesz wiedzieć, jak postąpić.

Tachypnoe u dziecka: najczęstsze pytania

Poznaj odpowiedzi na częste pytania i obawy, które pojawiają się wśród rodziców dzieci z tachypnoe.

• O czym świadczy przyspieszony oddech? Przyspieszony oddech może świadczyć o infekcji, gorączce, stresie lub alergii, ale również o niewydolności oddechowej. Dlatego nigdy nie należy go bagatelizować.
• Kiedy oddech dziecka niepokoi? Oddech dziecka powinien niepokoić, gdy jest szybki, płytki, towarzyszą mu trudności z oddychaniem, sapanie i świsty.
• Czy przyspieszony oddech u dziecka w czasie snu jest normalny? U wielu dzieci, zwłaszcza niemowląt, przyspieszony oddech podczas snu jest fizjologiczny, jednak gdy towarzyszą temu inne objawy, warto skonsultować się z lekarzem.
• Czy 40 oddechów na minutę jest poważne? Normy na liczbę oddechów w ciągu minuty są różne dla każdej grupy wiekowej. U noworodków jest to normalne, jednak u starszych dzieci taki stan wymaga konsultacji lekarskiej.

Sprawdź leki z ibuprofenem.

Przyspieszony oddech u dziecka: podsumowanie

Przyspieszony oddech u dziecka, czyli tachypnoe, to objaw, którego nie należy bagatelizować. Może mieć wiele przyczyn – od infekcji po poważne choroby serca czy układu oddechowego. W przypadku niepokojących objawów zawsze należy skonsultować się z lekarzem, a w razie pogorszenia stanu zdrowia lub utraty przytomności niezwłocznie wezwać pomoc medyczną.