Uporczywy ból pleców

Ból pleców jest bardzo powszechną dolegliwością, która w 1/3 przypadków wymaga rehabilitacji. W ferworze przedświątecznych przygotowań nietrudno o taką kontuzję.

Do uszkodzenia dysku może dojść podczas gwałtownego ruchu tułowia (zwłaszcza połączonego ze skrętem), np. w czasie domowych porządków, przesuwania ciężkich mebli czy podnoszenia dużego ciężaru. Pękająca wówczas włóknista osłonka dysku umożliwia uwypuklenie się na zewnątrz tzw. jądra miażdżystego dysku i ucisk na pobliskie korzenie nerwowe, co odczuwa się jako nagły i silny ból podczas każdego ruchu w lędźwiach (tzw. lumbago lub postrzał) lub ból promieniujący do pośladka albo wzdłuż tylnej powierzchni kończyny dolnej (tzw. rwa kulszowa czyli zapalenie nerwu kulszowego). Może również pojawić się w szyjnym odcinku kręgosłupa jako ból karku promieniujący do okolicy stawu barkowego.

Przyczyny bólu pleców

Również intensywne ćwiczenia fizyczne lub trening na siłowni bez rozgrzewki mogą spowodować przeciążenie lub uszkodzenie mięśni przykręgosłupowych oraz więzadeł stawowych, które pełnią funkcję amortyzatorów kręgosłupa. Efektem jest pojawiający się ból pleców. Najczęściej jednak ból pleców występuje u osób mało aktywnych fizycznie, u których plecy nie są elastyczne i słabiej amortyzują wstrząsy oraz obciążenia. U tych osób ból pleców jest wypadkową:

• braku ruchu,
• nieprawidłowej postawy,
• nadwagi lub otyłości,
• choroby zwyrodnieniowej stawów,
• zapalenia stawów,
• urazów,
• osteoporozy,
• nowotworów.

Nie należy bagatelizować bólu pleców, tylko zgłosić się do lekarza, który ustali przyczynę dolegliwości i zaleci odpowiednie leczenie. Bóle pleców mogą mieć charakter nawrotowy. Nawroty te mogą być krótkotrwałe i ustępować po kilku dniach albo mogą trwać dłużej, wywołując czasem zaburzenia neurologiczne, które świadczą o uszkodzeniu nerwów, np.:

• opadanie stopy przy chodzeniu,
• opadanie na piętę przy próbie chodzenia na palcach,
• niezamierzone uginanie kończyny dolnej w stawie kolanowym podczas chodzenia,
• pociąganie całej kończyny (uczucie pozostawiania kończyny w tyle) podczas chodzenia,
• zaburzenia w oddawaniu moczu (parcie na mocz, trudności w oddaniu moczu albo nietrzymanie moczu)
  lub podobne zaburzenia w oddawaniu stolca.

Dość często jeszcze pokutuje wśród pacjentów określenie bólu pleców „zapaleniem korzonków nerwowych”. Nie jest to jednak właściwa nazwa dla tej dolegliwości, ponieważ przyczyną bólu nie jest faktyczny stan zapalny korzeni nerwowych (choć tak to niegdyś sobie tłumaczono), lecz ich ucisk przez uwypuklone jądro miażdżyste, generujący silne doznania bólowe. Współczesną nazwą, która w medycynie zastąpiła „zapalenie korzonków nerwowych”, jest „bólowy zespół kręgosłupowo-korzeniowy”.

Aby uniknąć bólów pleców:

• zadbaj o prawidłową postawę ciała,
• zadbaj o prawidłowy ciężar ciała,
• w ciągu dnia co najmniej kilkakrotnie wykonuj ćwiczenia polegające na unoszeniu i opuszczaniu ramion.
• naucz się odpoczywać i zmieniać pozycję ciała w regularnych odstępach czasu, aby nie dopuścić do nadmiernego skurczu i przeciążenia niektórych mięśni,
• unikaj długotrwałego chodzenia w pantoflach na wysokim obcasie, ponieważ dochodzi wówczas do pogłębiania krzywizn kręgosłupa i przeciążania odcinka lędźwiowego,
• zakupy lub bagaże noś równomiernie rozłożone w obu rękach,
• ciężkie przedmioty podnoś, uginając kolana zamiast pochylania pleców,
• do pracy przy biurku korzystaj z profilowanego i regulowanego krzesła,
• ekran komputera ustaw na wprost twarzy,
• unikaj dociskania słuchawki telefonicznej do ucha barkiem,
• materac do spania wybierz średnio twardy,
• kupując samochód, zwróć uwagę na to, czy fotel jest regulowany i niezbyt miękki,
• przystosuj sprzęty i narzędzia do swojego wzrostu (np. wysokość deski do prasowania, łóżeczka dziecięcego, odpowiednia długość przewodów elektrycznych sprzętów gospodarstwa domowego etc.).

W profilaktyce ważne jest wzmocnienie pleców, co można osiągnąć poprzez odpowiedni trening. Korzystne są: regularne pływanie, szybkie spacery i jazda na rowerze. Można też wykonywać ćwiczenia gimnastyczne wzmacniające mięśnie grzbietu. Na początku dobrze jest ćwiczyć pod okiem trenera, który nauczy prawidłowej techniki.

Warto jednak uzmysłowić sobie, że ból w okolicy lędźwiowej może być również wywołany innymi przyczynami chorobowymi. Może to być:

• ból mięśni po pierwszym treningu,
• ból po urazie okolicy lędźwiowej,
• kolka nerkowa,
• ostre zapalenie nerek,
• topień okołonerkowy,
• ostre zapalenie wyrostka robaczkowego położonego zakątniczo,
• wrzód żołądka drążący do trzustki,
• ostre zapalenie trzustki,
• krwiak zaotrzewnowy,
• tętniak aorty brzusznej,
• zmiany nowotworowe w kości.

Jeśli ból pleców pojawił się i nie ustępuje pomimo ograniczenia aktywności ruchowej oraz zażywania leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty, należy zgłosić się do lekarza, który pomoże ustalić przyczynę bólu i zaleci odpowiednią terapię.