Enoksaparyna sodowa (łac. Enoxaparinum natricum)

Enoksaparyna to lek przeciwzakrzepowy podawany w formie zastrzyków podskórnych. Jest szeroko stosowana w profilaktyce i leczeniu zakrzepów krwi, które mogą prowadzić do groźnych dla życia powikłań, takich jak zatorowość płucna. Ze względu na swoje działanie, wymaga ścisłego przestrzegania zaleceń lekarskich dotyczących dawkowania i techniki podawania.

Działanie

Enoksaparyna należy do grupy leków nazywanych heparynami drobnocząsteczkowymi (LMWH). Jej głównym zadaniem jest hamowanie procesu krzepnięcia krwi. Działa poprzez unieczynnianie kluczowych białek biorących udział w tworzeniu skrzepu, zwłaszcza tzw. czynnika Xa. W przeciwieństwie do leków trombolitycznych, enoksaparyna nie rozpuszcza już istniejących zakrzepów, ale skutecznie zapobiega ich powiększaniu się oraz tworzeniu nowych. Dzięki temu organizm zyskuje czas na naturalne rozpuszczenie istniejącego skrzepu.

Zastosowanie

Enoksaparynę stosuje się w sytuacjach, gdy istnieje podwyższone ryzyko powstania zakrzepów, a także w leczeniu już istniejących. Główne wskazania to:

• Profilaktyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, zwłaszcza u pacjentów:

po zabiegach chirurgicznych (szczególnie ortopedycznych i w obrębie jamy brzusznej),

unieruchomionych z powodu ostrej choroby (np. niewydolności serca, ciężkiej infekcji).

• Leczenie zakrzepicy żył głębokich (ZŻG) i zatorowości płucnej (ZP).
• Leczenie niestabilnej dławicy piersiowej oraz zawału serca bez uniesienia odcinka ST (NSTEMI) w połączeniu z innymi lekami.
• Zapobieganie tworzeniu się skrzepów w krążeniu pozaustrojowym podczas hemodializy.

Dawkowanie

Dawkowanie enoksaparyny jest ustalane indywidualnie przez lekarza i zależy od masy ciała pacjenta, powodu stosowania (profilaktyka czy leczenie) oraz wydolności nerek. Lek podaje się w postaci zastrzyków podskórnych, najczęściej w fałd skórny na brzuchu. Niezwykle ważne jest dokładne przestrzeganie techniki podawania leku, której powinien nauczyć pacjenta personel medyczny. Nie wolno samodzielnie zmieniać dawki ani przerywać leczenia.

Przeciwwskazania

Nie należy stosować enoksaparyny w przypadku:

• nadwrażliwości (alergii) na enoksaparynę, heparynę lub inne heparyny drobnocząsteczkowe;
• czynnego, istotnego klinicznie krwawienia;
• stanów związanych z wysokim ryzykiem krwawienia, np. świeżo przebyty udar krwotoczny mózgu, choroba wrzodowa z krwawieniem;
• wystąpienia w przeszłości małopłytkowości po heparynie (tzw. HIT);
• ciężkiego uszkodzenia nerek (w niektórych wskazaniach).

Działania niepożądane

Najważniejszym i najczęstszym działaniem niepożądanym jest krwawienie. Może ono objawiać się w różny sposób.

Najczęściej występujące działania niepożądane to:

• krwawienie o różnym nasileniu (np. z nosa, z dziąseł, krwiaki podskórne),
• siniaki, ból, zaczerwienienie lub niewielki guzek w miejscu wstrzyknięcia,
• wzrost aktywności enzymów wątrobowych (zwykle przemijający).

Uwaga: W przypadku zaobserwowania nietypowych, rozległych siniaków, krwi w moczu lub kale (czarny, smolisty stolec), silnego bólu głowy lub nagłego osłabienia, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Interakcje

Enoksaparyna może wchodzić w reakcje z lekami, które również wpływają na krzepnięcie krwi, co znacząco zwiększa ryzyko krwawień. Należy poinformować lekarza o przyjmowaniu:

• innych leków przeciwzakrzepowych (np. warfaryna, acenokumarol, dabigatran, rywaroksaban);
• leków przeciwpłytkowych (np. kwas acetylosalicylowy, klopidogrel);
• niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak ibuprofen, diklofenak, ketoprofen.

Uwagi

• Znieczulenie podpajęczynówkowe/zewnątrzoponowe: Stosowanie enoksaparyny jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonania takiego znieczulenia w krótkim odstępie czasu, ze względu na ryzyko powstania krwiaka w kanale kręgowym, który może prowadzić do trwałego paraliżu. Pacjent musi poinformować anestezjologa o przyjmowaniu tego leku.
• Ciąża i karmienie piersią: Enoksaparyna jest jednym z leków przeciwzakrzepowych, które można stosować w ciąży, ale zawsze pod ścisłym nadzorem lekarza. Jest uważana za bezpieczną w okresie karmienia piersią.
• Prowadzenie pojazdów: Lek nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów.
• Przechowywanie: Ampułkostrzykawki należy przechowywać w temperaturze pokojowej, chroniąc je przed zamrożeniem.