Fenofibrat (łac. Fenofibratum)

Fenofibrat to lek stosowany w celu regulacji poziomu lipidów (tłuszczów) we krwi, takich jak cholesterol i trójglicerydy. Działa poprzez aktywację procesów metabolicznych w wątrobie, które prowadzą do obniżenia stężenia „złego” cholesterolu i trójglicerydów, a podwyższenia „dobrego”. Terapia fenofibratem jest najskuteczniejsza, gdy jest połączona ze zdrową dietą, regularną aktywnością fizyczną i kontrolą masy ciała.

Działanie

Fenofibrat należy do grupy leków zwanych fibratami. Jego mechanizm działania polega na aktywowaniu w komórkach (głównie w wątrobie) specjalnego receptora o nazwie PPAR-alfa. Receptor ten działa jak „główny włącznik” dla genów odpowiedzialnych za metabolizm tłuszczów. Aktywacja PPAR-alfa prowadzi do:

• zwiększenia rozkładu trójglicerydów, co znacząco obniża ich stężenie we krwi;
• modyfikacji cząsteczek cholesterolu, co skutkuje obniżeniem poziomu „złego” cholesterolu LDL i podwyższeniem poziomu „dobrego” cholesterolu HDL.

Dzięki temu fenofibrat pomaga przywrócić prawidłowy profil lipidowy i zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz zapalenia trzustki związanego z bardzo wysokim poziomem trójglicerydów.

Zastosowanie

Fenofibrat jest stosowany w leczeniu zaburzeń lipidowych, zwłaszcza:

• ciężkiej hipertrójglicerydemii (bardzo wysoki poziom trójglicerydów we krwi), z ryzykiem zapalenia trzustki lub bez;
• dyslipidemii mieszanej (jednocześnie podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów), najczęściej w połączeniu ze statyną (inny lek na cholesterol) lub gdy statyny nie są tolerowane.

Lek jest przeznaczony dla pacjentów, u których zmiana diety i inne metody niefarmakologiczne (np. ćwiczenia, redukcja masy ciała) okazały się niewystarczające.

Dawkowanie

Lek należy przyjmować ściśle według zaleceń lekarza. Dawka jest dobierana indywidualnie na podstawie wyników badań laboratoryjnych. Zazwyczaj stosuje się jedną tabletkę lub kapsułkę na dobę. Preparaty z fenofibratem najczęściej przyjmuje się w trakcie posiłku, co zwiększa jego wchłanianie i skuteczność. Leczenie ma charakter długotrwały.

Przeciwwskazania

Nie należy stosować fenofibratu w przypadku:

• nadwrażliwości (alergii) na fenofibrat lub którykolwiek składnik preparatu;
• ciężkiej niewydolności wątroby lub nerek;
• choroby pęcherzyka żółciowego (kamicy żółciowej);
• przewlekłego lub ostrego zapalenia trzustki (z wyjątkiem tego, które jest spowodowane wysokim stężeniem trójglicerydów);
• uczulenia na orzeszki ziemne, olej arachidowy, lecytynę sojową lub produkty pokrewne (dotyczy niektórych preparatów);
• stwierdzonej w przeszłości reakcji fototoksycznej lub fotoalergicznej (reakcji skórnej po ekspozycji na światło słoneczne) podczas leczenia fibratami lub ketoprofenem.

Działania niepożądane

Fenofibrat jest na ogół dobrze tolerowany, ale jak każdy lek, może powodować działania niepożądane.

Najczęściej występujące skutki uboczne to:

• dolegliwości żołądkowo-jelitowe: ból brzucha, nudności, biegunka, wzdęcia;
• podwyższona aktywność enzymów wątrobowych w badaniach krwi.

Ważne: Rzadkim, ale poważnym działaniem niepożądanym, jest uszkodzenie mięśni (miopatia), objawiające się bólem, tkliwością lub osłabieniem mięśni. Ryzyko to wzrasta przy jednoczesnym stosowaniu ze statynami. W przypadku wystąpienia takich objawów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Interakcje

Fenofibrat może wchodzić w reakcje z innymi lekami, dlatego należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych preparatach. Szczególną uwagę należy zwrócić na jednoczesne stosowanie z:

• doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi (np. warfaryna, acenokumarol) – fenofibrat nasila ich działanie, zwiększając ryzyko krwawień;
• statynami – zwiększone ryzyko uszkodzenia mięśni (miopatii i rabdomiolizy);
• cyklosporyną (lek immunosupresyjny) – ryzyko pogorszenia czynności nerek.

Uwagi

• Dieta i styl życia: Terapia fenofibratem jest uzupełnieniem, a nie zastępstwem zdrowego trybu życia. Należy kontynuować dietę z ograniczeniem tłuszczów nasyconych i cholesterolu.
• Ciąża i karmienie piersią: Stosowanie fenofibratu jest przeciwwskazane w okresie ciąży i karmienia piersią.
• Badania kontrolne: Podczas leczenia lekarz będzie regularnie zlecał badania krwi w celu monitorowania poziomu lipidów oraz kontroli czynności wątroby i nerek.
• Prowadzenie pojazdów: Lek zazwyczaj nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn.