Lakozamid: dawkowanie, działanie, ulotka, skutki uboczne

Lakozamid (lacosamide) to nowoczesny lek przeciwpadaczkowy nowej generacji z grupy aminokwasów funkcjonalizowanych, wprowadzony do terapii jako przełomowa substancja w leczeniu padaczki ogniskowej. Charakteryzuje się unikalnym mechanizmem działania polegającym na selektywnym wzmocnieniu inaktywacji napięciowo-zależnych kanałów sodowych. Dzięki korzystnemu profilowi farmakokinetycznemu, włączającemu niski stopień wiązania z białkami osocza, długi okres półtrwania i dobrą biodostępność, stanowi ważne narzędzie terapeutyczne w neurologii.

Wskazania do stosowania lakozamidu

Lakozamid jest wskazany do stosowania w następujących przypadkach:

Padaczka ogniskowa:

• Monoterapia w leczeniu napadów padaczkowych o ogniskowym początku u dorosłych pacjentów od 16. roku życia
• Terapia wspomagająca w leczeniu napadów padaczkowych o ogniskowym początku z wtórnymi napadami uogólnionymi lub bez nich u dorosłych, młodzieży i dzieci od 4. roku życia

Padaczka oporna na leczenie:

• Leczenie uzupełniające u pacjentów z padaczką oporną na inne leki przeciwpadaczkowe (drug-resistant epilepsy)

Wskazania specjalne:

• Krótkotrwała terapia dożylna, gdy podawanie doustne nie jest możliwe
• Leczenie u pacjentów wymagających szybkiego osiągnięcia stężenia terapeutycznego

Mechanizm działania lakozamidu

Dokładny mechanizm działania przeciwpadaczkowego lakozamidu nie został w pełni poznany. Lakozamid wybiórczo nasila inaktywację napięciowo-zależnych kanałów sodowych, co prowadzi do stabilizacji nadmiernie pobudliwych neuronalnych błon komórkowych.

Główne mechanizmy:

• Modulacja kanałów sodowych: Mechanizm działania lakozamidu polega na wybiórczym hamowaniu kanałów sodowych, co w konsekwencji wpływa na stabilizację nadmiernie pobudliwych błon komórkowych neuronów
• Wzmocnienie wolnej inaktywacji: Mechanizm działania polega na wzmocnieniu wolnej inaktywacji kanałów sodowych, co różni go od innych leków przeciwpadaczkowych
• Stabilizacja błon neuronu: Poprzez wpływ na kanały sodowe lek stabilizuje hyperexcytowane membrany neuronalne, zmniejszając skłonność do powstawania wyładowań padaczkowych
• Selektywność działania: W przeciwieństwie do klasycznych blokerów kanałów sodowych, lakozamid nie wpływa na szybką inaktywację kanałów, co przekłada się na lepszy profil tolerancji

Dawkowanie lakozamidu

Dorośli (monoterapia):

• Dawka początkowa: 100 mg na dobę (50 mg 2 razy dziennie)
• Dawka podtrzymująca: 200-400 mg na dobę (100-200 mg 2 razy dziennie)
• Dawka maksymalna w monoterapii wynosi 600 mg na dobę
• Zwiększanie dawki co tydzień o 50 mg 2 razy dziennie

Dorośli (terapia wspomagająca):

• Dawka początkowa: 100 mg na dobę (50 mg 2 razy dziennie)
• Dawka podtrzymująca: 200-400 mg na dobę
• Maksymalna dawka w terapii wspomagającej wynosi 400 mg w ciągu doby

Dzieci i młodzież (4-17 lat):

• Dawkowanie w zależności od masy ciała: 2-4 mg/kg masy ciała 2 razy dziennie
• Maksymalna dawka: nie więcej niż dawka dla dorosłych

Dostosowanie dawki:

• Dawka lakozamidu zależy od wieku, masy ciała, chorób współistniejących oraz funkcji nerek i wątroby
• Niewydolność nerek: redukcja dawki o 25-50%
• Niewydolność wątroby: ostrożność w dawkowaniu

Przeciwwskazania do stosowania lakozamidu

Bezwzględne przeciwwskazania:

• Nadwrażliwość na lakozamid lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Blok przedsionkowo-komorowy w stopniu drugim lub trzecim

Względne przeciwwskazania:

• Ciężkie zaburzenia przewodnictwa sercowego
• Ciężka niewydolność serca
• Ciężka niewydolność wątroby lub nerek
• Wiek poniżej 4 lat (w zależności od wskazania)

Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu lakozamidu

Specjalne grupy pacjentów:

• Pacjenci z chorobami serca: Konieczne monitorowanie EKG, szczególnie u pacjentów z zaburzeniami przewodnictwa sercowego, chorobą niedokrwienną serca lub niewydolnością serca.
• Pacjenti starsi: Zwiększone ryzyko upadków ze względu na zawroty głowy - konieczne ostrożne dawkowanie.
• Dzieci: Bezpieczeństwo u dzieci poniżej 4 lat nie zostało ustalone.
• Ryzyko samobójstw: Jak w przypadku wszystkich leków przeciwpadaczkowych, istnieje zwiększone ryzyko myśli i zachowań samobójczych.

Skutki uboczne

Bardzo częste (≥1/10):

• Zawroty głowy, ból głowy
• Nudności
• Podwójne widzenie

Częste (≥1/100 do <1/10):

• Zaburzenia koordynacji, zaburzenia równowagi
• Zaburzenia pamięci, splątanie
• Drżenie, nystagmus
• Zaparcia, wymioty, biegunka
• Świąd, wysypka
• Osłabienie, zmęczenie
• Podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia (forma dożylna)

Niezbyt częste (≥1/1,000 do <1/100):

• Depresja, niepokój, bezsenność
• Zaburzenia przewodnictwa sercowego
• Blok przedsionkowo-komorowy I stopnia
• Bradykardia
• Reakcje alergiczne

Rzadkie (≥1/10,000 do <1/1,000):

• Agranulocytoza
• Ciężkie reakcje skórne (zespół Stevensa-Johnsona)
• Migotanie przedsionków

Wpływ na prowadzenie pojazdów

Lakozamid może powodować zawroty głowy, zaburzenia widzenia i koordynacji ruchowej, co może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów mechanicznych i obsługi maszyn. Pacjenci powinni zachować szczególną ostrożność, szczególnie na początku leczenia lub po zmianie dawkowania.

Wpływ na ciążę

Ciąża: Brak wystarczających danych dotyczących stosowania lakozamidu u kobiet w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały szkodliwy wpływ na reprodukcję. Lek powinien być stosowany w ciąży tylko wtedy, gdy korzyść dla matki wyraźnie przewyższa potencjalne ryzyko dla płodu.

Planowanie ciąży: Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia lakozamidem. Konieczna konsultacja z neurologiem przed planowaną ciążą.

Wpływ na laktację

Nie wiadomo, czy lakozamid przechodzi do mleka ludzkiego. Ze względu na potencjalne ryzyko dla niemowlęcia, należy podjąć decyzję o zaprzestaniu karmienia piersią lub przerwaniu leczenia, uwzględniając znaczenie leku dla matki.

Interakcje z lekami

Wpływ na przewodnictwo sercowe:

• Należy zachować ostrożność przy równoczesnym stosowaniu z lekami takimi jak amlodypina, atenolol - możliwe nasilenie zaburzeń przewodnictwa sercowego
• Beta-blokery i blokery kanałów wapniowych - zwiększone ryzyko bradykardii

Leki przeciwpadaczkowe:

• Karbamazepina, lamotrygina - możliwe interakcje farmakokinetyczne
• Inne leki przeciwpadaczkowe - konieczne monitorowanie stężeń i skuteczności

Inne interakcje:

• Pregabalina - możliwe nasilenie działań niepożądanych ze strony OUN
• Leki wpływające na rytm serca - zwiększone ryzyko zaburzeń przewodnictwa

Metabolizm:

• Lakozamid jest metabolizowany głównie przez CYP2C9 w mniejszym stopniu przez CYP2C19 i 3A4
• Silne inhibitory tych enzymów mogą zwiększać stężenie lakozamidu

Interakcja z alkoholem

Alkohol może nasilać działania niepożądane lakozamidu ze strony ośrodkowego układu nerwowego, szczególnie zawroty głowy, senność i zaburzenia koordynacji. Pacjenci powinni unikać spożycia alkoholu podczas leczenia.

Inne środki ostrożności

Monitorowanie kardiologiczne:

• Regularne kontrole EKG, szczególnie u pacjentów z czynnikami ryzyka sercowego
• Monitorowanie częstości serca i ciśnienia tętniczego

Stopniowe odstawienie:

• Nagłe przerwanie leczenia może prowadzić do nasilenia napadów padaczkowych
• Zaleca się stopniowe zmniejszanie dawki przez co najmniej 1 tydzień

Ryzyko upadków:

• Ze względu na zawroty głowy i zaburzenia równowagi, szczególna ostrożność u pacjentów starszych
• Zalecane dostosowanie środowiska do minimalizacji ryzyka upadków

Kontrola parametrów laboratoryjnych:

• Regularne kontrole morfologii krwi ze względu na ryzyko agranulocytozy
• Monitorowanie funkcji wątroby i nerek

Reakcje skórne:

• Monitorowanie wystąpienia wysypki lub innych reakcji skórnych
• W przypadku ciężkich reakcji skórnych - natychmiastowe przerwanie leczenia

Zmiany nastroju i zachowania:

• Obserwacja pod kątem wystąpienia depresji, myśli samobójczych lub innych zmian nastroju
• Regularne konsultacje psychiatryczne w razie potrzeby