Zapalenie tchawicy (tracheitis) to choroba górnych dróg oddechowych, najczęściej pochodzenia wirusowego. Wywołują ją wirusy grypy, paragrypy, rhinowirusy, adenowirusy. Może przebiegać z zapaleniem krtani i oskrzeli. Podstawowe objawy to: ból za mostkiem, kaszel, stany podgorączkowe.
Co to jest zapalenie tchawicy?
Zapalenie tchawicy może mieć charakter ostry lub przewlekły. Co istotne, rzadko występuje ono jako izolowane schorzenie – często towarzyszy infekcjom górnych lub dolnych dróg oddechowych, takim jak zapalenie gardła, krtani czy oskrzeli.
Zapalenie krtani i tchawicy często występuje jednocześnie. Taka sytuacja zdarza się najczęściej u dzieci poniżej 6 roku życia. W pediatrii schorzenie to określa się jako krup (podgłośniowe zapalenie krtani, krup wirusowy). Należy pamiętać, że w przypadku krupu może pojawić się charakterystyczny objaw zwany stridorem, czyli świszczący dźwięk podczas oddychania. Spowodowany jest obrzękiem krtani. Do tego dochodzi kaszel, ze względu na swój charakterystyczny dźwięk określany jest potocznie jako szczekający.
Z kolei u dorosłych zapalenie krtani i tchawicy może przebiegać nieco łagodniej, ale jest stanem, który w przypadku braku prowadzonego leczenia może wywołać powikłania. Współwystępowanie tych stanów zapalnych może prowadzić do nasilenia objawów i wydłużenia czasu trwania choroby.
Przyczyny zapalenia tchawicy
Przyczyny zapalenia tchawicy są różnorodne, ale najczęściej schorzenie to wywoływane jest przez czynniki infekcyjne. Warto zaznaczyć, że w przeważającej większości przypadków za zapalenie tchawicy odpowiedzialne są wirusy. Do najczęstszych patogenów należą wirusy grypy, paragrypy, rinowirusy, adenowirusy oraz koronawirusy.
Z drugiej strony, zapalenie tchawicy może być również spowodowane przez bakterie, choć zdarza się to rzadziej. Wśród tych patogenów wymienia się m.in. Staphylococcus aureus, Haemophilus influenzae czy Streptococcus pneumoniae. Infeckja bakteryjna jest często wynikiem nadkażenia po zakażeniu wirusowym, które nie zostało poprawnie leczone.
Poza tym warto wspomnieć o nieinfekcyjnych przyczynach zapalenia tchawicy. Długotrwała ekspozycja na czynniki drażniące, takie jak dym tytoniowy, zanieczyszczenia powietrza czy opary substancji chemicznych, może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego tchawicy. Także ciągłe użytkowanie klimatyzacji może przyczyniać się do podrażnienia i zapalenia błony śluzowej tchawicy.
Objawy zapalenia tchawicy
Objawy zapalenia tchawicy mogą różnić się w zależności od wieku pacjenta i przyczyny schorzenia. Jednak istnieją pewne charakterystyczne symptomy, które często towarzyszą tej chorobie:
- suchy, męczący kaszel, często opisywany jako „szczekający”,
- świszczący oddech lub trudności w oddychaniu,
- ból gardła i uczucie drapania,
- ogólne osłabienie organizmu,
- zwiększona produkcja wydzieliny w drogach oddechowych,
- ból w okolicy mostka i szyi, nasilający się podczas kaszlu.
U dzieci objawy zapalenia tchawicy mogą być bardziej nasilone i alarmujące. Niepokojące dla rodzica powinny być następujące symptomy:
- nagłe ataki duszności, szczególnie w nocy,
- przyspieszony oddech,
- widoczne odkształcanie się ścian klatki piersiowej między żebrami podczas wdechu,
- sinienie wokół ust.
Objawy zapalenia tchawicy u dorosłych są zwykle mniej nasilone.
Nieleczone zapalenie tchawicy – jakie są skutki?
Choć w wielu przypadkach schorzenie to ma tendencję do samoograniczania się, ignorowanie objawów może skutkować rozwojem powikłań.
Nieleczona infekcja może prowadzić do zapalenia oskrzeli lub nawet zapalenia płuc. W rezultacie może to skutkować przedłużającymi się problemami z oddychaniem i ogólnym pogorszeniem stanu zdrowia.
Co więcej, chroniczne zapalenie tchawicy, jeśli pozostaje bez odpowiedniej terapii, może skutkować w przyszłości nawracającymi infekcjami, przewlekłym kaszlem i stałymi trudnościami w oddychaniu. W związku z tym nie należy lekceważyć objawów i zawsze konsultować się z lekarzem w przypadku podejrzenia stanu zapalnego.
Jak leczyć zapalenie tchawicy?
Leczenie zapalenia tchawicy zależy od przyczyny schorzenia i nasilenia objawów. W większości przypadków, szczególnie gdy choroba ma podłoże wirusowe, stosuje się jedynie leczenie objawowe. Schorzenie o podłożu wirusowym ma charakter samoograniczający się. Objawy tracą na sile, a stan zapalny wygasza się pod wpływem terapii.
- Stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe - pomagają złagodzić dyskomfort i obniżyć temperaturę ciała.
- Leki przeciwkaszlowe – mogą być pomocne w kontrolowaniu uporczywego kaszlu.
- Leki rozrzedzające wydzielinę – ułatwiają odkrztuszanie i oczyszczanie dróg oddechowych.
- Inhalacje – nawilżają drogi oddechowe i pomagają w rozrzedzeniu wydzieliny.
W przypadku zapalenia tchawicy o podłożu bakteryjnym, lekarz może przepisać antybiotyk. Ważne jest, aby przyjmować go zgodnie z zaleceniami, nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej.
W tym przypadku kluczowe jest również zapewnienie odpowiedniego nawilżenia organizmu. Picie dużej ilości płynów pomaga rozrzedzić wydzielinę i ułatwia jej usuwanie z dróg oddechowych.
Domowe sposoby na zapalenie tchawicy
Choć zapalenie tchawicy wymaga często interwencji lekarskiej, istnieją domowe sposoby, które mogą przynieść ulgę i wspomóc proces leczenia. Warto zwrócić uwagę również na niżej opisane metody.
- Nawilżanie powietrza – stosowanie nawilżacza lub rozwieszanie mokrych ręczników w pomieszczeniu może złagodzić podrażnienie dróg oddechowych.
- Ciepłe napoje – napary z ziół, herbata ziołowa (nie powinna być czarna) z miodem i cytryną lub ciepłe mleko z miodem mogą przynieść ulgę w bólu gardła i złagodzić kaszel.
- Inhalacje z soli fizjologicznej lub ziół – pomagają nawilżyć i oczyścić drogi oddechowe.
- Odpoczynek – zapewnienie organizmowi odpowiedniej ilości snu wspomaga proces zdrowienia.
- Unikanie czynników drażniących – wyeliminowanie dymu papierosowego i innych zanieczyszczeń powietrza może przyspieszyć powrót do zdrowia.
Warto podkreślić, że choć domowe metody mogą przynieść ulgę, w przypadku utrzymujących się lub nasilających objawów zawsze należy skonsultować się z lekarzem.
Bibliografia
Brzecka A., Hausen T., Choroby układu oddechowego w praktyce lekarza rodzinnego, red. wyd. pol. Anna Brzecka, Edra Urban & Partner, Wrocław 2019 (1), ISBN: 9788366310131.
Zielińska-Bliźniewska, J. Olszewski, Ostre podgłośniowe i nadgłośniowe zapalenie krtani, Medycyna po dyplomie. Laryngologia” 2019, nr 12.
Panaszek N. Pluta J. Lehnen J. Bohater P., Choroby dróg oddechowych, MedPharm 2011 (1), ISBN: 9788362283767
Podziel się artykułem ze znajomymi
