Zaparcia to częsty problem, który może być konsekwencją nieprawidłowej diety i stylu życia, a także fizjologicznych zmian zachodzących wraz z wiekiem oraz w ciąży. Wiele osób borykających się z zaparciami sięga po naturalne metody wspomagające pracę jelit. Zioła od wieków wykorzystywane są jako skuteczne środki poprawiające perystaltykę i rytm wypróżnień. W tym artykule znajdziesz przegląd skutecznych gatunków i dowiesz się, jakie zioła na zaparcia warto stosować.

Zbieranie ziół z polany

Czy zioła na zaparcia działają?

Tak, zioła na zaparcia mogą być bardzo skuteczne, pod warunkiem że będą dobrze dobrane i prawidłowo stosowane. Niektóre gatunki roślin mają działanie przeczyszczające i przyspieszające perystaltykę jelit, co ułatwia wypróżnienia. Pamiętaj jednak, że zioła na zaparcia mogą być stosowane wyłącznie doraźnie. Są uzupełnieniem terapii zaparć, która w wielu przypadkach obejmuje zmiany w diecie, stylu życia, aktywności fizycznej, a czasem i farmakoterapię. Niestety zioła nie zastępują innych metod leczenia. Warto podkreślić, że oprócz wielu pozytywnych, prozdrowotnych właściwości, mogą one powodować też skutki uboczne. Tak, zioła na zaparcia działają, ale muszą być stosowane świadomie, ostrożnie, najlepiej po konsultacji z lekarzem.

Najskuteczniejsze zioła na zaparcia

Jakie zioła pić na zaparcia? Wiele zależy od przyczyny zaparć, ich rodzaju, Twojego wieku, przyjmowanych leków, suplementów diety i ogólnego stanu zdrowia. Skuteczne gatunki na zaparcia to m.in.:

  • Babka płesznik i babka jajowata – ich nasiona i łupiny zawierają specjalne śluzy, które pęcznieją w kontakcie z wodą i zwiększają objętość stolca oraz zmiękczają jego konsystencję. Dodatkowo zwiększają perystaltykę jelit. Są stosunkowo bezpieczne i dobrze tolerowane. Ich zaletą jest też to, że wspomagają gospodarkę lipidową i glukozową. Jak je stosować? 1/2-1 łyżkę zalej wodą, odstaw do zgęstnienia i wypij. Podczas stosowania babki płesznik i babki jajowatej konieczne jest wypijanie większej ilości płynów, w przeciwnym razie mogą działać zapierająco. 
  • Senes – liście senesu zawierają sennozydy, czyli biologicznie czynne związki, które stymulują ruchy mięśniówki jelit, pobudzają perystaltykę oraz zmiękczają masy kałowe. Dzięki temu senes jest jedną z najlepiej przebadanych i najbardziej popularnych roślin przeczyszczających. Jego działanie jest dość silne, dlatego dopuszcza się wyłącznie doraźne stosowanie np. w formie naparu przygotowanego z 1 g surowca.
  • Kruszyna – kora kruszyny działa przeczyszczająco dzięki zawartości glikozydów antranoidowych, które pobudzają ruchy jelit i ułatwiają wypróżnianie. Podobnie jak z liści senesu, z kory kruszyny można przygotować domowe napary do picia.
  • Rzewień – kłącze rzewienia zawiera antrazwiązki (m.in. reinę i emodynę), które silnie pobudzają ruchy jelit. Dzięki temu działa przeczyszczająco. Zaleca się jego stopniowe wprowadzanie do diety w formie domowych naparów lub odwarów.
  • Aloes – zawiera antrazwiązki, antrachinony i aleorezyny, które pobudzają procesy trawienne i działają przeczyszczająco. Sok z aloesu może być skutecznym, doraźnym środkiem wspierającym walkę z zaparciami.

Zioła na zaparcia dla dorosłych

Wszystkie wymienione wcześniej gatunki ziół mogą być pomocne w radzeniu sobie z zaparciami u dorosłych. Należy stosować je doraźnie, maksymalnie przez kilka dni, w połączeniu z dietą bogatą w błonnik, dobrym nawodnieniem i aktywnością fizyczną. Ze względu na bardzo silne działanie ziół na zaparcia i ich wpływ nie tylko na jelita, ale również inne narządy i mechanizmy funkcjonowania organizmu, przed zastosowaniem, zalecana jest konsultacja lekarska.

Zioła na zaparcia u osób starszych

Ryzyko zaparć wzrasta wraz z wiekiem, ponieważ fizjologicznie dochodzi do osłabienia motoryki jelit i procesów trawiennych. Zioła na zaparcia u osób starszych mogą być skutecznym, doraźnym sposobem radzenia sobie z zaparciami, jednak należy zachować szczególną ostrożność. Wielu seniorów przyjmuje leki i choruje przewlekle, co może być przeciwwskazaniem do stosowania niektórych roślin leczniczych. Za dość bezpieczny produkt uważa się babkę płesznik i babkę jajowatą, które można stopniowo wprowadzać do diety, jednocześnie dbając o dobre nawodnienie. Dodatkowo seniorzy mogą wypróbować zioła o nieco delikatniejszym działaniu np. koper włoski, rumianek lub miętę pieprzową, które pozytywnie wpływają na procesy trawienne i komfort jelitowy.

Sprawdź herbaty i mieszanki ziołowe.

Zaparzone zioła w dzbanuszku

Zioła na zaparcia dla dzieci

Jakie są dobre zioła na zaparcia dla dzieci? Niestety większość ziół jest bezpieczna i dozwolona dopiero od 12 roku życia. U młodszych dzieci w leczeniu zaparć kluczowe są codzienne nawyki żywieniowe i aktywność fizyczna. Doraźnie można zastosować domowe napary z rumianku lub mięty pieprzowej pod kontrolą lekarza prowadzącego.

Zioła na zaparcia dla kobiet w ciąży

Ciąża to wyjątkowy stan, który wymaga dużej ostrożności podczas stosowania jakichkolwiek naturalnych metod. Niestety wiele kobiet boryka się z zaparciami, będącymi konsekwencją zmian hormonalnych. Pamiętaj, że naturalne zioła na zaparcia nie zawsze są przebadane pod kątem bezpieczeństwa w ciąży i wielu z nich należy bezwzględnie unikać. Rozważ ich stosowanie ze swoim lekarzem.

Poznaj domowe sposoby na zaparcia.

Jakie zioła na wzdęcia i zaparcia?

Zaparciom często towarzyszą wzdęcia, które są konsekwencją gromadzenia gazów jelitowych. Jakie są dobre zioła na zaparcia i wzdęcia?

  • Mięta pieprzowa,
  • Koper włoski,
  • Imbir,
  • Anyż,
  • Rumianek.

Możesz przygotowywać z nich napary, które pobudzą trawienie, perystaltykę, zmniejszą wzdęcia i dyskomfort jelitowy.

Poznaj właściwości herbaty z kopru włoskiego.

Kobieta trzyma się za brzuch

Jak stosować zioła na zaparcia?

Skuteczne zioła na zaparcia muszą być stosowane zgodnie z zaleceniami producenta, lekarza lub farmaceuty. Pierwszą metodą są domowe napary np. z senesu lub kruszyny. Wystarczy zalać 1 g surowca gorącą wodą, odstawić na kilka minut i wypić 1-2 szklankę dziennie. Maksymalny czas takiej kuracji to na ogół 7 dni. Jeśli sięgasz po suplementy diety zawierające wyciągi ziołowe, zawsze sprawdzaj instrukcję producenta i przestrzegaj zalecanych dawek oraz czasu trwania kuracji.

Zioła na zaparcia: najczęstsze pytania

Poznaj odpowiedzi na najczęstsze pytania na temat ziół na zaparcia.

  • Co pić na silne zaparcia? Które zioło jest najlepsze na zaparcia? Najsilniejsze zioła na zaparcia to napar z liści senesu, kory kruszyny oraz sok z aloesu.
  • Czy rumianek działa na zaparcia? Rumianek nie ma silnego wpływu na perystaltykę jelit, ale poprawia procesy trawienne, może łagodzić wzdęcia i dyskomfort jelitowy i pośrednio wpływać na rytm wypróżnień.

 

Zioła na zaparcia: podsumowanie

Doraźne stosowanie ziół na zaparcia pomaga uporać się z tym nieprzyjemnym problemem. Należy jednak stosować je doraźnie, przez krótki czas, najlepiej po konsultacji z lekarzem. Zioła mają wiele dobroczynnych właściwości, ale mogą też powodować skutki uboczne, dlatego niezbędna jest ostrożność.

Źródła:

      Czerwionka-Szaflarska M. Postępowanie w zaparciu czynnościowym stolca u dzieci i młodzieży, Forum Medycyny Rodzinnej, 2008 [dostęp: 25.08.2025]

      Bilek M. Farmaceuta dla pacjenta – zioła na zaparcia, https://www.researchgate.net/profile/Maciej-Bilek/publication/359730083_Farmaceuta_dla_pacjenta_Ziola_na_zaparcia/links/624bd3b77931cc7ccf16fe9e/Farmaceuta-dla-pacjenta-Ziola-na-zaparcia.pdf [dostęp: 25.08.2025]

      Ma Q. Herbal Medicines for Constipation and Phytochemical Comparison of Active Components, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35331086/ [dostęp: 25.08.2025]

Aleksandra  Dziura
Aleksandra Dziura

Jestem dietetyczką kliniczną i sportową, copywriterką oraz autorką książek. Interesują mnie w szczególności powiązania między żywieniem a gospodarką hormonalną, przewodem pokarmowym i pracą układu nerwowego. Na co dzień pracuję z pacjentami oraz edukuję na temat zdrowego stylu życia w social mediach. ...