Klemastyna: dawkowanie, działanie, ulotka, skutki uboczne

Klemastyna to klasyczny lek przeciwhistaminowy I generacji z grupy etylenodwuamin, stosowany od dziesięcioleci w leczeniu objawów alergicznych. Substancja ta charakteryzuje się silnym działaniem blokującym receptory histaminowe H1, co skutecznie hamuje objawy alergiczne takie jak świąd, pokrzywka czy alergiczny nieżyt nosa. Ze względu na swoje właściwości farmakologiczne znajduje szerokie zastosowanie w alergologii i dermatologii.

Wskazania do stosowania klemastyny

Klemastyna jest zalecana w następujących przypadkach:

Reakcje alergiczne:

• Alergiczny nieżyt nosa (katar sienny)
• Alergiczne zapalenie spojówek
• Pokrzywka ostra i przewlekła
• Kontaktowe zapalenie skóry pochodzenia alergicznego
• Świąd skóry różnego pochodzenia

Objawy towarzyszące alergii:

• Świąd oczu, nosa i gardła
• Łzawienie
• Kichanie
• Swędzenie i zaczerwienienie skóry
• Objawy alergii pokarmowej (jako leczenie wspomagające)

Inne wskazania:

• Wstrząs anafilaktyczny (jako leczenie wspomagające w formie iniekcji)
• Obrzęk naczyniowy (angioedema)
• Jako premedykacja przed podaniem środków kontrastowych

Mechanizm działania klemastyny

Klemastyna jest lekiem przeciwhistaminowym I generacji, którego główny mechanizm działania opiera się na blokowaniu receptorów histaminowych H1.

• Działanie przeciwhistaminowe: Hamuje skurcz mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych, przewodzie pokarmowym czy układzie oddechowym, co skutecznie zmniejsza objawy alergiczne.
• Działanie antycholinergiczne: Blokuje receptory cholinergiczne muskarynowe, co może powodować suchość w jamie ustnej, zaparcia oraz trudności w oddawaniu moczu.
• Działanie sedacyjne: Przenika przez barierę krew-mózg, wywołując senność i uspokojenie.
• Działanie przeciwwymiotne: Blokuje receptory w ośrodku wymiotnym, co może być wykorzystywane w leczeniu nudności i wymiotów.

Dawkowanie klemastyny

Dawkowanie klemastyny należy dostosować do wieku pacjenta i nasilenia objawów:

Dorośli i dzieci powyżej 12 lat:

• Dawka standardowa: 1 mg 2 razy na dobę, rano i wieczorem
• Dawka maksymalna: 6 mg na dobę
• W razie potrzeby lekarz zaleci zwiększenie dawki do 3-4 mg na dobę

Dzieci 6-12 lat:

• Dawka: 0,5-1 mg 2 razy na dobę, rano i wieczorem

Dzieci 3-6 lat:

• Dawka: 0,25-0,5 mg 2 razy na dobę
• Forma podania: wyłącznie syrop

Sposób podawania:

• Można przyjmować niezależnie od posiłku
• Syrop należy dokładnie wymierzyć za pomocą dołączonej miarki
• Tabletki połykać w całości, popijając wodą

Przeciwwskazania do stosowania klemastyny

Bezwzględne przeciwwskazania:

• Nadwrażliwość na klemastynę lub inne składniki preparatu
• Nadwrażliwość na inne leki przeciwhistaminowe z grupy etylenodwuamin
• Ostra astma oskrzelowa
• Glaucoma z wąskim kątem przesączania
• Przerost gruczołu krokowego z zatrzymaniem moczu
• Zwężenie odźwiernika żołądka

Względne przeciwwskazania:

• Ciąża i okres karmienia piersią
• Wiek poniżej 3 lat (w przypadku tabletek)
• Ciężkie choroby wątroby
• Padaczka
• Choroby sercowo-naczyniowe
• Nadczynność tarczycy

Ostrzeżenia i środki ostrożności przy stosowaniu klemastyny

Specjalne grupy pacjentów:

Osoby starsze: Zwiększone ryzyko działań niepożądanych, szczególnie sedacji, suchości w jamie ustnej i zaburzeń widzenia. Zalecane niższe dawki i ostrożne monitorowanie.

Dzieci: Mogą być bardziej wrażliwe na działania niepożądane, szczególnie pobudzenie paradoksalne i drgawki.

Pacjenci z chorobami współistniejącymi:

• Choroby wątroby - zaleca się monitorowanie funkcji wątroby
• Choroby nerek - może być konieczna modyfikacja dawkowania
• Choroby sercowo-naczyniowe - ostrożność ze względu na działanie antycholinergiczne

Skutki uboczne

Bardzo częste (≥1/10):

• Senność, uczucie zmęczenia
• Suchość w jamie ustnej

Częste (≥1/100 do <1/10):

• Zawroty i bóle głowy
• Zaburzenia sprawności psychofizycznej
• Nudności, wymioty
• Zaparcia
• Zaburzenia widzenia
• Trudności w oddawaniu moczu
• Zaburzenia koordynacji ruchowej

Niezbyt częste (≥1/1,000 do <1/100):

• Pobudzenie (szczególnie u dzieci)
• Bezsenność
• Drżenie rąk
• Palpitacje serca
• Hipotonia ortostatyczna
• Reakcje skórne (wysypka, pokrzywka)

Rzadkie (≥1/10,000 do <1/1,000):

• Drgawki (szczególnie u dzieci)
• Zaburzenia rytmu serca
• Objawy pozapiramidowe
• Żółtaczka cholestatyczna
• Reakcje anafilaktyczne

Wpływ na prowadzenie pojazdów

Klemastyna może wywoływać senność, uczucie zmęczenia i zaburzać sprawność psychofizyczną. Po przyjęciu preparatów z klemastyną powstrzymaj się od prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn mechanicznych w ruchu. Szczególnie dotyczy to początku leczenia oraz po zwiększeniu dawki.

Wpływ na ciążę

Nie zaleca się stosowania leku w ciąży. Klemastyna przenika przez barierę łożyskową i może wpływać na rozwój płodu. W okresie ciąży nie stosuj żadnego leku bez konsultacji z lekarzem!

Zalecenia:

• Unikać stosowania w I trymestrze ciąży
• W przypadku konieczności leczenia rozważyć alternatywne metody terapii
• Jeśli leczenie jest niezbędne - ścisły nadzór lekarski

Wpływ na laktację

Stosowanie leku przez kobiety karmiące piersią jest niewskazane. Klemastyna przenika do mleka kobiecego, gdzie osiąga stężenie równe od ¼ do ½ stężenia leku w osoczu krwi pacjentki. Nie zaleca się stosowania podczas karmienia piersią.

Interakcje z lekami

Leki nasilające działanie sedacyjne:

• Jednoczesne stosowanie klemastyny z innymi lekami przeciwhistaminowymi może nasilać działanie sedacyjne
• Benzodiazepiny i inne leki uspokajające
• Leki nasenne
• Opioidy
• Barbiturany

Leki o działaniu antycholinergicznym:

• Leki przeciwdepresyjne trójpierścieniowe
• Leki przeciwpsychotyczne
• Leki przeciwparkinsonowskie
• Leki przeciwskurczowe

Inne interakcje:

• MAO-inhibitory - mogą przedłużać i nasilać działanie antycholinergiczne
• Leki hipotensyjne - możliwe nasilenie hipotensji ortostatycznej

Interakcja z alkoholem

Alkohol nasila działanie sedacyjne klemastyny. Podczas leczenia należy całkowicie unikać spożycia alkoholu ze względu na ryzyko:

• Nadmiernej sedacji
• Zaburzeń koordynacji ruchowej
• Upośledzenia sprawności psychofizycznej
• Ryzyka wypadków

Inne środki ostrożności

Przedawkowanie: Przedawkowanie leku Clemastinum może prowadzić do poważnych konsekwencji takich jak:

• Głęboka sedacja lub pobudzenie (u dzieci)
• Drgawki
• Zaburzenia rytmu serca
• Śpiączka

Przechowywanie:

• Przechowywać w temperaturze poniżej 25°C
• Chronić przed światłem i wilgocią
• Trzymać z dala od dzieci
• Syrop po otwarciu należy zużyć w ciągu 6 miesięcy

Monitorowanie:

• Regularne kontrole u pacjentów z chorobami wątroby
• Obserwacja reakcji skórnych
• Monitoring ciśnienia tętniczego u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi

Zaprzestanie leczenia:

• Można przerwać nagle bez konieczności stopniowego odstawiania
• W przypadku przewlekłego stosowania zaleca się stopniowe zmniejszanie dawki