Cefuroksym : Charakterystyka, dawkowanie, wskazania, przeciwwskazania i inne istotne informacje

Cefuroksym to antybiotyk z grupy cefalosporyn II generacji o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego. Mechanizm działania polega na hamowaniu syntezy ściany komórkowej bakterii, co prowadzi do ich śmierci (działanie bakteriobójcze). Cefuroksym wykazuje skuteczność wobec wielu gram-dodatnich i gram-ujemnych patogenów, w tym Streptococcus spp., Haemophilus influenzae, Escherichia coli czy Klebsiella spp.

Mechanizm działania

Cefuroksym jest stabilnym wobec β-laktamaz cefalosporynem, co zapewnia skuteczność przeciwko bakteriom produkującym niektóre β-laktamazy. Lek łączy się z białkami wiążącymi penicyliny (PBP – penicillin-binding proteins) w błonie komórkowej bakterii, zaburzając proces transpeptydacji w ścianie komórkowej. Niezbudowana lub uszkodzona ściana komórkowa powoduje lizę komórki bakterii i ostatecznie jej śmierć.

Wskazania do stosowania

Cefuroksym jest wskazany w leczeniu zakażeń wywołanych przez wrażliwe bakterie, między innymi:

• Zakażenia układu oddechowego, takie jak zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc.
• Zakażenia dróg moczowych, np. zapalenie pęcherza, odmiedniczkowe zapalenie nerek.
• Zakażenia skóry i tkanek miękkich.
• Zakażenia kości i stawów.
• Zakażenia narządów miednicy mniejszej.
• Zapobieganie zakażeniom w czasie zabiegów chirurgicznych.

Dawkowanie

Dawkowanie cefuroksymu zależy od rodzaju i nasilenia zakażenia, a także wieku i stanu pacjenta.

• Dorośli i młodzież: Zazwyczaj 250–500 mg co 12 godzin. W cięższych zakażeniach dawka może zostać zwiększona do 1,5 g na dobę podawanej w dawkach podzielonych (np. 500 mg co 8 godzin).
• Dzieci: Dawkowanie na podstawie masy ciała, zwykle 20–30 mg/kg mc./dobę w dwóch dawkach podzielonych.
• Podawanie: cefuroksym dostępny jest w formie tabletek, zawiesiny doustnej, a także do podawania pozajelitowego (wlew dożylny lub domięśniowy).

Dawkę modyfikuje się u osób z niewydolnością nerek.

Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość na cefalosporyny lub inne antybiotyki β-laktamowe (penicyliny).
• U pacjentów z uczuleniem na cefuroksym mogą wystąpić reakcje alergiczne, w tym ciężkie, takie jak wstrząs anafilaktyczny.
• Zachowaj ostrożność u pacjentów z astmą i alergiami, a także w przypadku chorób nerek.

Stosowanie w ciąży i karmieniu piersią

• Cefuroksym należy do kategorii B leków w ciąży, co oznacza, że badania na zwierzętach nie wykazały ryzyka dla płodu, ale brakuje dostatecznych badań u kobiet ciężarnych.
• Lek można stosować w ciąży, jeśli korzyści przewyższają potencjalne ryzyko.
• Cefuroksym przenika do mleka matki w niewielkich ilościach, zazwyczaj jest bezpieczny podczas karmienia piersią, choć należy uważnie monitorować niemowlę pod kątem ewentualnych działań niepożądanych.

Interakcje z innymi lekami

• Cefuroksym może osłabiać działanie antykoagulantów (np. warfaryny), co zwiększa ryzyko krwawień – należy monitorować parametr INR.
• Nie należy równocześnie stosować cefuroksymu z antybiotykami bakteriostatycznymi (np. tetracykliny, makrolidy), które mogą upośledzać bakterioobójcze działanie cefuroksymu.
• Cylosporina oraz probenecyd mogą zwiększać stężenie cefuroksymu we krwi.
• Unikać jednoczesnego podawania z aminoglikozydami bez odpowiedniego monitoringu, ze względu na ryzyko nefrotoksyczności.

Możliwe działania niepożądane

Jak każdy lek, cefuroksym może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią. Do najczęstszych zalicza się:

• Reakcje alergiczne (wysypka, świąd, pokrzywka).
• Objawy ze strony przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha.
• Rzadziej: zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, grzybica pochwy lub jamy ustnej (zaburzenie flory bakteryjnej).
• Zaburzenia hematologiczne, takie jak eozynofilia, trombocytopenia, leukopenia.
• W wyjątkowych przypadkach: reakcje nadwrażliwości typu anafilaktycznego, zespół pseudomembranowego zapalenia jelita grubego.
• Przejściowe zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych.

Prowadzenie pacjenta pod kątem stosowania cefuroksymu

• Przed rozpoczęciem leczenia warto wykonać testy w kierunku nadwrażliwości na antybiotyki β-laktamowe.
• Monitorować przebieg zakażenia i ewentualne działania niepożądane.
• W przypadku wystąpienia wysypki, obrzęku, duszności lub innych objawów wskazujących na reakcję alergiczną stosowanie leku należy przerwać.
• Zalecane jest regularne kontrolowanie czynności nerek oraz w razie potrzeby dostosowanie dawki.
• W trakcie terapii unikać jednoczesnego stosowania leków, które mogą wywołać interakcje opisane powyżej.
• Szczególną ostrożność należy zachować u osób z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza nerek i układu odpornościowego.

Podsumowanie

Cefuroksym to skuteczny antybiotyk β-laktamowy o szerokim spektrum działania, stosowany w leczeniu wielu zakażeń bakteryjnych. Jego stosowanie wymaga uwzględnienia przeciwwskazań, monitorowania działań niepożądanych oraz świadomego stosowania w stanach specjalnych, takich jak ciąża czy niewydolność nerek. Znajomość potencjalnych interakcji z innymi lekami jest niezbędna do uniknięcia powikłań. W przypadku stosowania cefuroksymu ważne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania oraz obserwacja pacjenta pod kątem ewentualnych reakcji niepożądanych.