Kolano skoczka – objawy, leczenie, rehabilitacja

Kolano skoczka to dolegliwość, na którą cierpią koszykarze, siatkarze, skoczkowie wzwyż, piłkarze ręczni. Powodują ją częste wyskoki, lądowania z szybką zmianą kierunku biegu prowadzące do uszkodzenia wiązadła rzepki, a w konsekwencji degeneracji tkanek. Jak leczyć i rehabilitować kolano skoczka, by szybko wrócić do aktywności?

Co to jest kolano skoczka, jak zdefiniować kontuzję?

Kolano skoczka, znane również jako entezopatia rzepki, to bolesne schorzenie dotykające okolic kolana. Jest wynikiem drobnych uszkodzeń struktury więzadła właściwego rzepki. Samą entezopatię należy definiować jako zmianę przeciążeniowo-zwyrodnieniową przyczepu ścięgnistego, czyli miejsca mocowania ścięgien, więzadeł lub torebek.

Jest to częsta kontuzja, zwłaszcza wśród osób aktywnych fizycznie, szczególnie sportowców. Objawia się bólem w przedniej części kolana, obrzękiem oraz osłabieniem siły mięśnia czworogłowego. Ta dolegliwość może utrudniać wykonywanie codziennych czynności oraz prowadzić do ograniczenia aktywności fizycznej.

Kolano skoczka diagnozowane jest u sportowców uprawiających dyscypliny wymagające skoków, takie jak skoki narciarskie, koszykówka czy siatkówka. Może być spowodowane częstym wyginaniem i prostowaniem nogi, jak również powtarzającymi się skokami i lądowaniami na twardych powierzchniach.

Jakie są przyczyny kolana skoczka?

Jednym z głównych czynników ryzyka jest powtarzalne naprężenie mechaniczne ścięgien prostownika kolana, które występuje podczas skakania, lądowania, przyspieszania i nagłego zwalniania, typowych dla dyscyplin sportowych takich jak siatkówka, skok w dal, koszykówka czy piłka nożna.

Dodatkowo, naderwanie więzadła, zapalenie więzadła rzepki czy entezopatia więzadła rzepki mogą mieć inne podłoże, w tym rozluźnienie aparatu więzadłowego, niestabilność kolana, nieprawidłowe ustawienie rzepki czy historię wcześniejszych incydentów zapalnych. Częstotliwość i intensywność treningów sportowych, poziom wytrzymałości sportowca oraz twardość podłoża, na którym uprawia on aktywność, również odgrywają istotną rolę w rozwoju tej kontuzji.

Czym jest więzadło właściwe rzepki i jakie pełni funkcje?

Więzadło rzepki to pasmowata struktura tkanki łącznej znajdująca się na przedniej części kolana. Pełni kluczową rolę w stabilizacji i utrzymaniu położenia rzepki w kanale, który znajduje się na przedniej powierzchni kości udowej.

Główną funkcją więzadła rzepki jest zapewnienie właściwego prowadzenia ruchu tej struktury podczas zginania i prostowania stawu kolanowego. Podczas tych ruchów rzepka przesuwa się w kanale umożliwiając stabilne i płynne ruchy stawu kolanowego.

Więzadło właściwe rzepki chroni także struktury anatomiczne wokół stawu kolanowego, zapobiegając nadmiernym przemieszczeniom jej. Dzięki swojej elastyczności i wytrzymałości umożliwia wykonywanie codziennych czynności, takich jak chodzenie, bieganie czy skakanie, bez ryzyka uszkodzenia lub dysfunkcji stawu kolanowego.

Zapalenie więzadła rzepki może być spowodowane przez różne czynniki, w tym nadmierne obciążenie stawu kolanowego, przeciążenie podczas aktywności fizycznej, nieprawidłową technikę treningową, niewłaściwe obuwie sportowe, czy nawet nieodpowiednie ustawienie ciała podczas wykonywania ćwiczeń.

Kolano skoczka – jakie daje objawy?

Objawy kolana skoczka to przede wszystkim ból z przodu kolana. Występuje zwłaszcza po treningu, podczas prostowania nogi i w czasie schodzenia ze schodów.

Pacjenci zgłaszają następujące dolegliwości:

ból w przedniej części kolana, zwłaszcza podczas wykonywania skoków, schodzenia po schodach lub podczas dłuższego siedzenia ze zgiętymi kolanami,
obrzęk, opuchlizna w okolicy stawu kolanowego,
trudności w prostowaniu lub zginaniu nogi,
ograniczona ruchomość stawu kolanowego,
sztywność zwłaszcza po dłuższym odpoczynku,
czasami uczucie trzeszczenia lub trzaskania podczas zginania lub prostowania nogi,
osłabienie siły mięśniowej w okolicy stawu kolanowego,

uczucie niestabilności w stawie kolanowym podczas wykonywania ruchów.

Diagnostyka kolana skoczka

Diagnozowanie kolana skoczka wymaga przeprowadzenia wywiadu medycznego, badania fizykalnego – palpacyjnego (dotykiem) i wykonania próbnych ćwiczeń, które obejmują ocenę ruchomości stawu kolanowego, sprawdzenie stabilności rzepki oraz ocenę siły i elastyczności mięśni wokół stawu kolanowego.

Może być konieczne zastosowanie badań obrazowych, takich jak rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografia komputerowa (TK), aby ocenić dokładniej stan struktur wewnątrz stawu kolanowego, takich jak więzadła i ścięgna. Na podstawie zebranych danych lekarz może postawić diagnozę i zalecić odpowiednie leczenie, które może obejmować fizjoterapię, farmakoterapię, a w niektórych przypadkach również zabieg chirurgiczny to zależy od stopnia uszkodzenia więzadła.

Leczenie kolana skoczka

Lekarz ordynuje zazwyczaj leki przeciwbólowe i przeciwzapalne w tabletkach i – być może – także iniekcje do bolesnego stawu. Sprawdza się też maści i żele przeciwzapalne, okłady.

W przypadku kolana skoczka zaleca się zasadę P.R.I.C.E., czyli postępowanie w przypadku kontuzji nazwane tak od pięciu słów w języku angielskim: protection, rest, ice, compression, elevation.

Protection (ochrona), czyli oszczędzanie kontuzjowanej nogi, odciążanie jej np. używając kuli przy chodzeniu
Rest (odpoczynek), czyli oszczędzanie nogi, unikanie chodzenia, zawieszenie treningów
Ice (chłodzenie), czyli chłodzenie bolesnego lub opuchniętego miejsca lodem lub specjalnymi żelowymi torebkami (można wykorzystać np. mięso z zamrażalnika lub mrożonki). Chłodzić należy przez ok. 20 minut kilka razy dziennie i nigdy nie przykładać lodu bezpośrednio na bolące kolano, lecz przez tkaninę, żeby nie doprowadzić do odmrożeń.
Compression (ucisk), czyli zabandażowanie kontuzjowanego kolana, żeby zapobiec opuchliźnie.
Elevation (uniesienie), czyli odpoczynek z uniesioną nogą na przykład na poduszkach lub uniesienie całego łóżka poprzez podłożenie pod jego nogi dwóch cegieł.

Gdy leczenie zachowawcze nie pomaga, konieczne jest leczenie operacyjne. Chirurg ortopeda w artroskopii usuwa uszkodzone i zapalne tkanki miękkie z wiązadła w celu ułatwienia gojenia.

Fizjoterapia w leczeniu kolana skoczka

Wśród stosowanych technik wyróżnia się korzystne działanie fali uderzeniowej, krioterapii oraz ciepłolecznictwa, które wspomagają regenerację tkanek i zmniejszają stan zapalny. Istotnym elementem jest również trening ekscentryczny, który koncentruje się na kontrolowanym wydłużaniu mięśni w trakcie ich skurczu, co pomaga w wzmacnianiu i stabilizacji stawu kolanowego.

Podczas rehabilitacji zaleca się unikanie aktywności obciążających kolano, takich jak skakanie czy bieganie, aby uniknąć pogłębiania urazu. Intensywność programu rehabilitacyjnego powinna być stopniowo zwiększana, dostosowując się do stopnia bólu i dyskomfortu pacjenta.

W terapii stosuje się różne skuteczne metody, takie jak: suche igłowanie, flossing, kinesiotaping, pinopresurę oraz różne techniki masażu i terapii powięziowej, które pomagają w redukcji bólu, poprawie zakresu ruchu i przywróceniu funkcji stawu kolanowego.

Kolano skoczka – rehabilitacja

Kolano skoczka wymaga rehabilitacji, która zadziała przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo, wzmocni siłę mięśni stawu kolanowego. Zalecane zabiegi to krioterapia, jonoforeza z lekiem przeciwzapalnym, magnetoterapia, laseroterapia, ultradźwięki, elektrostymulacja prądami małej częstotliwości.

Można zastosować także tzw. falę uderzeniową, czyli fale ultradźwiękowe o wysokim natężeniu. Kolejne ćwiczenia rehabilitujące uszkodzony staw to ćwiczenia w odciążeniu na podwieszkach. Po kontuzji do normalnego treningu trzeba wracać powoli, unikając skoków i rozciągając mięśnie czworogłowe, kulszowo-goleniowe i mięśnie łydki. Powrót do sportu możliwy jest po upływie od 3 do 6 miesięcy.

Bibliografia:

Armfield D., Medycyna Sportowa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
Rodriguez–Merchan E. C., The treatment of patellar tendinopathy, „J Orthop Traumatol” 2013, nr 14, s. 77–81.
Aliza RudavskyJill Cook, “Physiotherapy management of patellar tendinopathy (jumper’s knee).,” J. Physiother., vol. 60, pp. 122–129, 2014.

Czytaj: