Berberyna: właściwości, zastosowanie, skutki uboczne

Berberyna to substancja roślinna o szerokim zastosowaniu. Mimo że w medycynie naturalnej znana i stosowana jest od tysięcy lat, dopiero niedawno wzbudziła zainteresowanie naukowców i specjalistów, którzy badają możliwość zastosowania jej w profilaktyce oraz wspomaganiu leczenia wielu schorzeń. W tym artykule wyjaśniamy, co to jest berberyna, jak działa i kiedy warto ją stosować.

Berberyna: co to jest?

Berberyna to główna substancja aktywna występująca w berberysie, obecnym na większości kontynentów – w Europie, Azji, Ameryce i Afryce. Największe ilości można zaobserwować w kłączach, korzeniach, łodygach i korze. Z chemicznego punktu widzenia berberyna to alkaloid izochinolinowy (do tej samej grupy należy m.in. morfina i kodeina). Ma żółty kolor, dlatego często stosuje się ją jako barwnik.

Berberyna: właściwości

Właściwości berberyny są przedmiotem wielu badań naukowych i obserwacji klinicznych. W medycynie chińskiej wykorzystywano ją do łagodzenia różnorodnych dolegliwości zdrowotnych, jednak nie każde zastosowanie znalazło do dziś potwierdzenie w nauce. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy berberyna wykazuje właściwości:

• antyoksydacyjne,
• przeciwbakteryjne,
• przeciwzapalne,
• przeciwbiegunkowe,
• hipoglikemizujące,
• hipolipemizujące,
• regulujące ciśnienie krwi.

Przypuszcza się również, że berberyna może działać antydepresyjnie, przeciwlękowo oraz przeciwnowotworowo. Wymaga to jednak dalszych badań.

Poznaj skuteczne środki na hamowanie apetytu.

Berberyna: działanie

Jak działa berberyna? Wyniki przeprowadzonych dotychczas badań wskazują, że berberyna można obniżać stężenie glukozy, cholesterolu i triglicerydów we krwi. Warto podkreślić, że to właśnie zaburzenia gospodarki węglowodanowo-insulinowej i lipidowej są podstawą wielu chorób metabolicznych i przewlekłych, z którymi boryka się nasze społeczeństwo. 

• Dodatkowo berberyna ma potencjalny pozytywny wpływ na funkcjonowanie wątroby. 
• Coraz więcej mówi się również o jej działaniu neuroprotekcyjnym. Berberyna może poprawiać funkcje poznawcze, zapobiegać uszkodzeniom neuronów spowodowanym stanem zapalnym i stresem oksydacyjnym, a tym samym chronić przed rozwojem demencji i zaburzeń neurodegeneracyjnych.

Berberyna: zastosowanie

Berberyna znajduje zastosowanie we wspomaganiu leczenia chorób metabolicznych oraz niektórych zaburzeń żołądkowo-jelitowych.

Berberyna na cholesterol

Wysoki poziom cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i triglicerydów zwiększa ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, które są główną przyczyną zgonów w Polsce. Berberyna w połączeniu ze zdrową dietą i aktywnością fizyczną może obniżać poziom tych substancji we krwi, co przekłada się na niższe ryzyko chorób i incydentów sercowo-naczyniowych.

Berberyna w cukrzycy

Berberyna może działać wspomagająco w przypadku cukrzycy typu 2. Wynika to z jej wpływu na obniżenie poziomu glukozy we krwi. Pojawiają się wstępne przesłanki o tym, że jej skuteczność jest zbliżona do metforminy, jednak na ten moment nie zaleca się jej rutynowego stosowania zamiast leczenia farmakologicznego.

Berberyna na odchudzanie

Przypuszcza się, że uwzględnienie berberyny w suplementacji osób z chorobą otyłościową powikłaną zaburzeniami metabolicznymi może przyczynić się do szybszej redukcji masy ciała i poprawy ogólnego stanu zdrowia. Warunkiem jest jednak:

• przestrzeganie zasad zdrowego żywienia,
• utrzymanie deficytu kalorycznego,
• regularna aktywność fizyczna. 

Berberyna działa wyłącznie wspomagająco.

Sprawdź, czym są peptydy na odchudzanie, jak działają i jakie są ich skutki uboczne.

Berberyna: SIBO

Wpływ berberyny na jelita jest dość kontrowersyjny. Z jednej strony wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne, dlatego może mieć zastosowanie w przypadku SIBO, czyli zespołu przerostu jelita cienkiego oraz przerostu Candida. Dotychczas nie potwierdzono jednak jednoznacznie jej pozytywnego wpływu i nie należy stosować jej rutynowo.

Berberyna: PCOS

Berberyna wpływa pozytywnie na insulinowrażliwość, dlatego można rozważyć jej stosowanie w przypadku zespołu policystycznych jajników przebiegającego z obniżeniem wrażliwości tkanek na insulinę. W przypadku PCOS ważna jest również redukcja stanu zapalnego, w czym może pomóc berberyna.

Sprawdź dostępne leki na odchudzanie.

Berberyna: jak stosować?

Suplementy diety z berberyną zyskują w ostatnich latach na coraz większej popularności i dziś są dostępne w większości aptek oraz sklepów zielarskich. 

• Najczęściej mają formę tabletek lub kapsułek. 
• Berberyna występuje zarówno w preparatach jednoskładnikowych, w których stanowi jedyną substancję aktywną, jak i w preparatach wieloskładnikowych.
• Często łączy się ją m.in. z wyciągiem z cynamonu, kurkumy, morwy białej lub oregano, dla wzmocnienia efektu terapeutycznego.

Jaka dawka berberyny jest skuteczna? 

Standardowo rekomendowana dzienna dawka berberyny mieści się w zakresie od 750 do 1500 mg na dobę.

• Nie zaleca się przekraczania 1500 mg na dobę.
• Co więcej, dawkę dobową najlepiej podzielić na 3 mniejsze dawki, przyjmowane wraz z głównymi posiłkami.

Jak długo stosować berberynę? 

Rekomendowany czas suplementacji to 2-3 miesiące. Nie zaleca się przyjmowania berberyny dłużej niż 12 tygodni. Po tym czasie niezbędna jest przerwa w suplementacji i ocena jej skuteczności u lekarza prowadzącego.

Berberyna: przeciwwskazania

Berberyna jest substancją pochodzenia naturalnego o stosunkowo wysokim profilu bezpieczeństwa, jednak nie oznacza to, że nie należy zachować środków ostrożności podczas jej stosowania. Jak w przypadku każdej substancji istnieją pewne przeciwwskazania do jej przyjmowania.

Pierwszym przeciwwskazaniem jest ciąża i okres karmienia piersią. W tych okresach nie zaleca się przyjmowania żadnych suplementów roślinnych i ziołowych bez konsultacji z lekarzem. Nie można jednoznacznie ocenić ich bezpieczeństwa w okresie ciąży i laktacji, a potencjalne ryzyko przewyższa korzyści z ich stosowania. Berberyny nie należy podawać również dzieciom.

Kolejnym potencjalnym przeciwwskazaniem są choroby wątroby. To właśnie wątroba odpowiada za metabolizm większości leków i suplementów, dlatego w stanach chorobowych należy zachować szczególną ostrożność i nie przyjmować żadnych ziół na własną rękę.

Z czym nie łączyć berberyny? 

Nie zaleca się jej łączenia z alkoholem oraz lekami obniżającymi poziom cukru we krwi. Jeśli przyjmujesz leki przeciwcukrzycowe, przed rozpoczęciem suplementacji berberyną skonsultuj się z lekarzem.

Berberyna: skutki uboczne

Tak jak każdy suplement diety, berberyna również może powodować skutki uboczne. Najczęściej są to zaburzenia żołądkowo-jelitowe w postaci nudności, biegunek, bólu brzucha lub wzdęć. W skrajnych przypadkach przy stosowaniu bardzo dużych dawek mogą pojawić się zaburzenia funkcjonowania wątroby oraz krwawienia z przewodu pokarmowego.

Przeczytaj nasz artykuł „Zioła na odchudzanie” i sprawdź, jakie rośliny wspierają redukcję masy ciała.

Berberyna: najczęstsze pytania

Poznaj odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące berberyny.

Berberyna: jaka jest najlepsza?

Najlepiej przebadana formą berberyny jest chlorowodorek (berberyna HCl). Charakteryzuje się najlepszą rozpuszczalnością i przyswajalnością.

Sprawdź dostępne preparaty z berberyną.

Berberyna: przyjmować rano czy wieczorem?

Pora przyjmowania berberyny nie ma znaczącego wpływu na jej działanie i efekty.

Berberyna: jaką wybrać?

Najlepiej wybrać berberynę HCl w formie tabletek lub kapsułek od producenta, który regularnie poddaje swoje preparaty niezależnym badaniom oceniającym jakość i poziom ewentualnych zanieczyszczeń.

Berberyna: co daje?

Berberyna może sprzyjać regulacji poziomu glukozy i cholesterolu we krwi, zmniejszeniu stanu zapalnego oraz dysbiozy jelitowej.

Berberyna: jak brać?

Berberynę należy przyjmować do posiłku w 2-3 dawkach w ciągu dnia. Nie zaleca się przyjmowania jej na czczo ani w jednej dawce dobowej. Jednorazowe przyjęcie dużej dawki może powodować skutki uboczne.

Berberyna: na co pomaga?

Berberyna pomaga w szczególności na zaburzenia metaboliczne, takie jak choroba otyłościowa, insulinooporność, zaburzenia lipidowe. Ma zastosowanie również we wspieraniu leczenia SIBO.

Ile berberyny dziennie stosować?

Zalecane dawkowanie mieści się w zakresie 200-1000 mg. Należy przestrzegać zaleceń producenta suplementu diety oraz lekarza prowadzącego.

Berberyna przed czy po posiłku? Kiedy stosować?

Berberynę zaleca się przyjmować tuż przed posiłkiem, razem z posiłkiem lub bezpośrednio po jego spożyciu.

Berberyna: stosowanie. Podsumowanie

Berberyna to naturalny związek chemiczny pozyskiwany głównie z berberysu. Wykazuje właściwości przeciwcukrzycowe, przeciwzapalne, antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne. Bezpieczeństwo stosowania berberyny jest wysokie, choć zaleca się konsultację medyczną przed rozpoczęciem suplementacji, szczególnie w przypadku chorób współistniejących lub przyjmowania leków.