Zioła na stawy: przegląd skutecznych gatunków ziół na bolące stawy

Ból stawów to powszechna dolegliwość, która może mieć związek ze stanem zapalnym, chorobami zwyrodnieniowymi, przeciążeniem i urazami. W przypadku niektórych chorób konieczne jest leczenie farmakologiczne, jednak przy umiarkowanych objawach można rozważyć stosowanie ziół o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Sprawdź, jakie zioła na bolące stawy warto stosować i na co zwracać uwagę podczas ich przyjmowania.

Zioła na stawy: czy działają?

Zioła to naturalne substancje pochodzenia roślinnego o szerokim i wielokierunkowym wpływie na funkcjonowanie organizmu, w tym układ ruchu. 

• U pacjentów cierpiących z powodu bólu i stanu zapalnego stawów można rozważyć stosowanie ziół jako uzupełnienie farmakoterapii lub codzienne wsparcie w łagodzeniu dolegliwości. 
• Wiele surowców wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, a badania naukowe potwierdzają możliwość ich zastosowania w przypadku bólu stawów o niskim lub umiarkowanym nasileniu.
• Warto jednak pamiętać, że zioła na ból stawów mogą powodować skutki uboczne, wchodzić w interakcje z lekami i suplementami. Niektóre problemy zdrowotne mogą też stanowić przeciwwskazanie do fitoterapii.
• Mimo że zioła działają wspomagająco i prozdrowotne, należy podchodzić do nich zdroworozsądkowo i konsultować ich stosowanie z lekarzem.
• Nie każdy problem można rozwiązać naturalnymi metodami i czasem konieczne są leki na ból mięśni i stawów na receptę.

Dowiedz się, czym jest reumatyzm i jak można go leczyć.

Jakie zioła na stawy są skuteczne?

Zioła na bolące stawy to przede wszystkim gatunki bogate w naturalne substancje o działaniu zmniejszającym stan zapalny i uśmierzającym ból. Europejska Agencja Leków (EMA) zatwierdziła i starannie opisała kilka surowców roślinnych, które można stosować do łagodzenia bólu i stanu zapalnego związanego z chorobami narządu ruchu.

Sprawdź dostępne leki przeciwzapalne i przeciwreumatyczne na receptę.

Zioła na ból stawów: kora wierzby

Kora wierzby ma właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, które znane są już od ponad 3500 lat. Wynika to z zawartości salicylanów, takich jak:

• salicyna,
• salikortyna,
•  salirepozyd, 
• populina,
• saligenina. 

Kwas salicylowy z kory wierzby hamuje działanie enzymów COX-1 i 2, które biorą udział w syntezie prozapalnych prostaglandyn. Inne prozdrowotne substancje biologicznie czynne obecne w korze wierzby to garbniki katechinowe, glikozydy fenolowe, flawanony i chalkony.

Tak bogaty skład sprawia, że kora wierzby może być skuteczna w łagodzeniu bólu stawów o niewielkim nasileniu. Dodatkowo, według monografii EMA, dobrze ugruntowanym wskazaniem do jej zastosowania jest krótkotrwałe leczenie bólu zlokalizowanego w dolnej części pleców. Korę wierzby zalicza się do ziół na stany zapalne stawów.

Na polskim rynku kora wierzby dostępna jest w formie ziół do zaparzania oraz tabletek. Występuje w preparatach jednoskładnikowych i wieloskładnikowych, najczęściej w połączeniu z witaminą C i rutozydem. Alternatywą są preparaty zawierające korę wierzby standaryzowane na glikozydy fenolowe w przeliczeniu na salicylinę. Podczas stosowania przestrzegaj zaleceń producenta oraz lekarza lub farmaceuty.

Jak stosować korę wierzby? Najprostszym sposobem jest przygotowanie domowego odwaru. 

• 4 g suszonego zioła zagotuj w 200 ml wody pod przykryciem przez ok. 15 minut.
• Następnie zostaw odwar do zaparzania na kolejne 15 minut, również pod przykryciem. 

Przeciwwskazaniem do stosowania kory wierzby jest:

• ciąża,
• laktacja,
• nadwrażliwość na kwas salicylowy,
• czynna choroba wrzodowa,
• astma,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• wiek poniżej 18 roku życia. 

Nie należy też łączyć kory wierzby z lekami przeciwbólowymi (zwłaszcza z grupy NLPZ) i przeciwzakrzepowymi bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Poznaj właściwości kwiatu dziewanny.

Zioła na bolące stawy: wiązówka błotna

Wiązówka błotna, a w szczególności jej liście, jest źródłem kwasu salicylowego. Zawiera też:

• flawonoidy,
• terpenoidy,
• garbniki,
• kwasy fenolowe, 
• olejki eteryczne.

Według monografii EMA ma zastosowanie w uśmierzaniu bólu stawów o niewielkim nasileniu. Mechanizm działania wiązówki błotnej jest podobny do kory wierzby i wynika głównie z hamowania aktywności COX-1 i 2, a tym samym zmniejszania produkcji prozapalnych prostaglandyn. Substancje obecne w wiązówce błotnej mogą też hamować inne mediatory stanu zapalnego, np. IL-1β i TNF-α.

W Polsce dostępne są produkty zawierające kwiat wiązówki w postaci ziół przeciwzapalnych na stawy do zaparzania. Dodatkowo wyciąg z kwiatów wiązówki występuje w formie tabletek, w połączeniu z ekstraktami z ziela jeżówki purpurowej i hakorośli rozesłanej. Wiązówkę błotną można przyjmować w postaci domowych naparów lub odwarów, a po konsultacji z lekarzem również w tabletkach.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania wiązówki? Jest to przede wszystkim:

• ciąża i laktacja,
• nadwrażliwość na salicylany. 

Szczególną ostrożność należy zachować podczas przyjmowania leków przeciwbólowych i przeciwzakrzepowych.

Zioła na zwyrodnienie stawów: diabelski pazur

Diabelski pazur, a dokładnie hakorośl rozesłana, to kolejny surowiec, który ma zastosowanie w fitoterapii chorób układu mięśniowo-szkieletowego oraz bólu stawów. Najbardziej wartościowym surowcem jest rozdrobniony lub sproszkowany korzeń, dzięki któremu diabelski pazur zalicza się do ziół leczniczych na stawy. Według monografii EMA wskazaniem do jego stosowania są bóle stawów o niewielkim nasileniu.

Diabelski pazur zawiera:

• glikozydy irydoidowe, w tym harpagozyd, harpagid i prokumbid;
• fenylopropanoidy;
• triterpeny;
•  fitosterole;
• flawonoidy;
•  fenolokwasy.

W kontekście działania przeciwzapalnego i uśmierzającego ból stawów na największą uwagę zasługują glikozydy irydoidowe i akteozyd.

Mechanizm działania tego zioła na stawy i kości polega na:

• hamowaniu aktywności COX-1 i 2;
• obniżaniu poziomu prozapalnych cytokin;
• ograniczaniu produkcji reaktywnych form tlenu, które nasilają stres oksydacyjny. 

Istnieją też przesłanki, że diabelski pazur może zmniejszać ból i poprawiać jakość życia pacjentów z chorobą zwyrodnieniową stawów czy bólem dolnej części pleców. Zioło może działać w sposób podobny do niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Dotychczas przeprowadzone badania mają jednak pewne ograniczenia, dlatego wymaga to dalszych obserwacji.

Diabelski pazur jest dostępny w formie suszonej, przeznaczonej do przyrządzania domowych naparów, jak również w formie tabletek. Występuje w preparatach jednoskładnikowych oraz mieszankach ziół na stawy. Przeciwwskazania do jego stosowania to: aktywna choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy, ciąża i laktacja.

Poznaj właściwości żyworódki.

Zioła na bóle stawów i mięśni: jak je stosować?

Przyjmowanie ziół do picia na stawy warto skonsultować wcześniej z lekarzem, dietetykiem lub farmaceutą, aby upewnić się, że nie ma przeciwwskazań do ich stosowania, ani ryzyka wystąpienia interakcji. 

• Na ogół zaleca się wypijanie 2-3 porcji naparu lub odwaru dziennie przez 3-4 tygodnie. 
• W przypadku stosowania suplementów lub preparatów leczniczych zawierających ekstrakty z ziół na stawy i kręgosłup należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta dotyczących dawkowania. 
• Wyższe dawki nie sprawią, że efekt będzie lepszy, a dodatkowo zwiększą ryzyko wystąpienia skutków ubocznych.

Dostępne są też zioła na stawy kolanowe, stawy biodrowe, zwyrodnienie stawów i ból pleców, sprzedawane w formie kremów i maści do stosowania zewnętrznego. 

• Przykładowe zioła na zwyrodnienie lub zapalenie stawu kolanowego to arnika górska i owoc pieprzowca. 
• Zioła te można stosować również na bolące plecy. Mają wyższy profil bezpieczeństwa, ponieważ nie wchodzą w interakcje z lekami, jednak mogą powodować niepożądane reakcje skórne, dlatego również wymagają konsultacji lekarskiej przed zastosowaniem.

Sprawdź, jak objawia się reumatoidalne zapalenie stawów.

Zioła na stawy i mięśnie: działania niepożądane

Zioła na bolące stawy, zwłaszcza przyjmowane doustnie, mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe (biegunki, wzdęcia, bóle brzucha, nudności, wymioty) oraz reakcje alergiczne. 

• W skrajnych przypadkach przy zbyt długim i nadmiernym stosowaniu mogą prowadzić do uszkodzenia wątroby lub nerek. 
• Substancje zawarte w ziołach mogą też przechodzić przez łożysko oraz do mleka matki, dlatego każdą fitoterapię w ciąży i podczas laktacji należy bezwzględnie konsultować z lekarzem. 
• Mimo naturalnego pochodzenia ziół zawsze należy stosować je świadomie i pod kontrolą specjalisty.

Sprawdź dostępne leki na ból mięśni i stawów.

Podsumowania

Zioła na stawy stanowią naturalne wsparcie w łagodzeniu bólu i stanu zapalnego. Najskuteczniejsze zioła o potwierdzonym działaniu wiązówka błotna, kora wierzby oraz diabelski pazur. Mają zastosowanie w łagodzeniu dolegliwości o umiarkowanym nasileniu. Mimo że są skuteczne i dopuszczone do obrotu przez Europejską Agencję Leków, należy pamiętać o możliwych działaniach niepożądanych, przeciwwskazaniach i interakcjach z lekami. W każdej sytuacji należy też konsultować fitoterapię z lekarzem.