Padaczka u niemowląt

Na padaczkę w Polsce choruje ponad 400 tysięcy osób. To najczęściej diagnozowane zaburzenie mózgu. Epilepsja często objawia się po raz pierwszy po 60. roku życia, ale w grupie ryzyka są także małe dzieci. Jak objawia się padaczka u niemowląt? Jak przebiega leczenie?

Padaczką lub epilepsją nazywa się zaburzenia czynności mózgu o charakterze nagłym i przejściowym spowodowane wyładowaniami elektrycznymi w komórkach nerwowych. Większość osób kojarzy padaczkę z utratą przytomności i drgawkami, nazywanymi przez neurologów napadami toniczno-klonicznymi. W ten sposób epilepsja objawia się u osób dorosłych. Padaczka u niemowląt zwykle manifestuje się w inny sposób – zamiast drgawek mogą występować wyłączenia czy napady zgięciowe. Epilepsja u tak małych dzieci bywa trudna do zdiagnozowania. Można ją pomylić z innymi schorzeniami takimi jak:

drżenia,
bezdechy,
noworodkowe mioklonie snu,
zespół Sandifera,

dlatego konieczne jest wykonanie badania EEG, żeby postawić właściwą diagnozę.

Przyczyny padaczki u niemowląt

W ponad 60 procentach przypadków nie da się jednoznacznie określić przyczyny wystąpienia padaczki. Epilepsja u niemowląt często jest efektem niedotlenienia mózgu w okresie płodowym lub w czasie porodu. Mogą ją wywołać wrodzone wady mózgu lub urazy głowy. Padaczkę u niemowlęcia może też spowodować choroba matki w czasie ciąży.

Choroby ciężarnych, które mogą doprowadzić do uszkodzenia mózgu u dziecka to:

niedokrwistość,
cukrzyca,
choroby zakaźne (różyczka).

Objawy padaczki u niemowląt

Padaczka u niemowląt rzadko objawia się napadami toniczno-klonicznymi. Epilepsja może manifestować się poprzez tzw. wyłączenia. Niemowlę nagle przygasa, zachowuje się jakby się zamyśliło. Inny objaw padaczki w wieku niemowlęcym to tzw. napad zgięciowy. W czasie takiego napadu dziecko wiele razy przyciąga głowę do klatki piersiowej.

Symptomem padaczki może być drżenie kończyn czy nawet jednego palca. Znamienne dla epilepsji jest to, że w czasie ataku niemowlę nie odbiera bodźców z otoczenia. W ten sposób zwykle różnicuje się padaczkę od innej choroby dającej podobne objawy.

Padaczka u niemowląt podczas snu

W czasie zasypiania oraz podczas snu często można zaobserwować u dziecka nagłe, gwałtowne skurcze mięśni. Rodzice wówczas obawiają się, że jest to napad padaczkowy. Tymczasem takie skurcze mięśni mogą być reakcją fizjologiczną organizmu, która ustępuje wraz z rozwojem ośrodkowego układu nerwowego. W nomenklaturze medycznej takie skurcze mięśni nazywa się miokloniami. Jak odróżnić mioklonie od padaczki? Jeśli drżenia ustępują po przytrzymaniu kończyny z pewnością nie są objawem padaczki.

Leczenie padaczki u niemowląt

Leczenie padaczki u niemowląt polega głównie na przyjmowaniu leków przeciwpadaczkowych – pochodnych kwasu walproinowego lub karbamazepiny. Niektóre padaczki są lekooporne, wówczas dziecko przyjmuje kilka rodzajów leków. Rodzice powinni zadbać o to, by dziecko miało regularny rytm dobowej aktywności. Zasypianie i wstawanie o stałych porach dnia zmniejsza ilość napadów.

Należy pamiętać, że farmakoterapia powinna być poprzedzona dokładną diagnostyką. Lekarz powinien zlecić wykonanie badania EEG oraz innych badań:

neurologicznych,
psychologicznych,
laboratoryjnych.

Dopiero na podstawie wyników badań powinien określić rodzaj padaczki i dobrać odpowiedni lek. U niemowląt często diagnozuje się padaczkę pod postacią zespołu Westa, Lennoxa-Gastatut lub Landaua-Kleffnera. Zespół Westa należy do najcięższych encefalopatii padaczkowych u dzieci. Objawia się zwykle między 3. a 9. miesiącem życia, a napady padaczkowe są trudne do opanowania środkami farmakologicznymi.

Rokowania padaczki u niemowląt

Jeśli w czasie leczenia farmakologicznego, trwającego 2-3 lata, u dziecka nie wystąpił żaden napad padaczki, lekarz może podjąć decyzję o zakończeniu leczenia. Zanim neurolog podejmie próbę ostawienia leku, prawdopodobnie zleci wykonanie badania EEG. Prawidłowy zapis będzie podstawą do stopniowego odstawiania leku przeciwpadaczkowego.

Autor: Joanna Woźniak

Czytaj też:

Bibliografia:

Bielicka-Cymerman J., Zaburzenia napadowe niepadaczkowe u dzieci, Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci Chorych na Padaczkę.
Mojs E., Gajewska E., Samborski W., Problemy diagnostyczne i terapeutyczne dzieci z zespołem Westa, Annales Academiae Medicae Stetinensis Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie 2007, 53, 1, 68–71.