Ból jelit może być symptomem obstrukcji lub poważnej choroby, która wymaga interwencji chirurgicznej. Sprawdź, kiedy powinien zaniepokoić, a także co pomaga na ból jelit.
Ból jelit
Jelita pełnią bardzo ważną funkcję w organizmie człowieka. Bywają nazywane drugim mózgiem, a Julia Enders, autorka światowego bestsellera „Historia wewnętrzna”, nazywa je najbardziej fascynującym organem naszego ciała. Jelita dzieli się na jelito cienkie i grube.
Kluczową rolę w procesie trawienia i wchłaniania wartości odżywczych odgrywa jelito cienkie – to w nim jedzenie jest rozdrabniane i trawione, a wartości odżywcze wchłanianie. W jelicie grubym natomiast kończy się wchłanianie substancji odżywczych, a z niestrawionych resztek pokarmowych jest formowany stolec. Następuje także zwrotne wchłanianie wody. Jeśli proces ten zostanie zaburzony zaczynamy odczuwać nieprzyjemne dolegliwości. Jednym z nich jest ból jelit.
Ból jelita cienkiego
Jelito cienkie jest 4-6 metrową, pofałdowaną i poskręcaną „rurką”, która po rozprostowaniu osiągnęłaby długość 18 metrów. Składa się z dwunastnicy, jelita czczego i krętego. Jelito kręte za pomocą zastawki Bauhina połączone jest z jelitem grubym.
Jelito cienkie jest najdłuższym odcinkiem przewodu pokarmowego. Umiejscowione jest w okolicy pępkowej, podbrzusznej i biodrowej. Ból jelita cienkiego najczęściej jest odczuwany przez pacjentów jako kłucie w okolicy pępka. Jeśli pacjent zgłasza się do lekarza z dolegliwościami bólowymi występującymi w tym miejscu, można z dużym prawdopodobieństwem założyć, że źródłem bólu jest nieprawidłowo pracujące jelito cienkie.
Ból jelita grubego
Jelito grube jest końcowym odcinkiem układu pokarmowego. Łączy się z jelitem cienkim i odbytem. Jest znacznie krótsze od cienkiego - mierzy około 1,5 metra, ale ma podobną budową - także można je przyrównać do pofałdowanej rurki, która otacza jelito cienkie. Składa się z jelita ślepego, okrężnicy i odbytnicy. Ból jelita grubego jest odczuwany przez pacjentów jako ból podbrzusza (niżej niż ból jelita cienkiego).
Najczęściej dolegliwościom bólowym towarzyszą:
- biegunki,
- zaparcia,
- parcie na stolec,
- wzdęcia,
- nudności,
- uczucie niepełnego wypróżnienia,
- stolec z domieszką śluzu lub krwi.
Przyczyny bólu w jelitach
Ból w jelitach może być symptomem następujących chorób:
- polipy w jelitach,
- zapalenie wyrostka robaczkowego,
- choroba uchyłkowa jelit,
- niedrożność jelit,
- choroba niedokrwienna jelit,
- choroba Leśniowskiego-Crohna,
- wrzodziejące zapalenie jelit,
- zespół jelita drażliwego,
- grypa jelitowa.
Ból jelit po jedzeniu
Jedną z najczęstszych dolegliwości układu pokarmowego jest zespół jelita drażliwego (IBS), czyli przewlekłe zaburzenie czynnościowe jelit. Szacuje się, że choroba występuje u 20 procent ludzi na całym świecie i jest drugą, po przeziębieniu, najczęstszą przyczyną nieobecności w pracy. Zespół jelita drażliwego ma wieloczynnikową i nie do końca znaną etiologię, jednak coraz częściej wskazuje się na zaburzenia psycho-społeczne jako bezpośrednią przyczynę dolegliwości. IBS objawia się głównie bólem jelit związanym ze zmianą rytmu wypróżnień lub wyglądu stolca.
W diagnostyce wykorzystuje się tzw. kryteria rzymskie, zgodnie z którymi pacjent cierpi na IBS, jeśli ból brzucha doskwiera mu przez co najmniej trzy dni w tygodniu w ciągu ostatnich sześciu miesięcy oraz występują przynajmniej 2 z poniższych objawów:
- następuje poprawa po oddaniu stolca,
- początek dolegliwości jest związany ze zmianą częstotliwości wypróżnień,
- dolegliwości rozpoczęły się od zmiany wyglądu stolca.
Co na ból jelit?
Lekarz na postawie opisywanych przez pacjenta dolegliwości postawi wstępna diagnozę oraz zleci wykonanie badań dodatkowych. Bólu jelit nie powinno się lekceważyć, gdyż może on wymagać pilnej interwencji chirurgicznej. Niepokojące są zwłaszcza te nasilające się podczas poruszania się lub opukiwania brzucha, a także przebiegające z odruchową obroną mięśniową oraz dodatnim objawem Blumberga (ból wraca, kiedy lekarz zwalnia ucisk).
W diagnostyce chorób jelit ważna jest także konsystencja oddawanego stolca. Wodnisty sugeruje zakażenie, zbity – zaparcie, a brak wypróżnianie – niedrożność jelit. Jeśli w kale zauważalna jest krew może to świadczyć o wrzodziejącym zapaleniu jelit lub chorobie Leśniowskiego-Crohna, a także o polipach jelit. Leczenie bólu jelit zawsze powinno być uzależnione od przyczyny i poprzedzone diagnostyką. Jeśli badania nie uwidocznią źródła bólu, zwykle podejrzewa się chorobę czynnościową – głównie zespół jelita drażliwego.
W chorobach czynnościowych pacjenci przyjmują najczęściej leki rozkurczowe, przeciwbiegunkowe oraz kierowani są na psychoterapię. Nieswoiste zapalenia jelit, czyli wrzodziejące zapalenie jelita i chorobę Leśniowskiego-Crohna, leczy się środkami farmakologicznymi oraz dietą. Natomiast stany nagłe, takie jak zapalenie wyrostka robaczkowego, niedokrwienie lub niedrożność jelit wymagają leczenia chirurgicznego.
Autor: Joanna Woźniak
Czytaj:
- Jak powstaje wzdęcie brzucha? Co oznacza? Leczenie
- Co powoduje ból brzucha u noworodka? Objawy, leczenie
- Ból brzucha - przyczyny, leczenie, sposoby
- Ból brzucha po jedzeniu – z czego wynika? Co zrobić?
Bibliografia:
- Ross A., LeLeiko N. S., Ostry ból brzucha, Pediatria po Dyplomie Vol. 15 Nr 3, Czerwiec 2011.
- Żelowski A., Wojtuń S., Gil J., Dyrla P, Zespół jelita nadwrażliwego – podstawowe zasady rozpoznawania i leczenia, Pediatria i Medycyna Rodzinna 2013, 9 (3), p. 250–255.
Podziel się artykułem ze znajomymi
